President Bouterse is in zijn sas met een goudovereenkomst die is aangenomen, waarin Suriname mede eigenaar wordt gemaakt van het grootste goudmijnbedrijf in Suriname. Behalve deze overeenkomst nam het parlement de nieuwe Delfstoffenwet aan, waardoor de staat Suriname voortaan zelf aan goudexploratie en – exploitatie doet. Ook in en nabij dorpen in het binnenland. Erkenning van grondenrechten lijkt verder dan ooit. Als Bouterse niet oppast, zullen alle goudconcessiehouders en ‘de staat Suriname’ stinkend rijk worden van al dat goud, met als tol zijn politieke kop. Niet alleen worden met deze meest recente ontwikkeling de grondenrechten van binnenlandbewoners niet erkend, maar lijkt letterlijk al hun recht op duurzame ontwikkeling te worden vertrapt.
In de vroege ochtenduren van zaterdag 13 april keurde het Surinaams parlement de nieuwe overeenkomst tussen de staat Suriname en Canadees goudmijnbedrijf IAMGOLD goed met 30 stemmen voor. In de weken voorafgaand aan de deal was er nogal wat ophef over deze overeenkomst. Waarom moet de staat Suriname investeren in de exploratie van goud? Waarom moeten er ‘areas of interest’ komen waar exploratie zou kunnen plaatsvinden dwars door dorpen en het leef- en jachtgebied van bewoners in het binnenland? Waarom moet een mulitinational als IAMGOLD subsidie krijgen op het gebruik van energie om het goud te winnen terwijl ze jaarlijks honderden miljoenen dollars verdienen met goud uit Surinaamse bodem?
Niet alleen de oppositie had behoorlijk wat kanttekeningen tegen de voorgenomen deal, ook coalitieparlementarier Andre Masiekaba, zelf met roots in de binnenlanden van Suriname, want marron, stribbelde tegen. Hoe zit het met het recht op grond van de bewoners in het binnenland? Ronnie Asabina van de BP, ooit eens coalitiepartij in deze regering, tegenwoordig in de oppositiebanken, haalde exact hetzelfde aan. Hoe zit het met de grondenrechten?
Erkenning grondenrechten verder dan ooit
De grondenrechten waarvan deze regering zei dat ze tijdens deze regeerperiode erkend zouden worden. Het binnenland dat nu toch eindelijk niet stiefmoederlijk, achtergesteld, of moet ik zeggen achterlijk zou worden behandeld. Anderhalf jaar terug, op 21 november 2011, berichtte ik nog op deze blog dat deze regering in het Maripastongebied de bevolking financieel zou mee laten profiteren van de winsten van niet alleen staatsgoudwinningsbedrijf Grassalco, maar ook van alles en iedereen die in hun nabijheid goud uit de grond haalde. Kleine en grote goudzoekers zouden belasting betalen op het door hen gewonnen goud en via een sleutelverdelingssysteem zou dit geld vloeien naar de bewoners van de dorpen in het Maripaston en Goliath gebied.
Nu is besloten dat Grassalco pas in 2017 gaat mijnen en is de goudovereenkomst tussen de staat en Grassalco on hold gezet. De regering Bouterse-Ameerali wil dat een andere entiteit, namelijk NV Ros, het recht op exploratie en exploitatie krijgt. De reden is dat de staat Suriname ook exploratie en exploitatie activiteiten wil ontplooien in een gebied westelijker van Maripaston, het Meriangebied. Merian is het goudconcessiegebied van Surgold, een joint venture van twee Amerikaanse multinationals, bauxietwinningsbedrijf Suralco en goudwinningsbedrijf New Mont.
Gouddeals on hold
Zowel de deals met Surgold als met Grassalco zijn on hold gezet vanwege de ophef uit de samenleving en delen van het parlement. De focus van kritiek is mijns inziens de terechte angst dat het recht op zelfbeschikking – dat onder de grondenrechten valt – van de bewoners in het binnenland, in het gedrang komt. De angst is terecht omdat in de afgelopen weken bekend is geworden dat goudconcessies zijn uitgegeven in de marrondorpen Pakira, Wanhatti en Santigron.
Granman Matodja Gazon, die tot vorig jaar bij zijn overlijden grootopperhoofd was der Aucaners, zou zich letterlijk in zijn graf omdraaien als hij hoorde over de laatste ontwikkelingen wat betreft goud en grondenrechten. Hij was groot voorstander van de erkenning van het formeel juridisch recht op de gronde waar de bewoners in het binnenland al eeuwenlang op leven. Gazon sprak in zijn leven minstens twee presidenten die hem voor zijn volk, de Aucaners, en alle andere marrons en Indianen, sociaal-economische zekerheid beloofden door het vooruitzicht van eigendomsrecht op grond dat ze feitelijk al als het hunne beschouwen.
Interventie president
Bouterse, die grondenrechten tijdens en na de verkiezingen nog als stokpaard had, lijkt nu vooral de dollars voor ogen te hebben en het belang van zijn volk in het binnenland niet langer als prioriteit te hebben. “Er ligt genoeg goud voor minstens acht mijnen,” verklaarde de president vlak voor de overeenkomst met IAMGOLD gesloten werd. Het is werkelijk de vraag hoe de nu herhaaldelijk gemaakte belofte omtrent toekenning van grondenrechten ooit nog zal worden ingelost door deze regering.
De komst van Bouterse naar het parlement vrijdagmiddag maakte dat, ondanks de afwezigheid van parlementsvoorzitter Jenny Simons, de gouddeal met IAMGOLD er doorheen werd gedrukt. Suriname heeft voortaan een nieuwe delfstoffenwet. De belangrijkste wijziging is dat het nu mogelijk is geworden voor de staat Suriname om zelf te participeren in de exploratie en exploitatie van goud. En dat is ook precies wat Suriname gaat doen. Sinds vrijdagnacht participeert Suriname met 25% aan aandelen in de goudmijn van IAMGOLD te Nieuw Koffiekamp, Brokopondo, de Rosebel Gold Mines. Een verschil van 5% met de situatie voorheen. De staat Suriname is nu ook goudexplorant en – exploitant. Ook een groot verschil met de oude situatie. Ook goedgekeurd zijn de areas of interest. Plekken waar door de staat aangewezen concessiehouders – toevallig zitten daar ook politieke toppers bij – toestemming kunnen krijgen om te exploreren of zelfs te mijnen. Toevallig bevinden deze gebieden zich in of nabij marrondorpen. Ik noemde ze al. En toevallig of niet, net alsof God voorziet, daalde de wereldgoudprijs enkele uren voor aanname van de Delfstoffenwet en de deal met IAMGOLD met 20%. Een teken aan de wand?
