Elvin Rigters
Achtergrond

Hoe Elvin Rigters belaagd werd door rechts-extremisten, en zelf in de cel belandde

Anti-Zwarte Piet demonstrant Elvin Rigters werd opgepakt bij de afgelopen demonstratie in Rotterdam, nadat hij een andere demonstrant probeerde te helpen. Hij doet zijn verhaal.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Van de vijftien verschillende anti-Zwarte Piet demonstraties in het land afgelopen zaterdag, eindigden sommigen dramatisch. Dat tonen beelden van ei-gooiende en scheldende PSV-hooligans in Eindhoven en extreemrechtse mannen in Groningen die op demonstranten afrennen om hun spandoeken te vernielen. De demonstratie met de gewelddadigste afloop was die in Rotterdam. Daar werden demonstranten op hun weg terug naar de verzamelplek belaagd door Feyenoord-hooligans.

Elvin Rigters, de voorman van de demonstatie in Rotterdam, werd nadat hij probeerde een andere demonstrant op krukken te beschermen tegen het geweld, zelf opgepakt en tien uur lang in een cel vastgehouden. Enkele dagen na de demonstratie doet Rigters zijn verhaal.

Aan het begin van de dag liepen jullie over de Erasmusbrug naar het toegewezen demonstratie-vak. Maakte je je toen zorgen over mogelijk geweld?
“Ik begon me al zorgen te maken, niet vanwege de aanwezigheid van de Feyenoordhooligans zelf, maar om hoeveel ruimte zij kregen van de politie. Er was heel veel politie aanwezig, en toch konden de hooligans met van alles wegkomen. Ze duwden de agenten, scholden hen uit, maar de politie deed niets.

In plaats van het waarborgen van onze veiligheid, zette de politie ons in een apart vak, om de hooligans vrij spel te kunnen geven

We zijn uiteindelijk naast het aangewezen vak gaan demonstreren. Uit veiligheid – op de weg terug werd onder andere een stuk vuurwerk de groep ingegooid, en de enige reden dat niemand geraakt werd was omdat de groep uit elkaar stoof. Als wij binnen hekken hadden gestaan, was er veel meer schade geweest. Bovendien denkt de politie dat ze ons in zo’n vak weg kunnen zetten, omdat ze ons niet serieus nemen. In plaats van te proberen onze veiligheid te waarborgen, zetten ze ons in een vak om de hooligans vrij spel te kunnen geven.”

Later liepen jullie via de brug terug naar het Wilhelminaplein, de verzamelplek. Daar zou de demonstratie ten einde komen, maar het liep anders. Wat ging er mis?
“Rond één uur stopten er twee of drie auto’s naast ons. Er werden dingen geroepen en er werd een rol uit de eerste auto gegooid waar rook uit kwam. Ik herkende die van voetbalwedstrijden. Toen zag ik dat de portier van de achterste auto openging, en ik liep gelijk naar voren. Mijn gedachte was: als ze mij zien, komen ze op mij af en laten ze de andere demonstranten met rust. Ik viel op de grond en een van de mannen begon mij te schoppen. We belandden in een handgemeen. Toen ik daar door de politie uitgehaald werd, zag ik een van de demonstranten, die op krukken was, op de grond liggen, en ik wierp me op haar, als schild. Toen werd ik opgepakt. Ik zag de politie een kring om haar heen vormen en ik dacht dat ze haar zouden gaan slaan. Ik heb in Maassluis gezien hoe zwarte vrouwen door de politie werden mishandeld, dat wilde ik niet laten gebeuren.”

Ik heb in Maassluis gezien hoe zwarte vrouwen door de politie werden mishandeld, dat wilde ik niet laten gebeuren

