Achtergrond

Zuid-Afrika: van afzetmarkt tot samenwerkingspartner

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De Nederlandse handelsmissie in Zuid-Afrika is er een in nieuwe stijl. Inge Abraham beschrijft hoe het er aan toe gaat.   

Bij een handelsmissie denk je al gauw aan een zaal bedrijfsbobo’s, een angstwekkend strak gepland programma, efficiënt afgewerkte één-op-één gesprekken en na afloop een laptoptas vol visitekaartjes. Correct, zo gaat het er tijdens veel Nederlandse handelsmissies aan toe.

Maar ergens is het traditionele concept ‘op handelsmissie gaan’ anno 2015 tamelijk uit de tijd. Niet langer zijn het de o zo kundige Nederlanders die met hun bedrijven komen kijken waar ze kennis kunnen ruilen voor een interessante afzetmarkt: die tijd is voorbij.

‘Verder kijken dan de corporate neus lang is’ was het leidmotief achter de grootste handelsmissie van Nederland naar (Zuid-)Afrika ooit, die deze week in Zuid-Afrika plaatsvindt. Niet uitgaan van ‘wat we kunnen brengen’ maar ‘hoe kunnen we samenwerken?’ Pijlers op educatie en lokaal ondernemerschap, waardoor sectoren wezenlijk veranderd kunnen worden. Kortom: door het samen te doen. Handelsmissie #cocreateSA is de naam.

Het grotere plaatje
Om het geheel in perspectief te plaatsen: Zuid-Afrika is voor Nederland net zo interessant als Nederland voor Zuid-Afrika. Jaarlijks wordt voor 3,5 miljard euro tussen Nederland en Zuid-Afrika verhandeld. Daarmee is Zuid-Afrika de grootste Afrikaanse handelspartner van Nederland.

Meer dan honderd afgevaardigden van bijna 75 bedrijven zijn vooral afkomstig uit vijf topsectoren: water; energie, agri, food en horti; gezondheid en logistiek. Het programma wordt gevuld met een scala aan interactieve workshops, TedX-talks en start-ups die elkaar in de ring bevechten. Het is duidelijk dat de ambassade in Pretoria een vooruitstrevend bureau voor de conceptontwikkeling in de arm genomen heeft.

Het hart van de Nederlandse watercultuur
Met succes, vindt Watergezant Henk Ovink. Met een team van waterexperts maakt hij deel uit van de missie. ‘Een typisch geval van spijker-op-z’n-kop’, vindt hij. ‘Voor mijn rol als watergezant is samendoen, co-creëren de basis van elke samenwerking. Onze ideeën slaan dood als je ze niet verbindt met lokale kennis, cultuur en expertise.’ Volgens hem zie je dat missies met deze benadering meer opleveren voor alle partijen, in plaats van dat het bij incidentele partnerships blijft. Nederland en Zuid-Afrika werken sinds 2004 onder andere samen in het ontwikkelen van Zuid-Afrika’s watermanagement, sinds in 1998 de nationale Water Act doorgevoerd werd.

De samenwerking tussen Nederland en Zuid-Afrika op onder andere het gebied van watermanagement is opgetekend in een Memorandum of Understanding. ‘Dat hele pact is één grote co-create-verklaring’, vindt Ovink. ‘Het zegt feitelijk dat Nederland en Zuid-Afrika samenwerken; niet om de kennis van A naar B te brengen, maar om gezamenlijk kennis en expertise te ontwikkelen en deze en elkaar te verbinden. Dat klinkt leuk op papier, maar dat moet in de praktijk wel waargemaakt worden.’ Zeker de laatste anderhalf jaar, waarin Nomvula Mokonyane Minister van Water en Sanitair is, slagen we erin om vooruitgang te boeken op het gebied van watermanagement en –veiligheid. Samenwerking als basis voor vernieuwing betekent winst voor alle partijen.’ Een concreet voorbeeld? ‘De samenwerking tussen de gemeente en de provincie van Kaapstad met Nederlandse bedrijven dankzij de verbindende kracht van het consulaat in het TRUP (Two Rivers Urban Park) project, waarbij watervervuiling en overstroming aan de rand van Kaapstad aangepakt wordt.’

Geen klanten, maar partners
De uit Almelo afkomstige Marcus Zandhuis woont al sinds 2002 in Kaapstad en zette er het drietalige online city magazine – CapeTownMagazine.com, KaapstadMagazine.nl en KapstadtMagazin.de – op, zowel voor locals als voor toeristen. Voor hem is ‘samen doen’ vanaf dag één een vereiste geweest. ‘Of het nou met begeleiders van township tours of een wijnboerderij, een theater of een helikopterbedrijf is; werken met ondernemers is samen van nul één willen maken. Mijn uitgangspunt is altijd geweest om met een kleine, betrokken groep mensen te groeien en samen iets moois te creëren. Ik noem ze ook geen klanten, maar partners.’

In het begin leidde Zandhuis’ aanpak nog wel eens tot verbaasde gezichten. ‘Mijn manier van zakendoen is gebaseerd op openheid van zaken. Aan die openheid moesten Zuid-Afrikanen in het begin even wennen’, glimlacht hij. ‘Maar uiteindelijk zijn ze ‘in’ en worden ze zelf ook steeds opener, en krijgen ze een oplossing aangedragen die voor ze werkt. Daarmee behoud ik ook mijn animo om hun product of dienst slim te delen met de rest van de wereld.’

Marcus Zandhuis in gesprek met staatssecretaris Martijn van DamMarcus Zandhuis in gesprek met staatssecretaris Martijn van Dam. / Foto: Inge Abraham

Cordaid op #cocreateSAOnder toezicht van staatssecretaris Martijn van Dam en Alan Winde (Minister van Economische Ontwikkeling in de Westkaap-provincie) is een nieuwe samenwerking geboren: Nederlandse financierder RVO en de stad Kaapstad zeggen allebei toe 500,000 euro te investeren. Met dat geld gaat Cordaid een ontwikkelingsplan schrijven om townships bij het openbaar vervoersnetwerk MyCiTi te betrekken om daar economische activiteit te stimuleren.  / Foto: Inge Abraham

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons