Achtergrond

Geen reden tot feest in oorlogsvrij Noord-Uganda

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Afgelopen februari vonden er presidentsverkiezingen plaats in Uganda. Overal waar ik kom, zie ik de inmiddels gehavende verkiezingsaffiches nog hangen, met daarop de afbeelding van Yoweri Museveni of een van zijn tegenkandidaten. Ook zie ik nog geregeld mensen rondlopen in promotieshirts die destijds zijn uitgedeeld. Het land is duidelijk in de ban geweest van de verkiezingsstrijd.

Omstreden verkiezingen

Volgens de kiescommissie was Museveni, met ruim 60 procent van de stemmen, de absolute winnaar van de verkiezingen. De president, die al sinds 1986 aan de macht is, is daarom beëdigd om ook de aankomende vijf jaar het land te besturen. Ik ontmoet echter weinig Ugandezen die de verkiezingsuitslag serieus nemen en ook de Europese waarnemers hebben veel kritiek geuit op het verkiezingsproces. Diverse stemlokalen gingen veel te laat open en de politie zou geregeld oppositieaanhangers geïntimideerd hebben. De kiescommissie stond onder toezicht van Museveni en oppositieleider Kizza Besigye werd meerdere malen gearresteerd en later officieel beschuldigd van verraad.

joseph kony lra
Kony, de beruchte leider van de LRA. Foto: YouTube

Sinds de verkiezingen is het onrustig in Uganda. In de kranten lees ik geregeld over schietpartijen tussen de politie en politieke tegenstanders van Museveni. Op een avond vindt ook vlakbij mijn hotel een vuurgevecht plaats. De Acholi, een bevolkingsgroep woonachtig in het Noordelijke gebied waar ik verblijf, zitten niet bepaald te wachten op dit soort incidenten. Zij zijn immers nog herstellende van een 20 jaar durende burgeroorlog tussen Museveni’s regime en het beruchte rebellenleger the Lord's Resistance Army (LRA). Geweld hebben ze wel genoeg gezien.

Kloof tussen de Acholi en Museveni

Dat de Acholi pleiten voor vrede en veiligheid, betekent niet dat zij tevreden zijn met de politieke gang van zaken in hun land. Integendeel, ze lijken lijnrecht tegenover Museveni’s regime te staan. De oorzaak van de kloof tussen de Acholi en hun president is duidelijk: volgens de Acholi zijn zij, vanaf het begin van het conflict tot aan de dag van vandaag, door Museveni aan hun lot overgelaten.

Zo heeft Museveni de Acholi tijdens de oorlog geen adequate bescherming geboden tegen de wreedheden van de LRA. Daarnaast ontkent of ontkracht hij structureel de misdaden begaan door het overheidsleger ten tijde van de oorlog, waardoor de Acholi tot op de dag van vandaag geen erkenning krijgen voor het leed dat hun door Museveni’s regime is aangedaan. Mensenrechtenorganisaties die zich inzetten om de wandaden van het overheidsleger te documenteren, worden tegengewerkt en zelfs geïntimideerd. Woordvoerders van The Justice and Reconciliation Project (JRP) en The Refugee Law Project vertellen dat zij te maken hebben gehad met boycots van werkzaamheden, bevriezing van gelden, dreiging met opheffing van hun organisatie en zelfs met persoonlijke bedreigingen.

Overheidsprojecten voor wederopbouw komen door corruptie nauwelijks van de grond

De Acholi hebben ook geenszins het gevoel dat Museveni zich inspant om Noord-Uganda er weer bovenop te helpen. Op papier investeert de overheid al sinds 2007 in de ontwikkeling en wederopbouw van het voormalig oorlogsgebied. In werkelijkheid komen overheidsprojecten wegens corruptiepraktijken nauwelijks van de grond, zo krijg ik regelmatig te horen. “Op het aanleggen van wat wegen na, zien wij de situatie hier amper verbeteren”, aldus Nancy Apiyo, projectmedewerker bij het JRP. “En niemand weet waar het geld bestemd voor de wederopbouw is gebleven.” Vooral het psychosociale aspect van de wederopbouw wordt door de overheid genegeerd. “Trauma onder de bevolking is een groot probleem en ook het verzoeningsproces tussen voormalig kindsoldaten en hun slachtoffers is nog gaande”, vertelt Francis Opio, programmadirecteur van hulporganisatie the Grassroots Reconciliation Group. “Maar de overheid kijkt hier niet naar om. Wij en onze collega organisaties staan er alleen voor.”

Daarnaast heeft Museveni regelmatig beloftes gedaan aan de Acholi die hij niet is nagekomen. Met voormalig kindsoldaat Obina Charles breng ik een bezoek aan het oorlogsmonument in Opota, de plek waar zijn ouders in 2002, samen met 26 andere slachtoffers, door LRA rebellen om het leven zijn gebracht. Volgens Charles heeft Museveni ook hier, ruim vijf jaar geleden tijdens zijn vorige verkiezingscampagne, in een speech toezeggingen gedaan die hij niet heeft waargemaakt. “Hij beloofde ons nabestaanden een financiële compensatie en scholen voor de wezen. Maar wij hebben er nooit meer iets van gehoord. Museveni speelt met ons leed, daarom moeten de Acholi niets meer van hem weten.”

Somber toekomstperspectief

Het is duidelijk dat het postconflict gebied en diens inwoners zich, tien jaar na het einde van de burgeroorlog, nog steeds in een moeizaam en slepend herstelproces bevinden. Dat is niet verwonderlijk; de nasleep van oorlog en geweld kan immers nog generaties lang voelbaar zijn. Maar Museveni lijkt het proces eerder te vertragen dan te versnellen. Een paar maanden na zijn aanblijven lijkt hij geen aanstalten te maken om zijn beleid met betrekking tot de wederopbouw in Noord-Uganda, aan te scherpen. Erkenning en gerechtigheid zullen de Acholi waarschijnlijk nooit van hem gaan krijgen en ook het vooruitzicht op ontwikkeling is er maar mondjesmaat. Met Museveni aan de macht lijkt het vooruitzicht op voorspoed in Noord-Uganda voorlopig van de baan te zijn. Over een jubileumfeestje hoor ik dan ook niemand praten. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons