Internet heeft een groen imago. Vergeleken met reizen om contact met elkaar te hebben of een boom kappen om een boek te lezen, lijkt het een stuk milieuvriendelijker. Toch gebruiken bijvoorbeeld grote uitgevers tegenwoordig meer energie in hun datacentra dan in hun drukkerijen. Hoe vervuilend is de online wereld?
Een grijs somber kijkend gezichtje. Dat is wat ik in beeld kreeg toen ik onze website OneWorld.nl opende. ‘Dit is geen groene website’, bedoelde het bedroefde poppetje te zeggen. Ik had zojuist de add-on ‘The Green Web’ geïnstalleerd, een appje dat gemaakt is door The Green Web Foundation en dat duurzame websites en ‘grijze’ websites onderscheidt.
Hoe staat het met jouw ‘datahygiëne’? Met kleine acties kun je gemakkelijk energie besparen. 10 tips.
1. Gebruik groene stroom. Dan levert jouw eigen apparaat in elk geval geen extra CO2 uitstoot op.
Geen goed nieuws dus. Terwijl we bij OneWorld duurzame koffie drinken, gerecyclede vloerbedekking hebben en zo weinig mogelijk printen, voldoet onze website kennelijk niet aan ecologische voorwaarden. Hoe zit dit precies? En wat moeten we doen om onze online activiteiten wel zo ecologisch verantwoord mogelijk te doen?
2.Laat je apparaten niet dag en nacht aanstaan, maar zet ze uit.
3.Heb je een eigen website? Controleer of die groen gehost wordt
1.000 kilometer
Ik ga te rade bij onze webredacteur Marten Groen. Die reageert teleurgesteld. “Een paar jaar geleden heb ik met zorg een groene hostingpartij uitgezocht. Maar die ging failliet en nu zitten we bij een ander bedrijf. Nooit meer over nagedacht of die ook wel groen zijn. Het is ook zo onzichtbaar he, die hosting.” “Bij het ontwerpen van de site hadden wel het idee om ook een versie zonder afbeeldingen aan te bieden”, vertelt onze designer Barbara Pilipp. “Dat je met een druk op de knop alleen de teksten te zien zou krijgen, zonder beeld en video. Mijn idee was om daarmee energie te kunnen besparen om dat je dan minder MBs zou hoeven downloaden. Maar onze programmeur zei dat het geen verschil zou maken, omdat de plaatjes toch op de server gehost moeten worden en dat het grootste deel van de energie vraagt.”
4. Ruim op! Bestanden die in de cloud staan, maar die je niet meer gebruikt, je oude e-mails, drie versies van dezelfde foto. Het kost allemaal energie om het op te slaan. Iedere minuut van de dag, totdat jij het weghaalt.
“Hosting is inderdaad best ingewikkeld omdat het zo onzichtbaar is”, beaamt Deborah Meibergen van Greenhost. Ik laat mij door haar laat bijspijkeren over wat groen internetten precies behelst. “Onzichtbaar, maar niet onbelangrijk. Internetgebruik kost ontzettend veel energie. Websites, e-mails, applicaties: ze draaien allemaal op servers. Grote supercomputers die al die enorme hoeveelheden data opslaan en verwerken. Die servers staan 24 uur per dag aan en alles wat je op het internet doet – een mail versturen, een filmpje downloaden, je facebook tijdlijn bekijken – wordt allemaal op die servers verwerkt en dat kost allemaal elektriciteit.” Zo is een flinke e-mail van 1 MB die gedurende vijf minuten op het scherm wordt gelezen en niet wordt geprint in totaal verantwoordelijk voor 20 gram CO2 uitstoot. Een jaar lang twintig e-mails per dag lezen komt overeen met de CO2 die wordt uitgestoten wanneer ruim 1.000 kilometer met de auto wordt afgelegd, volgens de website Energids.be.
5. Blackle was één van de eerste initiatieven om duurzaam te internetten. Het is een zwart vormgegeven versie van de Google zoekmachine, zodat je computer minder stroom verbruikt om je scherm op te lichten. Door moderne lampen in je scherm heeft dit niet meer zoveel effect, maar je kunt het nog steeds gebruiken. Al was het maar om jezelf eraan te herinneren hoeveel stroom het internet ook alweer kost.
Massa’s data
Ongeveer 8 procent van het totale energiegebruik van de wereld wordt gebruikt voor het internet. Als internet een land zou zijn, zou het wereldwijd op de zesde plaats eindigen in de ranglijst van grote energieslurpers. Dat becijfert Greenpeace in het rapport ‘Clicking Green’ van mei vorig jaar.
