Suriname kon wel wat goed nieuws gebruiken. De campagne voor de verkiezingen van mei 2015 lijkt al te zijn begonnen, en terwijl de uitgaven door het kabinet van de president en vice-president alsmaar toenemen zijn tal van ondernemers nog altijd niet uitbetaald, zoals de werknemers bij het Caribisch Festival voor Kunst en Cultuur. Ook blijven de prijzen in de winkels stijgen en neemt het aantal verkeersslachtoffers nog steeds toe. Het was dus welkom nieuws, toen het Surinaams Hof van Justitie maandag 27 januari oordeelde dat het 8 december proces tegen verdachte Edgar Ritfeld moest worden voortgezet.
Ritfeld ging via zijn advocaat Gerold Sewracharn in hoger beroep bij de schorsing van het 8 december strafproces door de Krijgsraad op vrijdag 11 mei 2012. Hij was de enige van de 25 verdachten die dit deed. Bijna 2 jaar later honoreerde het Surinaams Hof van Justitie dit ingediende hoger beroep: de zaak tegen Ritgeld, die zegt onschuldig te zijn, moet worden voortgezet.
Nog geen oordeel amnestiewet
Nog altijd moet een nog op te richten Constitutioneel Hof over de amnestiewet oordelen. De oprichting van dit Constitutioneel Hof laat voorlopig op zich wachen en de kans is groot dat zolang Bouterse en de NDP (Nationale Democratische Partij, red) aan de macht zijn, dit Hof er nooit zal komen. Ondertussen lopen bij het Internationaal Strafhof en bij de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens, IACHR, aanklachten tegen de aanname van de amnestiewet.
Mensenrechtenactivist Robert Hewitt diende deze klachten in. Het kan nog jaren duren voordat beide hoven oordelen over de ingediende klacht, maar ondertussen moet naar oordeel van het Surinaams Hof van Justitie de zaak tegen Ritfeld worden voortgezet. Wat mij betreft is met dit oordeel van afgelopen maandag de testcase of Suriname een democratische rechtsstaat is of niet, een stap verder gekomen.
Voor advocaat van de nabestaanden Hugo Essed en jurist Gerard Spong is het helder: de zaak tegen alle verdachten moet worden voortgezet. De amnestiewet die een maand voor de schorsing van het strafproces werd aangenomen, op 5 april 2012, staat nog recht overeind. Desondanks schept de uitspraak van het Hof van Justitie precedenten. De Krijgsraad, de groep van 3 rechters in het 8 december strafproces, is nu bevoegd om te oordelen of zij de zaak tegen alle verdachten zullen voortzetten. De amnestiewet van april 2012 staat echter nog recht overeind en daar kan alleen een ooit nog op te richten Constitutioneel Hof over oordelen.
8 december strafproces moet worden voortgezet
Wat het betekent is dat als niet alleen tegen Ritfeld, maar ook tegen de anderen, de case wordt voortgezet, het probleem pas gaat spelen bij een eventuele uitspraak. Stel dat een paar verdachten schuldig worden bevonden bij de krijgsraad, dan is er nog altijd de amnestiewet die aan alle verdachten in het 8 december proces gratie verleent.
Maar niets, en dan ook niets staat mijns inziens vast. Ik geef Essed en Spong dus groot gelijk, om na de uitspraak van het Hof van Justitie de zaak tegen alle verdachten voort te zetten.
Er is een groot argument om dit te doen. De zaak Ritfeld is geen geïsoleerde zaak. Om zijn zaak voort te zetten zijn er getuigen nodig. Zowel ontlastende als eventueel belastende getuigenverklaringen. Dit betekent dat onder andere medeverdachten en andere getuigen moeten worden opgeroepen om Ritfeld’s rol helder te krijgen. Oftewel, dit betekent dat het 8 december strafproces moet worden voortgezet voor alle verdachten, want hoe anders krijg je Ritfeld’s rol duidelijk?
