In Pacific Place, een betrekkelijk nieuw winkelparadijs in Jakarta, kun je sinds kort mee doen aan een ‘fantastische’ loterij. Maar liefst een jaar lang worden er iedere week computers, fototoestellen en blackberry’s weggeven. Maar voordat je een lot mag trekken, moet je er eerst voor 500.000 roepia’s (ongeveer veertig euro) hebben gewinkeld. De prijsvraag is duidelijk voor Indonesiërs met een hoop geld. Want het minimuminkomen ligt in Jakarta zo rond de 140 euro per maand. Jan de Arbeider kan niet even in een weekend een dergelijk astronomisch bedrag uitgeven aan kleding, cosmetica of schoenen.
Kunstmatig meer
Toch is voor heel wat families het fenomeen shopping mall een uitje voor in het weekeinde. Er zijn er inmiddels 127. Het is er koel en ruim. Parken zijn er nauwelijks. Aan zee of in het ene amusementspark is het te druk. De families kijken graag hun ogen uit bij het zien van zoveel luxe; zelfs Jaguars, sportwagens en ranch rovers staan in een joekel van een showroom te koop. Na al het geslenter en windowshopping door het enorme paleis is er boven op de hoogste etage de ‘foodcorner’ waar veel, nog enigszins betaalbare, Indonesische restaurantjes zitten. Je betaalt er weliswaar het tweedubbele voor een nasi goreng, maar als je het gerecht voor de hele familie bestelt met een glaasje water erbij, kan het gezin zich zo’n uitspatting misschien één keer per jaar veroorloven. Voor de Indonesiërs met geld is er een terras in een kunstmatig meertje gemaakt en dobbert er zelfs een boot onder een blauw geverfde hemel voor een romantisch diner voor twee.
We zijn hier vandaag op verzoek van mijn dochter. Ze heeft mij horen praten over een Lamborghini in deze mall. Ik weet niet hoe ze er bij komt, want we hebben helemaal geen auto. Met al die files heeft het geen zin en kun je je beter per scooter verplaatsen. Dus gaan we naar het chique warenhuis. Ik wil beroepsmatig ook wel eens die Lamborghini zien, die eigenlijk op mijn lachspieren werkt. Wat moet je in vredesnaam met zo’n bak in deze hoofdstad, waar je tegenwoordig van zes uur ’s ochtends tot diep in de nacht in de file staat.
Omkoopbare rechters
Wie heeft zoveel geld? Ik stel de vraag al niet meer. Dat is al lang niet meer de kwestie in Indonesië, waar de corruptie (sinds de val van dictator Soeharto) eigenlijk alleen maar is toegenomen. Bijna dagelijks staan er verhalen in de krant van ambtenaren, politici en andere hoge bestuurders die miljoenen uit de staatskas plunderden. Ongegeneerd, omdat ze dachten toch niet tegen de lamp te lopen. Er bestaat hier wel een Anticorruptie Commissie die op dit soort criminelen jaagt. Maar de dieven weten dat rechters nog steeds omkoopbaar zijn, net zoals de cipiers in de gevangenis. Wat die commissie overigens het afgelopen jaar aan luxe wagens in beslag heeft genomen is onvoorstelbaar, er zat nog net geen Lamborghini tussen.
Indonesië is veranderd; van een land waar mensen snel tevreden waren met wat ze hadden, is het een geldmaatschappij geworden. Daar geef ik deze corruptieplegers ook de schuld van. Mensen zijn materialistisch. Maar vind je het gek? Ze zien die enorme paleizen, de luxe auto’s, lezen dat je heel rijk kunt worden door gewoon van de staat te jatten en dat je daar mee wegkomt.
De beste spenders
“Ik wil rijk worden. Dat is mijn grootste droom”, vertelde onlangs een scholier bij de simpele warung (eettentje) in mijn straat. De andere jongens gaven ook toe te dromen over luxe auto’s, villa’s en dure vakanties. “Het leven draait nu om geld”, beaamt mijn vriendin. “Jakarta wordt steeds duurder, mensen voelen dat in hun portemonnee. Geld heb je nodig om te overleven en ze willen meer.” Volgens haar was de kwaliteit van het leven onder generaal Soeharto beter. Er was weliswaar geen democratie, maar het levensonderhoud was goedkoper. Bovendien was er toen nog geen sprake van die enorme luxe excessen als Jaguars die gewoon in een warenhuis te koop zijn.
In de shopping mall Pacific Place zijn we op de derde etage aangekomen. We gaan op zoek naar de Lamborghini. Mijn dochter vindt hem als afbeelding op een poster. “Een jaar lang maak je kans op deze droomauto”, legt de medewerker van de loterij ons uit. Mits je elke week een lot trekt en je betaalbonnetjes laat zien. Aan het einde van het jaar komen alleen de honderd beste spenders, de mensen die het meeste geld hebben uitgegeven, voor deze loterij in aanmerking. Oh, wat een geslepen truc. Je laat mensen een jaar lang zich eerst helemaal suf kopen en dan gaat de zogenaamde Lamborghini naar een zogenaamde fake winnaar. Ik trek mijn dochter aan mijn arm. We hebben het in deze leugenachtige wereld wel gezien. “Walgelijk, hè!”, beaamt ook mijn dochter.