Ik zit ineens met een andere bril achter mijn laptop. Het goede nieuws is dat bij Facebook en verschillende websites van Google (zoals Google Maps, Gmail en YouTube) een groen, lachend Green Web-icoontje verschijnt. Deze grote internetbedrijven zijn goed bezig als het gaat om duurzame energie. Greenpeace bevestigt dit. Google en Facebook gebruiken samen wel 2 procent van het totale wereldwijde energiegebruik, zo is de schatting. Het is dus belangrijk hoe dit soort grote internetbedrijven met energie omgaan, volgens Greenpeace. Niet alleen omdat ze veel energie gebruiken, maar ook omdat ze door hun grootverbruik de macht hebben om een omslag in de energiesector naar hernieuwbare energie een duw in de rug te geven. Zo bouwde Facebook vorig jaar in Texas samen met enkele energiebedrijven een datacentrum dat volledig op windenergie draait. In Californië investeert Google in een project dat een voormalig olie- en gasveld omtovert tot een zonnecentrale met een capaciteit van meer dan 82 megawatt. Dat is ongeveer zoveel als het jaarlijkse energiegebruik van 26 Nederlandse huishoudens.
6. Niet lukraak alles downloaden. Je kunt een heel seizoen van een serie binnenhalen, maar als je het niet gaat kijken is het zonde van de energie. Downloaden of streamen maakt niet veel verschil als het om energiegebruik gaat, als je het op je eigen harde schijf opslaat.
Behalve Google en Facebook is ook Apple een voorloper met duurzaam energiegebruik in de datacentra. Achterblijver is Amazon, die helemaal niet transparant is over z’n energiebeleid. Microsoft, die wel doelen stelde voor dataopslag, is ook maar weinig vooruitstrevend in het naleven van die doelen.
Toch zijn het niet de grote bedrijven, maar de consumenten die de grootste internetgebruikers zijn. 80 procent van al het gebruik wordt door consumenten gedaan. Vooral videostreaming (dus filmpjes kijken via YouTube, uitzending gemist of Netflix) kost enorm veel energie. De verwachting is dat videostreaming in 2018 76 procent van het consumentengebruik uitmaakt. Surfen op het web en e-mailen vormen samen 12 procent en de overige 8 procent wordt gebruikt door het delen van documenten.
Dat energiegebruik zit ‘m in het gebruik van je computer en je smartphone, in het maken van die apparaten, in het gebruik van de netwerken van de providers en voor een heel groot deel in de data-opslag in de cloud (dat is een server op afstand). De hoeveelheid data groeit ieder jaar met zo’n 20 procent en in 2017 zal ongeveer een kwart van de internetelektriciteit in de datacentra gebruikt worden.
7. Wil je op de kleintjes letten? Zelfs iedere cc die je extra toevoegt in een e-mail, kost extra stroom. En misschien hoef je die mail niet eens te sturen naar die collega die 3 meter verderop zit?
Een kleine stad
Ons eigen land heeft één van de grote data-knooppunten van de wereld. “Er zitten hier heel wat vezels in de grond,” vertelt directeur Eric Boonstra van Datacenter Services Provider EvoSwitch. Aan de rand van een bedrijventerrein in Haarlem staat zijn bedrijf. Achter hoge hekken met hoogspanningskabels ligt al dat internetverkeer opgeslagen. Het gebouw oogt wat vreemd met tientallen bliksemafleiders en evenzoveel koelmachines op het dak. Als ik de sluisdeuren en de beveiligde draaideur ben gepasseerd en mijn paspoort heb laten zien, mag ik een kijkje komen nemen.
EvoSwitch is een duurzaam datacenter met locaties in Haarlem en Virginia, US. Het is één van de vijf grote in de Amsterdam regio, de enige met een groene filosofie. “De servers worden allemaal heel warm, dus die moeten gekoeld worden. Wij doen dat zoveel mogelijk met buitenlucht die met water extra koel gemaakt wordt, in plaats van het simpelweg plaatsen van enorme airconditioners. Verder zorgen we ervoor dat de koele lucht de warme lucht niet raakt, waardoor de koeling efficiënter is.” De servers staan opgesteld in lange rijen met daartussen om en om een koude gang en een warme gang. De koude lucht wordt dwars door de servers naar de warme gang geblazen. Ik begrijp nu waarom er een grote bak met oordopjes bij de ingang stond. De servers produceren een flink lawaai. Gecombineerd met wind en de lichtjes die overal knipperen lijken de gangen wel van een andere planeet.
