In een poging toekomstige zika-uitbraken te voorkomen, kruipen actieve Surinaamse burgers in de huid van wetenschappers. Gewapend met hun telefoon en gesteund door de NASA trekken ze ten strijde tegen muggen.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het is moeilijk te geloven dat dezelfde muskiet 1 die je ’s nachts wakker houdt, wel degelijk van nut is op deze planeet. Wie een mug met een klap het zwijgen oplegt, weet dat de euforie vaak van korte duur is. Met 400 miljoen levensjaren en 3500 verschillende soorten is het insect verantwoordelijk voor het hoogste aantal doden op aarde.
Door haar kleine gestalte en snelle voortplanting (sommige wijfjes kunnen tot tweehonderd eitjes per keer leggen) is het een grote uitdaging om broedplaatsen van muskieten in kaart te brengen. Het GLOBE Muskieten Project spoort wereldwijd burgers aan tot lokaliseren, identificeren en rapporteren van muskietenbroedplaatsen en hun larven.
Sinds maart dit jaar behoren enkele Surinamers tot deze groep burgerwetenschappers. Na de uitbraak van het zikavirus staat Suriname op scherp. “Het virus heeft ons wakker geschud”, bevestigt Cheyenne Samson van dierenwelzijnsorganisatie Green Heritage Fund Suriname (GHFS). Uitbraken van vectorziektes 2 zijn het land niet vreemd.
Zika kan geboorteafwijkingen bij het ongeboren kind veroorzaken. “Daarom werd het virus meteen serieus genomen”, zegt Samson. Dat gebeurt bij andere vectorziektes nog te weinig. “Iedereen kent wel iemand die dengue of chikungunya heeft gehad. De misvatting leeft dat deze ziektes niet schadelijk zijn”, legt Samson uit. De kennis over muskieten is volgens haar niet groot genoeg. “Mensen weten niet dat een tweede of derde dengue-infectie fataal kan zijn.”
Cheyenne Samson met deelnemers van de training op zoek naar muggenlarven in rioolwater. Beeld:Zoë Deceuninck
Paniekuitbraak
Tijdens de training bekijkt één van de deelnemers het resultaat van de testkit. Beeld:Zoë Deceuninck
Het zikavirus deed in 2013 voor het eerst haar intrede in Zuid-Amerika. Omdat mensen er nooit eerder aan blootgesteld waren, hadden ze geen immuniteit tegen het virus. Twee jaar later bracht natuurverschijnsel El Niño natter en warmer weer, gepaard met meer muskieten, en dus meer zika. In Suriname ontstond paniek over deze – toen nog onbekende – ziekte.
De twintigjarige Michelle Belfor zal de zika-uitbraak van 2016 niet snel vergeten. “Mijn zus was zwanger. Gelukkig was het ongeboren kind al grotendeels ontwikkeld, maar ik vergeet de angst die thuis leefde nooit”, vertelt Belfor. Zij is een actieve gebruiker van de GLOBE-Observer app en vastbesloten meer Surinaamse ‘sites’, gevonden broedplaatsen, in kaart te brengen.
“
Door klimaatverandering zullen er in de toekomst nieuwe vectorziektes opkomen of oude terugkomen
Nu de zorgen over zika zijn verdwenen, blijft Samson waakzaam. Met GHFS voorzag ze afgelopen maanden in trainingen ter bevordering van het GLOBE Muskieten Project. “Door klimaatverandering zullen er in de toekomst nieuwe vectorziektes opkomen of oude terugkomen”, zegt Samson. Ze is dan ook niet van plan een volgende uitbraak rustig af te wachten.
Zes doden
Internationaal zijn vectorziektes een uitdaging. Als reactie op de zika-uitbraak in 2016 lanceerden de Verenigde Staten het GLOBE Muskieten Project. Tot nu toe hebben meer dan 140 miljoen metingen bijgedragen aan de GLOBE-database en is deze actief in 117 landen. Sponsor van het GLOBE Muskieten Project is de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Gegevens van satellieten worden waar mogelijk gebruikt om het begin, de achteruitgang en verspreiding van vectorziektes te voorspellen.
De laatste zika-update van de Wereldgezondheidsorganisatie dateert van maart 2018. Hierin wordt Suriname ingeschaald in ‘categorie 2’, wat betekent dat de kans op infectie erg klein is. Maar helemaal weg is het virus nooit geweest. In Suriname vielen in totaal zes doden als gevolg van zika – allen mannen van 55 jaar en ouder. Er werd daarnaast melding gemaakt van één kind dat geboren werd met een te kleine schedelomvang als gevolg van het zikavirus.
Nutteloos insect
Een muskietenlarf.Beeld:Zoë Deceuninck
Natasha Samijo (29) wil met haar bijdrage toekomstige ziektes vermijden. Overtuigd dat de mug een nutteloos insect is, werd ze geprikkeld om deel te nemen aan de training van GHFS. Ondertussen is ze zo gebrand op het lokaliseren van muskietenbroedplaatsen dat ze overal haar telefoon tevoorschijn haalt. Maar ook heeft ze geleerd over het nut van muskieten. Deze hebben namelijk een belangrijke rol als voedsel voor onder andere amfibieën, vogels en vleermuizen. Daarnaast bestuiven ze plantjes wanneer ze nectar drinken.
Sommige muggensoorten kunnen meer dan 65 kilometer vliegen voor hun volgende bloedmaaltijd. Muskieten die zika, dengue, gele koorts en chikungunya overbrengen, vliegen daarentegen in hun leven maar een paar honderd meter. Niet alle soorten muskieten kunnen dezelfde ziektes overbrengen. Met elke meting wordt de relatie tussen de mug, de ziekte(s) die ze kunnen dragen en het milieu daarom een stukje duidelijker.
Meten is weten
Deelnemers krijgen na de training van het GHFS een toolkit mee naar huis, inclusief een clip-on macrolens voor de smartphone. Met behulp van de app kunnen ze daarmee muskietenlarven identificeren. Larven vormen geen gevaar voor de mens. Volwassen muskieten worden pas ‘drager’ van een ziekte nadat ze een ziek persoon hebben gebeten.
“
Op de Mosquito Habitat Mapper worden de broedplaatsen in kaart gebracht en kunnen muggen tot op de meter worden nagetrokken
De verzamelde gegevens worden gescreend door internationale wetenschappers en na goedkeuring gedeeld met de rest van de wereld. Op de Mosquito Habitat Mapper worden de broedplaatsen in kaart gebracht en kunnen ze tot op de meter worden nagetrokken. Bij een mogelijke uitbraak van vectorziektes kunnen lokale gezondheidsorganisaties meteen op de juiste locatie maatregelen treffen.
Steekmuggen zijn een familie van muggen. Soorten uit deze familie worden vaak muskieten genoemd. De wijfjes zuigen bloed met de monddelen, ze hebben geen angel. Ze zouden dus eigenlijk bijtmuggen moeten heten. Bron: Wikipedia↩︎
Ziektes waarvan de verspreiding gedeeltelijk of volledig afhankelijk is van ‘dragers’, zoals muggen, vliegen, teken en vlooien.↩︎
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
