Het Indonesische parlement wil het wetboek van strafrecht dat nog uit de Hollandse koloniale periode dateert, herzien. Klinkt als helemaal geen slecht plan, toch? Maar het zou wel eens kunnen betekenen dat het middeleeuwse fenomeen heksenjacht weer legaal wordt. De Indonesische tweede kamer wil de wet op hekserij en tovenarij aanscherpen.
De meerderheid van de Javaanse moslims gelooft nog steeds in spoken en geesten. De zogenaamde Dukun, de gebedsgenezer, speelt een belangrijke rol in de dagelijkse ceremonies. Indonesiërs geloven dat hij iemand van het kwade kan genezen maar ook met zijn tovenarij, zijn zwarte magie, hen behoorlijk ziek kan maken. Conservatieve moslims die steeds luider van zich laten horen, ook in het parlement, willen de tovenaars aanpakken, puur uit politiek gewin. De Islam moet gezuiverd worden.
Hoe herken je een heks?
Onder druk van deze – soms zelfs radicale – moslims is een meerderheid van het parlement het nu eens dat zwarte magie verboden moet worden in Indonesië. Het parlement is echter verdeeld over de vraag; hoe bewijs je nou dat iemand een heks of een tovenaar is?
De dames en heren politici denken dat ze in Europa antwoorden op deze prangende vragen kunnen halen. Ze hebben gehoord dat wij in het westen ook lange tijd getroffen werden door heksen. Dus gaan volgende week maar liefst 52 parlementariërs, zo’n tien procent van het gehele parlement, op stage in Nederland en Groot-Brittannië. De Indonesiërs willen met hun Europese collega’s van gedachten wisselen over de vraag hoe zij hun heksen aanpakten. Kosten voor deze omstreden reis: een half miljoen euro.
Een bizarre trip, want de laatste heks in Europa werd al weer eind 17e eeuw vervolgd of liever gezegd verbrand. Bijna drie eeuwen lang had de heksenvervolg grote delen van Europa in zijn greep. En werden er naar schatting tussen de 30.000 en 60.000 heksen en toveraars geëxecuteerd of op de brandstapel gegooid. Hoe bewees je dat iemand een heks was? Door hem of haar in het water te gooien. Als die bleef drijven bleek hij of zij over zwarte magie te beschikken.
Snoepreisje
Het is me weer eens duidelijk dat het Indonesische parlement nauwelijks haar huiswerk heeft gemaakt en vooral uit is op een snoepreisje. Want los van alle kosten en nonsens. Wat gaan de dames en heren politici nu werkelijk doen? Hun Europese collega’s kennen de verhalen alleen volgens de overlevering. Ze waren bij geen wetgeving betrokken. Gaan ze dan in Den Haag de bibliotheek in? Ze hadden dan toch ook op internet hun antwoorden kunnen halen?
Wat gaan ze doen bij terugkomst in het parlement? Als hun Europese collega’s ze over hun heksenvervolgingpraktijken hebben verteld? Om uit te zoeken of iemand een heks is gebruiken ze dan ook de watertest uit de Europese middeleeuwen? Gelukkig zal er in dat geval geen heks worden gevonden. Want bijna geen Indonesiër kan zwemmen.
Conservatieve Islam
Jammer dat de gematigde Indonesiërs zich zo de les lezen door die conservatieve, zelfs radicale moslims. De dukun, de gebedsgenezer, is een onderdeel van de Indonesische cultuur. Natuurlijk zijn er uitwassen: zogenaamde tovenaars, die beweren kankerpatiënten te redden. Of ze kleden Indonesiërs financieel compleet uit. Maar de meerderheid gebruikt de dukun voor onschuldige wissewasjes.
Op gezag van een vriendin kwam hij ooit ook naar mijn huis. Volgens haar en de schoonmaakster spookte het in mijn tuin. Mijn vriendin werd er depressief. Mijn schoonmaakster beweerde dat er zich een spook bevond die haar sloeg. Na onderzoek bleek het voormalige plastic Boeddhabeeld ergens in de hoek van de tuin, dat de vorige bewoners hadden achtergelaten, de boosdoener te zijn. Het advies was om het kwade op oneven dagen gewoon aan de straatkant te zetten. Het probleem was opgelost.
Ik ken ook verhalen van Indonesiërs en zelfs Nederlanders die aan een zware depressie lijden, diverse therapeuten hebben afgelopen, dure medicijnen slikten, maar niet beter werden. Niet zover van mijn huis vandaan woont een dukun, gebedsgenezer, die pas 27 jaar oud is en de hele dag psychisch zieke mensen, vooral uit Europa ontvangt. Vraag me niet hoe, vraag me ook niet of ik er in geloof, maar hij maakt zijn patiënten weer sterk en beter door met ze te praten.
Moet hij straks veroordeeld worden als de wet er is? Eerst zwemmen en dan verdrinken? Of gooien deze radicale moslims, terug van hun dure snoepreisje uit Europa, deze dukun meteen op de brandstapel?
Indonesië radicaliseert. Van de week brak een bulldozer voor het eerst een kerk af. Kunnen de parlementariërs, volgende week op bezoek in Europa, niet beter een zinvolle vergadering beleggen over de vraag hoe je intolerantie bestrijdt voordat het in Indonesië te laat is?