Gerard Spong gaat nog een stap verder. Die stelt gewoonweg dat schorsing van het 8 december proces voor alle verdachten is vervallen en dat de Krijgsraad alsnog kan oordelen of de amnestiewet van april 2012 geldig is voor het 8 december strafproces. De jurist legt uit dat het bij het oordeel over deze amnestiewet om een civielrechterlijk geschil gaat, en niet om een staatsrechtelijk of constitioneel geschil zoals de Krijgsraad zelf op 11 mei 2012 oordeelde.
Bouterse en Ritfeld oude bekenden
Volgens mij is dit allemaal niet belangrijk. Het oordeel van de Krijgsraad ligt er al, maar doordat het hoger beroep van Ritfeld werd gehonoreerd door het Hof, moet zoals ik al stelde, voor alle verdachten het 8 december strafproces worden voortgezet, omdat het niet om een geisoleerde zaak gaat. De Decembermoorden zijn door een groep mensen gepleegd en om Ritfeld’s schuld of onschuld aan te tonen, moet daarom de zaak tegen alle andere verdachten, inclusief president Bouterse, worden voortgezet.
Bouterse en Ritfeld zijn trouwens oude bekenden, weet medeverdachte Ruben Rozendaal. Zij waren beiden in Nederland als militair gestationeerd “en hebben dacht ik op dezelfde academie hun opleiding genoten”. Zowel Bouterse als Ritfeld keerden in 1975 terug naar Suriname om te dienen in het Surinaams leger in de rang van onderofficier.
“Daarmee stoppen alle gelijknissen tussen deze twee. Ritfeld heeft met niets iets te maken gehad,” zegt Rozendaal. Volgens hem was Ritfeld niet betrokken bij de coup, niet ervoor, niet tijdens, niet erna. “En hij was voor zover ik weet totaal niet betrokken bij de planning, noch uitvoering van de Decembermoorden. Hij is inderdaad onschuldig.” De grote vraag volgens Rozendaal is hoe het kan dat Ritfeld ooit als verdachte werd aangemerkt.
Net als Ritfeld zegt Rozendaal onschuldig te zijn, maar tekende mei 2012 geen hoger beroep aan. “Mijn advocaat had mij niet over deze mogelijkheid ingelicht, achteraf maar goed ook. Ik denk dat als ik hoger beroep had aangetekend, zaken misschien anders waren afgelopen dan nu.”
Mede verdachte blij met uitspraak
Rozendaal zegt in tegenstelling tot Ritfeld wel handelingen te hebben gepleegd. “Ik heb de latere slachtoffer Cyrill Daal en de enige overlevende van de Decembermoorden, Fred Derby opgehaald.” “Maar ik heb niet gemoord,” voegt Rozendaal er stellig aan toe. “Ik wist niet eens dat ze zouden worden vermoord. Ik heb gewoon een opdracht van hogerhand uitgevoerd zoals ik altijd deed. Ritfeld daarentegen, heeft werkelijk met niets iets te maken gehad.”
Rozendaal zegt “blij” te zijn. “Door deze uitspraak van het Hof van Justitie staat de weg vrij om mijn zaak en die van alle andere verdachten voort te zetten.”
Foto/ Horacio Stjeward – De circa 5000 mensen die op 11 april een eerste massaal protest tegen de amnestiewet hielden, hebben hun genoegdoening nog niet. De amnestiewet staat nog recht overeind, waardoor aan alle verdachten in het 8 december strafproces gratie wordt verleend. Maar door de uitspraak van het Hof van Justitie maandag 27 januari, zou het strafproces tegen niet alleen verdachte Ritfeld, maar ook tegen alle andere verdachten, kunnen worden voortgezet. Er zou dan alleen een probleem zijn bij een eventuele uitspraak door de Krijgsraad zolang de amnestiewet van april 2012 nog geldt.