Wat was er precies gebeurd, in Maassluis toen in 2016?
“We zouden met zo’n tweehonderd man in Maassluis gaan demonsteren, maar alles was hermetisch afgesloten. We besloten daarop in Rotterdam, waar we waren gestrand, een statement te maken. De politie verbood ons dit; we moesten in groepjes van zes naar de plek waar we wilden demonstreren gaan. Om de vijf minuten mocht een groepje de stad in, onder politiebegeleiding. Dit bleek een tactiek; groepje na groepje werd ingesloten door hun politiebegeleiding. Later hoorden we dat [burgemeester, red.] Aboutaleb een noodbevel had uitgezet tegen demonstraties. Niemand van ons heeft ooit het Willemsplein bereikt. Arrestantenbusjes kwamen aanrijden, en omdat velen de bussen niet in wilden, werden ze er met geweld ingeduwd. Het was een val. Het was traumatisch om daar getuige van te zijn, en het heeft me lang achtervolgd.”
Beelden van de demonstratie in Maassluis in 2016 laten zien dat een groep politiemannen demonstranten één voor één met geweld in arrestantenbussen afvoeren. Door een plotselinge noodverordening mochten de demonstranten nergens meer demonstreren. Die noodverordening bleek later onrechtmatig.
Tijdens de demonstratie in Rotterdam dit jaar zijn drie andere demonstranten gewond geraakt. Ze liepen verwondingen op door toedoen van de politie. Wat kreeg jij daar van mee?
“Ik zat toen al in een politiebus. Het laatste wat ik tegen de politie zei was dat ze de groep veilig moesten houden. Die hooligans hadden messen bij zich kunnen hebben, of andere wapens, dus ik wist niet wat onze groep te wachten stond. Een actie is geslaagd als iedereen veilig thuis is, en nu kon ik daar niet meer op toezien. Ik zat in het politiebusje met twee compartimenten naast een van die rechts-extremisten. We konden elkaar niet zien maar wel horen, dus je kunt je wel voorstellen wat voor racistische dingen hij naar mij riep. ‘We leggen jullie allemaal om’.”

Ik werd belaagd door mannen met vuurwerk, en dan ben ík de mishandelaar?

Je bent uiteindelijk bijna tien uur vastgehouden. Wat gaat er dan in je hoofd om?
“Het klinkt misschien raar, maar het eerste uur vond ik de stilte heel prettig. Even helemaal niets. Even tot rust komen. Maar daarna wilde ik gewoon naar huis. Je weet niet hoe laat het is, hoe lang je daar al zit. Pas toen mijn advocate kwam kon ik vragen hoe laat het was, het bleek al half zeven ’s avonds. Ik moest een verklaring afleggen, ik werd verdacht van mishandeling. Toen voelde ik die woede weer. Ik werd belaagd door mannen met vuurwerk die andere wapens hadden kunnen hebben, en ík ben de mishandelaar? Er zijn drie arrestaties verricht, en na de verklaringen is een onderzoek gestart. Dit was niet mijn eerste keer in een cel, en dat maakte het er niet makkelijker op. Het voelde juist erger, omdat je een bepaald soort naïviteit kwijt bent.”

Niet welkom aan tafel

Als ik dit hoor en denk aan al het geweld, vraag ik me af: is het het waard?
“Dat vraag ik me soms ook af. Waarom moet ik demonstreren voor basale rechten? Zoiets simpels als een aanpassing aan een feest. We praten hier al zo lang over. En als we dan demonstreren worden we geframed als monsters, als wéér een raciale karikatuur; boze gewelddadige zwarte mensen. Bij het geweld in Eindhoven zie je dat de politie de hooligans bijna niet meer hield. Als die meute door de politielinie gebroken was, hadden ze Jerry [Afriyie, red.] wel kunnen vermoorden. Moeten er dat soort slachtoffers vallen voordat politici zich uitspreken?

Ook ik ga met lood in mijn schoenen naar een demonstratie

Mensen zeggen soms: ‘demonstreren is niets voor mij’, en dan zeg ik: ‘demonstreren is ook niets voor mij!’ Er zijn tig andere dingen die ik graag zou willen doen op mijn vrije zaterdag. Maar ik kan niet anders. Demonstreren is voor veel mensen traumatisch; ook ik ga met lood in mijn schoenen naar een demonstratie. Anderen vragen mee te demonstreren voelt bijna oneerlijk, vooral zwarte mensen; die krijgen in het dagelijks leven al met genoeg racisme te maken. Ik roep mijn zwarte broeders altijd op om mee te komen, maar ze zijn door eerdere slechte ervaringen met de politie vaak te bang. De demonstranten zijn grotendeels vrouw, terwijl de extreemrechtse hooligans bijna allemaal mannen zijn, wat je duidelijk terugziet aan de hoeveelheid seksistisch geweld.”