8. Als je het adres van de website hebt, tik het dan rechtstreeks in, in plaats van een zoekmachine in te schakelen.
9. Stuur een link door in plaats van een bijlage en comprimeer grote bestanden.
“Dit serverpark gebruikt ongeveer 80 miljoen kWh per jaar aan stroom. Dat is evenveel als een kleine stad.” Boonstra koopt de stroom groen in (waaronder windenergie) en gebruikt zo weinig mogelijk energie. Goed voor de wereld en het bespaart ook op de kosten. Toch maakt het de meeste van zijn klanten niet uit. “Onze West-Europese klanten zijn in duurzaamheid geïnteresseerd. Amerikanen, Aziaten, die leggen daar veel minder de focus op.”
Efficiënte code
Een datacenter is eigenlijk een hotel dat kamers verhuurt aan allerlei partijen. Bedrijven, telecombedrijven, eindgebruikers en hosters. Zo huurt Greenhost ook een deel van de ruimte bij EvoSwitch. “Wij hebben EvoSwitch speciaal gekozen omdat ze groene stroom gebruiken en efficiënt met stroom omgaan”, vertelt Meibegen. Maar zelf kunnen we ook nog veel doen om minder elektriciteit te gebruiken. Vroeger kreeg iedere organisatie een eigen ‘dedicated’ server met daarin een spinning disk – letterlijk een ronddraaiende schrijf – waar de data op geschreven werd. Nu gebruiken we steeds vaker een techniek die we virtualisatie noemen, waardoor er meerdere websites en netwerken op één server kunnen draaien. De bezettingsgraad van een server is van 30-50 procent naar 80 procent gegaan. Dat bespaart een heleboel servers en dus energie. Bovendien zijn deze digitale zogenoemde SSD Flash Drives milieuvriendelijker om te produceren.
10. Kijk naar de apparatuur die je koopt. Het verschilt per merk hoeveel Watt een computerscherm gebruikt of hoeveel stroom het kost als je de computer aan laat staan. (De slicke grote Mac schermen vreten helaas veel stroom). Hoe kleiner het apparaat, hoe energiezuiniger in het algemeen. Een automatische switch die ervoor zorgt dat het apparaat in slaap valt als je hem lang niet gebruikt, is ook handig.
Een andere manier om een website zo milieuvriendelijk mogelijk te maken, is de code efficiënt schrijven. Dan bestaat de site uit minder data en neemt het dus minder ruimte in beslag. “Je website kan twee Gigabyte zijn, of misschien wel tien als je hem rommelig hebt opgebouwd”, weet Meibergen. Vergelijk het met een tekst. Als je omslachtig bent in je uitleg of veel overbodige woorden gebruikt, dan kost het meer papier om hetzelfde op te schrijven dan bijvoorbeeld een puntsgewijze uitleg. Maar hoeveel energie kost nu bijvoorbeeld een webshop? “Dat is helaas niet te zeggen”, stelt Meibergen me teleur. “Het hangt er onder andere van af hoe de code is opgebouwd, hoeveel items er in de webshop staan en hoeveel bezoekers de webshop trekt.”
Cloud doolhof
Maar hoe zit het nu met OneWorld.nl? Onze website wordt beheerd door Internedsevices Group. Zij kunnen niets zeggen over die grijze smiley en verwijzen me door naar CloudVPS, het bedrijf dat onze servers inricht. Net als IS Group stuurt VPS mij een link naar een pagina met hun doelen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarin ze stellen dat ze zo groen mogelijk werken. VPS verzekert me dat onze website op een energiezuinige Virtual Machine draait. Maar dit vertelt mij nog niets over welke stroom OneWorld.nl in de lucht houdt. De server is namelijk ondergebracht bij de volgende stap in de keten: datacenter Equinix. Zij willen mij echter uit veiligheidsoverwegingen niet vertellen in welke van hun datacenters de servers van CloudVPS precies staan en verwijzen me – wederom – naar een webpagina over groen beleid. Terug naar The Green Web Foundation, waar komt die grijze smiley dan vandaan? Directeur René Post vertelt me: “CloudVPS biedt ons geen informatie over duurzaamheid. Maar Equinix is nog niet zo lang groen in Europa, dus het kan toch duurzaam zijn.” Het lijkt erop dat we toch goed zitten. Maar het achterhalen van de stroom van een website vereist flink speurwerk. We gaan er nog even mee door en laten het dan weten op onze – hopelijk echt groene – website.
Foto: (cc)
