Ik wil gewoon meedoen
Mamady (26) zit op zijn bed in de kleine kamer in azc Almere. In de hoek staat een grote televisie. ‘Van het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) mag ik mijn televisie niet hier hebben. Ze zeggen dat het teveel stroom kost en dat de elektriciteit daardoor kan uitvallen.’ Mamady schudt lachend zijn hoofd. ‘Ik ben wel dom, maar niet zo dom. We zijn hier niet in Afrika.’ De televisie is zijn belangrijkste bezit, zonder die afleiding zou Mamady gek worden. ‘Het gaat vaak niet goed in mijn hoofd. Ik heb medicijnen, maar de televisie is net zo belangrijk. Als je familie hebt kun je daar mee praten, maar ik ben helemaal alleen. De televisie is mijn familie, Nederland 1, 2, 3 zijn mijn broer, zus, vader.’
Bloed op de muur
Tien jaar en zes maanden is Mamady in Nederland. In die tijd woonde hij in tien verschillende asielzoekerscentra, had hij een tijdelijke verblijfsvergunning, verloor zijn status, zat tweemaal opgesloten in vreemdelingendetentie en deed twee zelfmoordpogingen. Maar hij piekert er niet over Nederland te verlaten. Hij wijst op de littekens op zijn onderarm. ‘In de gevangenis in Zeist heb ik met mijn bloed op de muur geschreven: ik wil in Nederland blijven.’
Bloedige burgeroorlog
Mamady kwam op zestienjarige leeftijd als AMA – alleenstaande minderjarige asielzoeker – uit Sierra Leone naar Nederland. Hij was niet de enige. Tussen 1998 en 2000 verdubbelde de AMA-instroom in Nederland bijna van 3.500 naar 6.700 AMA’s, veelal uit Angola, Sierra Leone en Guinee, de driehoek waar bloedige burgeroorlogen over elkaars grenzen werden uitgevochten. Driekwart van hen waren jongens, vaak in de leeftijd van 15-17 jaar. Volgens het WODC (Wetenschappelijk onderzoek -en documentatiecentrum van het Ministerie van Justitie en Veiligheid) had dit te maken met het feit ‘dat juist zij het risico lopen om ingezet te worden als kindsoldaten’. Het conflict in Sierra Leone is berucht vanwege het opzettelijk verminken van burgers.
Zwaard van Damocles
Mamady wist aan de gruwelen te ontsnappen en kreeg – net als de meeste andere AMA’s – een tijdelijke verblijfsvergunning. Het waren de gelukkigste jaren van zijn nog jonge leven. Hij kon naar school, zat op voetbal, woonde in een azc waar een medewerker zich om hem bekommerde, maakte vrienden. Maar net als bij veel andere AMA’s viel ook bij Mamady op achttienjarige leeftijd het zwaard van Damocles. Sierra Leone was veilig, hij kon terug, zijn verblijfsvergunning werd ingetrokken. Nieuwe procedures werden afgewezen, hij moest vertrekken. Maar Mamady vertrok niet. Net als veel andere ex-AMA’s koos hij voor een bestaan aan de rand van de samenleving. Zijn motivatie is simpel: ‘In Afrika heb ik niets.’
Vreemdelingendetentie
In 2006 kwam Mamady voor het eerst in vreemdelingendetentie terecht. ‘Zeven maanden, heb ik in de gevangenis in Roermond gezeten. Ik had geen idee hoe lang ik daar zou blijven. Als je als crimineel in de gevangenis zit weet je tenminste waar je aan toe bent’. Na zijn vrijlating overgoot Mamady zich voor de ingang van een asielzoekerscentrum met benzine en dreigde zich in de brand te steken. Hij werd afgevoerd naar de gevangenis in Zeist. Daar schreef hij zijn noodkreet met bloed op de muren: ‘Ik wil in Nederland blijven.’
Gewoon meedoen
Wat moet Nederland met jongens als Mamady? Terug naar land van herkomst wil bijna niemand van hen. Mamady’s droom is ‘gewoon meedoen’. Maar dat mag niet. Mamady weet zelf heel goed waarom niet: ‘Ik ben asielzoeker, buitenlander, illegaal.’