Hoe kijk je naar het optreden van de politie? Heb je nog vertrouwen in het politie- en rechtssysteem?
“Iedereen die er was weet dat er ongelooflijk veel politie aanwezig was, hoe kan het dan dat de hooligans zo dichtbij ons konden komen? In Den Haag zei de politie tegen de demonstranten: ‘We kunnen jullie veiligheid niet garanderen, als jullie niet binnen tien minuten weg zijn, keren we ons tegen jullie’. Maar in sommige steden, zoals Amstelveen, heeft de politie wel heel goed gehandeld: de burgemeester heette de demonstranten welkom en alles verliep veilig. Zo kan het dus ook. Het rechtssysteem heeft te weinig interculturele kennis, denk maar aan Dokkum. Die ‘blokkeerfriezen’ hebben binnen no time anderhalve ton opgehaald, zodat ze in geval van werkstraffen gewoon betaald zouden worden. Dat wordt een lucratieve business zo. De politie, de politiek en de media hebben allemaal een warm bedje gecreëerd voor dit soort extremisme. Als je van veiligheid een rekbaar begrip maakt, is dat voor anderen makkelijk te verzieken, en wij, vreedzame demonstranten, zijn kind van de rekening.”

Als je van veiligheid een rekbaar begrip maakt, is dat voor anderen makkelijk te verzieken, en wij, vreedzame demonstranten, zijn kind van de rekening

De intochten zijn in de steden met roetveegpieten prima verlopen. Denk je dat al het racisme dat naar boven is gekomen, met roetveegpiet wel over zal zijn?
“Zwarte Piet is een soort swastika geworden, een symbool van extreemrechts. Er waren in sommige steden mensen van Voorpost en Pegida verkleed als Zwarte Pieten, onherkenbaar dus. De voorman van Pegida heeft een wapenwinkel en is veroordeeld in Duitsland, mensen van Voorpost gaan op zoek naar illegalen om ze in elkaar te slaan. Dat is het type mens dat jouw kinderen snoep heeft gegeven. Ik denk niet dat mensen doorhebben hoe verschrikkelijk dat is. Als gemeenten minder op KOZP zouden letten, een groepering met een historie van vreedzaam demonstreren, en meer op groepen als Pegida, dan hadden we dit niet gehad. Mensen zeggen dat wij het racisme hebben ‘aangewakkerd’, maar wij hebben enkel zichtbaar gemaakt wat er altijd al was.”

Mensen zeggen dat wij het racisme hebben ‘aangewakkerd’, maar wij hebben enkel zichtbaar gemaakt wat er altijd al was

Wat wil jij persoonlijk bereiken in deze discussie?
“Ik ben theatermaker, en ik kon me eerst nooit zo goed vinden in de kunst- en cultuursector. Nu hoop ik een soort zelfvoorzienend vermogen in de kunst te brengen, want ik heb het gevoel dat met de vele gemeentelijke subsidies, kunstenaars zich minder durven uit te spreken over maatschappelijke kwesties. Ik wil het activisme terugbrengen in de kunst en cultuur. Ook wil ik dat we anders gaan kijken naar hoe we de samenleving inrichten. Ik wil een samenleving waar iedereen mee kan doen, en iedereen gehoord wordt.”

Hoe ga je na dit bewogen weekend door het dagelijks leven?
“Ik merk dat ik vooral de dag erna meer om me heen keek. Want je moet je voorstellen dat dit soort mensen overal zitten. Het kan bij wijze van spreken je bakker of je slager zijn, ‘hooligan’ is maar een klein deel van wat deze mannen nog meer zijn. Ik ken Rotterdam door en door, en alsnog voel ik me hier nu soms een vreemdeling.

Activisme is uitputtend

Ik ben nu vooral verschrikkelijk moe, activisme is uitputtend. Daarom moeten we elkaar veel opzoeken en praten, je kan niet lief genoeg voor elkaar zijn in deze tijd. Ik ben altijd bereid tot dialoog, maar ga niet meer in discussie, want dat vraagt heel veel van mij. Ik wil niet steeds degene zijn die dat werk doet.”

Met welk gevoel kijk je terug op de actie?
“Met teleurstelling tegenover de veiligheidsdiensten, de politie en de burgemeester. Ze hebben ons niet kunnen beschermen. Maar ook met trots, ik keek de groep in en zag zo’n prachtige mix. Wit, zwart, en alles ertussenin. Elk jaar staan meer van mijn broeders en zusters op, de groep is groter dan ooit tevoren. Ik sta er volgend jaar gewoon weer, hopelijk met meer mannen. De zwarte vrouwen zijn er altijd, zelfs bij kleinere acties waar het risico groter is. Ik wens iedereen de moed van een zwarte vrouw toe.”

Ik wens iedereen de moed van een zwarte vrouw toe

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons