CORRECTIE: Eind 2015 is OneWorld overgeschakeld naar een beveiligde HTTPS-verbinding. Daardoor is de teller voor Facebook gereset en zijn de meeste likes voor dit artikel weggevallen.
In de Nacht van de Vluchteling, op 29 op 30 mei jongsleden, liepen 1.200 mensen van Rotterdam naar Den haag om geld in te zamelen voor Syrië. Minister Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking ving de lopers op in Den Haag. Met een glimlach op haar gezicht kregen de lopers een medaille omgehangen. Het was een gezellige bedoening. De opbrengst: 500.000 euro en vele mooie vrolijke fotomomenten.
Ik twijfel niet aan de oprechtheid van de vele wandelaars om daadwerkelijk iets te doen voor de Syriërs. Maar het wringt. De wapenhandel met het Midden-Oosten gaat namelijk onverminderd voort. En de kans dat Nederlandse wapencomponenten via Saudi-Arabië en Rusland aan beide kanten in de oorlog in Syrië terecht komen, is aannemelijk.
Nederland exporteert namelijk militair materieel naar zowel Saudi-Arabië als Rusland. Saudi-Arabië ondersteunt de rebellen in Syrië (en Irak), en Rusland is bevriend met het Syrische bewind van Bashar al-Assad. Natuurlijk worden er randvoorwaarden gesteld aan de wapenleveranties. Zo mogen de Nederlandse wapencomponenten niet worden door-geëxporteerd naar Syrië. Of dat ook echt niet gebeurt, is echter zeer de vraag; Saudi-Arabië en Rusland zijn op z’n zachts gezegd niet de meest betrouwbare landen.
Overigens: alleen al om de mensenrechtensituaties in beide landen zou minister Ploumen en minister Timmermans (Buitenlandse Zaken) wapenhandel met deze landen niet moeten toestaan. Maar de mensenrechtennota van Timmermans blijkt in praktijk vooral van toepassing op landen waar we niet te veel aan kunnen verdienen.
Het is moeilijk om aandacht te krijgen voor een onderwerp als wapenhandel. Zelfs als Nederland een wapenvergunning afgeeft voor de export naar zeer omstreden landen als Saudi-Arabië of Turkmenistan, verschijnen er her en der berichtjes in kranten en op blogs – en daar blijft het dan wel bij. Ook mijn eigen artikelen over wapenhandel worden relatief slecht gelezen, terwijl wapenhandel juist een onderwerp is waar veel mensen moeite mee hebben. Export van defensieve wapens (voor zover dat te bepalen is) of export naar goede regimes kan nog op enige support rekenen, maar voor de rest hebben veel mensen moeite met wapenhandel.
De matige interesse in wapenhandel zien we ook terug bij demonstraties. Zoals op 27 mei jongstleden. De aandeelhouders en directie van Airbus, het Europees luchtvaart-, ruimtevaart- en defensieconsortium, vergaderden die dag over de resultaten van 2013. Airbus verdiende 12 miljard euro aan militair materieel, waaronder veel onderdelen voor kernraketten. Slechts een handje vol demonstranten kwam opdagen, ondanks het feit dat diverse maatschappelijk organisaties hun achterban hadden opgeroepen.
Mensen zijn moeilijk te mobiliseren tegenwoordig, dat is een feit. Dan zou je creativiteit verwachten van maatschappelijke organisaties. Juist de finish van de Nacht van de Vluchteling had een doeltreffend en eenvoudig moment kunnen zijn om de al gemobiliseerde mensen tot actie aan te zetten. Juist ook omdat vele wandelaars medewerkers van maatschappelijk organisaties zijn.
Hoeveel anders was de finish geweest als alle medewerkers van maatschappelijke organisaties Ploumen een rode kaart hadden gegeven met de tekst ‘Stop de wapenhandel’, en vervolgens vriendelijke hadden bedankt voor de medaille? Daar had Ploumen vrijdagnacht vast slecht van geslapen. En was het niet Ploumen zelf die riep dat het soms goed is als ze wakker ligt van het maatschappelijk middenveld? Het probleem is echter dat werken aan een duurzame rechtvaardige stabiele wereld vooral een gezellige bezigheid moet blijven. Foto-momentje hier, foto-momentje daar, met het bijschrift ‘We laten de Syriërs niet in de steek’.
De finish van de Nacht van de Vluchteling geeft vooral aan dat het goede doel vooral onszelf een goed gevoel moet geven. En dat het maar weinig te maken heeft met de mensen waarom het gaat. Dit is des te cynischer nu de oorlog in Syrië zich dreigt uit te breiden naar Irak.
