Van de meer dan duizend kinderen die zonder hun ouders in 2012 Indonesïe bereikten, werd het merendeel gearresteerd en opgesloten, zo blijkt uit het vandaag gepubliceerde rapport van Human Rights Watch over misstanden van minderjarige vluchtelingen in Indonesische gevangenissen.
De Afghaanse vader van Arif (17) zond twee jaar geleden zijn nog enig levende zoon richting Indonesië, nadat de Taliban bijna zijn hele familie had vermoord. Hij smeekte mensensmokkelaars van daaruit zijn zoon naar Australië te brengen. De reis koste de Afghaanse vader zevenduizend dollar waarvoor hij zich diep in de schulden stak. De vrijheid van zijn kind was hem meer waard. Maar verder dan een vieze, overvolle gevangenis in Indonesië kwam Arif niet.
Afgestrafd
In een bewaakt vluchtelingenkamp buiten de hoofdstad Jakarta vertelt de minderjarige Afghaan over zijn levensgevaarlijke reis op een afgeladen boot op zee. Vorig jaar verdronken duizend vluchtelingen nadat hun schip zonk. De Indonesische kustwacht kreeg de boot van Arif in het vizier en bracht hem over naar een detentiecentrum waar hij elf maanden in een kleine cel met meer dan twintig volwassen mannen zat opgesloten. Daglicht zag hij nauwelijks. Eten was er onvoldoende. De jonge Afghaan probeerde te ontsnappen. Zijn bewaarders kregen hem te pakken en rammelden hem voor straf flink af.
Opgesloten
De traumatische ervaring van de jonge Afghaan is niet zo maar een relaas. In het vandaag gepubliceerde rapport van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch over de misstanden van minderjarige vluchtelingen in gevangenissen blijkt dat van de ruim duizend kinderen die Indonesië in 2012 zonder ouders bereikten, het merendeel werd gearresteerd en opgesloten. Onderzoekster Alice Farmer van Human Rights Watch interviewde meer dan honderd jonge vluchtelingen uit oorlogslanden als Afghanistan, Sri Lanka en Somalië. Ze werden net zoals Arif door hun ouders weggestuurd in de hoop op een betere toekomst.
Mishandelingen
Kinderen niet ouder dan zeventien jaar vertelden onderzoekster Farmer over de mishandelingen in de detentiecentra. Minderjarige vluchtelingen worden er geschopt, geslagen en met sigarettenpeuken bewerkt als straf of omdat de bewakers zich vervelen. De aframmelingen vonden zelfs plaats op de binnenplaats van de detentiecentra in het bijzijn van ouders met jonge kinderen. Als waarschuwing mochten zij eveneens plannen hebben om te ontsnappen. Zo zag een Afghaan voor zijn ogen hoe vorig jaar februari een landgenoot door cipiers werd doodgeslagen.
Vogelvrij
Volgens onderzoekster Alice Farmer zijn vluchtelingen in Indonesië vogelvrij. Dat komt omdat Indonesië weigert het internationale vluchtelingenverdrag uit 1951 te ondertekenen. Het land wil geen ontheemden op zijn grondgebied toelaten onder het mom dat er onvoldoende plek is. Iedere vluchteling, jong of oud, die meestal op weg naar Australië op zee wordt opgepakt, belandt in een van de twaalf detentiecentra in de Archipel. Advocaten worden er niet toegelaten. Onder druk van de Verenigde Naties heeft Jakarta toegestaan dat de vluchtelingenorganisatie UNHCR de vluchtelingen mag registreren en bepaalt wie de vluchtelingenstatus krijgt of wordt uitgewezen. Maar de VN-organisatie kan de stroom vluchtelingen nauwelijks aan. Momenteel wachten er ruim negenduizend ontheemden, waarvan tweeduizend kinderen zonder ouders, in de overvolle detentiecentra.
Verveling
Arif kreeg na ruim een jaar de vluchtelingenstatus toegewezen. Ondertussen verblijft hij in een bewaakt vluchtelingenkamp buiten Jakarta. De UNHCR is op zoek naar een derde land voor hem. De kans is klein dat hij ooit Australië bereikt, dat in de afgelopen drie jaar nog geen zevenhonderd vluchtelingen opnam. Ondertussen vervelen de kinderen zich. Naar school mogen ze niet. Human Rights Watch verzoekt de Indonesische regering in haar rapport jonge vluchtelingen onderwijs te geven.
Hard beleid
Maar een woordvoerder van de Jezuïeten Vluchtelingen Service (JRS), die als een van de weinige hulporganisaties in de detentiecentra wordt toegelaten, verwacht dat Indonesië daartoe niet bereid is. De eenzame opsluiting van minderjarige vluchtelingen is al jaren een bekend probleem. De JRS schreef lijvige rapporten over de traumatische ervaringen van deze kinderen. Jakarta weigert een einde te maken aan het harde beleid dat ook jonge vluchtelingen moet afschrikken naar de Archipel te komen.
