De vouwen van de bandplooibroek van haar olijfgroene zakenpak zijn even scherp als haar antwoorden in de ondervraging. Zelfs in de getuigenbank houdt ze haar BlackBerry in de buurt. Ze klemt hem in haar rechterhand, haar kunstnagels–met goud en zilveren glitters aan de randen–om het mobieltje geknepen alsof ze geen enkel telefoontje wil missen, ook al staat ze voor de rechter. Alles aan haar straalt uit hoe druk ze het heeft. Toch heeft de zakenvrouw het afgelopen jaar gewetensvol tijd vrijgemaakt in haar agenda om te getuigen tegen haar voormalige chauffeur.
Rechtbankmoeheid
De zaak is al negen keer voor de rechter geweest. De meeste getuigen in het Nigeriaanse rechtsproces verliezen uiteindelijk hun belangstelling en komen niet meer opdagen, wat het op een gegeven moment onmogelijk maakt de rechtszaak nog langer voort te zetten. Maar al te vaak, als de publieke aanklager een naam van een getuige oproept, reageert er niemand. Veel zaken in Nigeria worden op die manier geschrapt, wegens pure uitputting: het duurt een half mensenleven voordat het uiteindelijke vonnis valt en de meeste partijen lijden aan rechtbankmoeheid lang voor dat moment daar is. Maar dit geldt niet voor de zakenvrouw. Zij is erop gebrand deze zaak tot aan het bittere eind vol te houden, zozeer is ze ervan overtuigd dat haar voormalige chauffeur betrokken was bij de inbraak in haar kantoor een jaar geleden. Voor haar is de zaak klip en klaar.
Achteraf meent ze dat haar chauffeur zich vreemd begon te gedragen, een dag voordat haar reisbureau en kapsalon op Lagos Island, in het oude hart van de stad, werd beroofd. Hij kwam die dag niet op zijn werk, want hij beweerde in het ziekenhuis te zijn beland. Toen zij hem belde om te informeren naar zijn gezondheid nam hij niet op, en in de dagen daarna kon ze hem niet bezoeken omdat niemand haar kon vertellen in welk hospitaal hij dan precies was opgenomen. Ook leek de inbraak te zijn gepleegd door iemand die de zaak goed kende en precies wist in welke lades ze haar contante geld bewaarde. Dit feit, gecombineerd met de ontdekking dat de dieven eveneens alle documenten hadden gestolen die het adres van haar chauffeur en zijn contactgegevens vermeldden, was genoeg om de zakenvrouw ervan te overtuigen dat de man, die nog geen zes maanden voor haar had gewerkt, schuldig was.
Doorzettingsvermogen
De zakenvrouw in de getuigenbank staat naar de rechter toegekeerd, maar als ruggen emotie konden tonen, dan zou die van haar minachting uitstralen. Minachting voor de advocaat van haar voormalige chauffeur–die haar aan een kruisverhoor onderwerpt–achter haar en voor de beklaagde helemaal achterin de rechtszaal. Zijn gezicht is blanco, alsof zijn raadsman die zijn voormalige werkgeefster ondervraagt hem niets aangaat. De advocaat probeert twijfel op te roepen over de beschuldigingen van de zakenvrouw. Wat is er gebeurd met de overige oud-werknemers die ze aanvankelijk verdacht? Waarom heeft de politie hen niet onderzocht? En waren er niet contactformulieren verdwenen van wel meer van haar employés? Waarom nou juist zijn cliënt beschuldigen? En hoe komt het dat niets van het gestolen goed werd aangetroffen bij de verdachte?
Als ze na haar kruisverhoor rechtszaal nummer 27 uitkomt, is ze zichtbaar geïrriteerd. “Ik begrijp niet hoe iemand een persoon kan verdedigen die zo overduidelijk schuldig is”, mort ze. Ze heeft zich als een pitbull in de zaak vastgebeten en is niet van plan los te laten. Het gaat haar niet eens om het gestolen geld, maar om het principe, verklaart ze. “Als je niet op de zitting verschijnt, dan schrapt de rechter een zaak gewoon. Daar rekenen die criminelen op. Ik geef je op een briefje dat deze man niet had verwacht dat ik de tijd zou hebben om naar de rechtbank te blijven komen.” Haar vrienden feliciteren haar met haar doorzettingsvermogen, zegt ze. Het maakt dat ze zich minder slachtoffer voelt. “Ik heb acht jaar in dat kantoor gewerkt, maar nu voel ik me er niet meer veilig.”
De datum voor de volgende zitting staat al weer in haar agenda genoteerd. Zelfs al zou het best kunnen dat haar toewijding niet wordt beloond met een veroordeling, de aanklager, nog in de rechtszaal waar hij tevergeefs de namen afroept van getuigen in andere zaken, zou wel meer getuigen kunnen gebruiken zo plichtsgetrouw als de zakenvrouw.
Volg Femke op Twitter: @femkevanzeijl
