Achtergrond

Het moderne leven in Kamanggih

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Het Indonesische eiland Sumba ligt zo’n vierhonderd kilometer ten oosten van toeristenparadijs Bali. Het is een arm en afgelegen gebied. Elektriciteit en stromend water zijn er nog lang geen gemeengoed. Maar sinds 2010 worden steeds meer dorpen op het eiland via kleinschalige ontwikkelingsprojecten voorzien van de nodige basisvoorzieningen. Welke gevolgen dat heeft voor Sumba lees je hier in deze serie. In de derde aflevering: Kamanggih.

Kamanggih ligt een flink eind rijden buiten de Sumbanese hoofdstad Waingapu. Het dorp ligt aan de reliëfrijke oostkant van Sumba. Om er te komen moet je gortdroge hoogvlaktes en steile bergwegen van wit kalksteengruis trotseren. Maar eenmaal in Kamanggih aangekomen schalt de Indonesische reggae van Steve & the Coconut Treez vrolijk door een oude 400 Watts keyboardversterker.

Laptop
Umbu Hinggu Janji zet een projector klaar om een film te vertonen over het effect dat het in september 2011 operationeel geworden elektriciteitsnet heeft gehad op zijn gemeenschap. Hij is het hoofd van de coöperatie die de waterkrachtcentrale beheert die zeven kilometer verderop in de bergen ligt. Een splinternieuw uitziende laptop die een fikse muziekcollectie herbergt staat tegen de houten muur van de primitieve hut waar de inwoners vanavond samenkomen. Het plafond hangt vol met gedroogde maiskolven. Her en der liggen bananen verspreid. Even later worden ze gefrituurd en aan de buitenlandse gasten opgediend, vergezeld door zoete cassavekoekjes.

Stagnatie
“Dit is het verschil dat toegang tot elektriciteit kan maken voor een dorp”, zegt Adi Lagur van Hivos enthousiast. Om hem heen dansen verschillende dorpelingen op de steeds luider wordende muziek. Lagur heeft een achtergrond in de agrarische sector, maar is via een vorige werkgever in 2010 toevallig bij Hivos terechtgekomen. Sindsdien is hij voor de Nederlandse organisatie de lokale man die de verschillende projecten op Sumba coördineert.

Hans Wetzels werkt als journalist voor onder andere OneWorld en de Groene Amsterdammer. Hij was lid van het Hivos expeditie team dat naar Sumba afreisde om aan den lijve te ondervinden hoe het is om zonder elektriciteit te leven en te kijken welke gevolgen elektriciteit kan hebben voor lokale gemeenschappen.
Twitter: @HansWetzels

Lagur is blij met de resultaten die de aanleg van de kleine waterkrachtcentrale tot nu toe heeft opgeleverd in de buurt van Kamanggih: “Armoede gaat niet alleen maar over een gebrek aan voedsel. De hoeveelheid eten is het probleem niet op Sumba. Het probleem is dat de landbouwopbrengsten zo laag zijn dat er niks overblijft na eigen gebruik. Het gebrek aan perspectief is het probleem, niet de honger. De lokale bevolking vindt zichzelf helemaal niet arm. Tegelijkertijd komen ze geen stap verder. Die stagnatie doorbreek je door de toegang tot informatie te vergroten. En daar heb je energie voor nodig.”

Jackie Chan
Sinds het dorp op het elektriciteitsnet is aangesloten zijn de levens van de dorpsbewoners in een stroomversnelling gekomen. Al hebben ze zelf niet altijd helemaal door waarom, vertelt de 68-jarige Marta Ata Ratu. “Ik heb de elektriciteitsinstallatie zelf nog nooit gezien. Ik merk alleen dat het leven in het dorp sindsdien snel veranderd is.”

De oude vrouw is blij met de vooruitgang die de elektriciteit in het dorp heeft gebracht: “Omdat we zo afgelegen wonen, kwam het leven hier ’s avonds helemaal tot stilstand. Nu kunnen we nog sarongs weven of televisie kijken. Daardoor houden we nu eindelijk een beetje geld over. De kinderen kijken meestal Chinese vechtfilms. Als ze buiten spelen willen ze tegenwoordig allemaal Jackie Chan zijn.”

Maar ondanks alle evidente voordelen moet de oude vrouw nog even wennen aan alle veranderingen die de ontsluiting van het dorp met zich mee heeft gebracht, vertelt ze in een lokaal Sumbanees dialect: “Dit is allemaal heel erg nieuw voor mij en mijn familie. We wonen hier met tien mensen in een huis, maar als er iets stuk gaat aan de stroominstallatie weet niemand wat we moeten doen. Daar maak ik me wel eens zorgen over. Vroeger gebruikten we kerosinelampen voor verlichting. Nu hebben we opeens elektriciteitsrekeningen waar we rekening mee moeten houden. We zijn door deze nieuwe voorzieningen minder afhankelijk geworden van het lot, maar we zijn tegelijkertijd ook minder vrij.”

In 2010 is de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie Hivos (Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking) onder de naam ‘Sumba: Iconic Island’ een ambitieus project gestart om Sumba van duurzame energie te voorzien. In maart 2011 tekenden verschillende lokale partners met Hivos een overeenkomst om dit ambitieuze doel te realiseren door onder andere bij de veelal geïsoleerd levende gemeenschappen in het binnenland waterkrachtinstallaties, biogasvergisters en zonnepanelen aan te leggen.
Voor meer informatie over het project: www.supportsumba.nl

Beperking
Om het elektriciteitsverbruik van de dorpsbewoners binnen de perken te houden heeft Hivos besloten om de toegang beperkt te houden, legt Lagur uit. Toegang tot stroom is immers nog iets heel nieuws in deze uithoeken van Sumba. Om zeven uur ‘s ochtends worden de sluizen boven aan de waterkrachtinstallatie handmatig gesloten zodat er overdag geen elektriciteit verbruikt wordt als dat niet nodig is: “We willen voorkomen dat mensen de hele dag de televisie aan hebben staan. In deze regio moet je hard werken om je familie te kunnen onderhouden. Als mensen televisie gaan kijken in plaats van naar het land gaan, dan is dat funest voor de landbouwproductie.”

Brandbaar
Desalniettemin zijn de inwoners van dorpen uit de wijde omgeving vanavond toegestroomd om getuige te zijn van de elektrische wonderen van Kamanggih. Het district telt in totaal negen gemeenschappen. Kamanggih is het enige dorp met elektriciteit. Bapak Lukas komt uit het twee kilometer verderop in het bos liggende dorpje Kentaka. Hij zou ook wel elektriciteit willen, vertelt hij terwijl hij de duistere tropennacht in tuurt: “Kerosine in huis gebruiken is gevaarlijk. Maar we hebben niks anders. Door de slechte wegen kunnen we niet naar het ziekenhuis als er iets misgaat. Als we in Kentaka ook stroom zouden krijgen lopen we minder risico. Dat zou helpen om onze problemen op te lossen en de kwaliteit van leven te verbeteren.”

 

Foto: Monica Renata.
 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons