Een kleine onbekende dood

In dit nieuwe jaar 2015 lopen de millenniumdoelstellingen af. Dan moeten de acht concrete afspraken, die regeringsleiders in 2000 maakten om de wereldarmoede terug te brengen, zijn behaald. Eén daarvan is dat de kindersterfte met tweederde zou zijn teruggebracht. Indonesië komt aardig met haar cijfer in de buurt. Pakistan scoort een dikke onvoldoende.

Pakistan staat zelfs bijna aan de top van landen waar het hoogste aantal baby’s in het eerste levensjaar overlijdt. 86 op iedere 1000 zuigelingen las ik in een rapport van de VN kinderorganisatie Unicef. Bijna 9 % van alle Pakistaanse kinderen wordt niet eens ouder dan vijf.

Armoede is niet de oorzaak. De Pakistaanse regering besteedt nog geen 1 % van het nationale budget aan gezondheidszorg. Consultatiebureau’s voor moeder en kind bestaan niet, waardoor ouders geen flauw benul hebben hoe ze voor een zuigeling moeten zorgen.

Drie maanden oud
Een concreet sterfgeval maakte ik deze week mee. De baby van het stel dat kookt en schoonmaakt in het huis van mijn Pakistaanse vriend overleed. Ze was nog geen drie maanden oud. De dokterspost stond om de hoek. Geld was er ook. Toch redde ze het niet. De moeder wist niet wat ze moest doen, vertelde ze achteraf.

Toen de baby plotseling hoge koorts kreeg belde ze eerst haar man die haar adviseerde naar de dokter te gaan. Daarna vroeg ze haar moeder in het dorp om advies. Die raadde haar aan een pir, een religieuze medicijnman, in te schakelen. Hij blies een paar keer flink wat koude lucht over het warm lijfje van het kindje. Ze zou vanzelf weer beter worden. Ook al zijn Pakistanen conservatieve moslims, het bijgeloof speelt een grote rol in het alledaagse leven.

De koorts liep verder op. In de kliniek om de hoek adviseerde een verpleegkundige het stel met de zieke baby naar een regeringsziekenhuis te gaan. Op de bromfiets in de kou arriveerden ze een half uur later. De dokter stelde daar vast dat het kindje ergens onderweg moet zijn overleden.

Indonesië
Ik herinner me nog een verhaal dat ik in Indonesië over kindersterfte maakte. Begin 2000 stond daar ook nog de teller op 54 sterfgevallen per 1000 baby’s. Het was na de val van president Soeharto en de financiële crisis in de regio. In alle posyandu’s, klinieken voor baby’s, kwam de klad. In een dorp buiten Jakarta nam de babysterfte in korte tijd toe. Ik ging op onderzoek.

In het consultatiebureau groeide onkruid. Dokters of verpleegkundigen waren al in geen maanden meer gesignaleerd. Zwangere vrouwen of moeders die borstvoeding gaven, hadden geen idee dat ze voor hun kind gezond moesten eten. Veel mannen werkten als bouwvakker ergens op het eiland. In koken voor zichzelf hadden de vrouwen geen zin. Ze aten wat rijst met hete pepertjes of een zakje chips. In de nacht huilden de baby’s vanwege ondervoeding of de pijn van de hete pepers in hun maagje die ze via de moedermelk binnenkregen. Ze stierven nadat ze een kou of een longonsteking opliepen. Ze hadden geen enkele weerstand opgebouwd.

Duivel
Moeders reageerden overstuur. Was de duivel in het dorp gekomen? Ze hielden vervolgens een selamatan, een ritueel, in de hoop de goden weer gunstig te stemmen. Met het eten van de chips en hete pepers gingen ze de volgende dag gewoon door. Wisten zij beter?

Ik ga bij het Pakistaanse stel in Lahore langs om ze te troosten. Wat een groot verlies. In hun huisje is het steenkoud. Deze winter is er een groot tekort aan brandstoffen in het hele land. De regering heeft niet alle elektriciteitsrekeningen betaald. De gasleiding in het noordwesten is tijdelijk bevroren. Er sterven vast nog meer zuigelingen.
De baby was nog zo klein. Haar naam had ze nog niet gekregen. Dat moest nog gebeuren tijdens een familieceremonie. Het dorp is ver weg. Het feest stond ergens de komende maand gepland. Als een kleine onbekende baby ligt ze nu in haar grafje in de grote stad.