Achtergrond

Econoom: De toekomst is aan ontwikkelingslanden

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Tijdens de crisis hebben ontwikkelingslanden opvallend goed gepresteerd. Ook dit jaar zullen ontwikkelingslanden naar schatting met 6 procent groeien, volgens de Wereldbank, tegen 2,6 procent groei in de geïndustrialiseerde landen. Als dat zo doorgaat, voorspelde de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) vorige week, maakt alleen al Azië in 2050 de helft van de wereldeconomie uit.

Aandeel Afrika daalt ook
Ook de opkomende markten ontkomen niet aan de recente malaise op de aandelenbeurzen. Zo daalde de Braziliaanse Bovespa index maandag met 9.6 procent. De Russische Micex index verloor 5.5 procent. De Zuid-Afrikaanse JSE FTSE index verloor maandag 3 procent na een verlies van 6.3 procent vorige week. Nederlandse fondsen die beleggen in opkomende markten dalen ook. Het Robeco Afrika Fonds sloot afgelopen maandag bijvoorbeeld 2,13 procent lager.

Dat neemt niet weg dat de crisis ook heel gevaarlijk is voor ontwikkelingslanden, zegt Howard Nicholas, de Sri Lankaanse hoofddocent economie aan het Institute of Social Studies in Den Haag (ISS). “Vooral voor de landen die het neoliberale recept hebben gevolgd, de markten hebben geopend, de publieke diensten hebben geprivatiseerd en geen eigen industrie hebben opgebouwd. Veel landen produceren maar een paar grondstoffen en moeten de rest importeren. Het probleem is nu juist dat de prijzen heel instabiel zijn geworden door de speculatie. En door de enorme hoeveelheden geld die zijn bijgedrukt – dat moet ergens heen – zijn de prijzen van voedsel en andere grondstoffen ook nog gestegen. Dat is voor veel mensen enorm gevaarlijk.”

Onvrede
Hoge voedselprijzen zullen leiden tot meer uitbarstingen van onvrede, denkt Nicholas. Dat zal echter niet alleen optreden in ontwikkelingslanden, maar meer en meer ook in rijke landen, zoals de Verenigde Staten en Engeland, met hun grote kloof tussen arm en rijk. Zoals George Irvin, collega-econoom op het ISS, op zijn website schrijft: “Globalisering vlakt het verschil uit tussen ‘ontwikkeld land’ en ‘ontwikkelingsland’, tussen rijke en arme landen – de crisis lijkt de kloof tussen de ‘haves’ en de ‘have-nots’ overal te vergroten.”

Ontwikkelingslanden hebben nog een lange weg te gaan, maar toch is de toekomst aan hen, zegt Nicholas. Vanwege de financiële crisis in Europa en Amerika zullen steeds meer bedrijven hun activiteiten naar opkomende economieën verplaatsen. “Dat doen bedrijven nog meer in crisistijd, wanneer ze toch fabrieken moeten sluiten en bezittingen moeten afschrijven. Ik zie in Sri Lanka wat dat allemaal teweegbrengt. De levensstandaard voor veel mensen gaat omhoog.” 

Brazilië skyline Sao Paulo
Skyline São Paulo (cc)

Pessimistisch is Nicholas meer als het gaat om de oude industrielanden. “De ontwikkelde landen zullen dezelfde problemen krijgen als de rest van de wereld: schulden en valutaproblemen. Ze proberen te bezuinigen, maar dat levert geen groei op. Blijven uitgeven kan ook niet, want de schulden zijn te groot. Bovendien houden de vele belangengroepen verandering tegen.”
 

Geplunderd
Met als grootste belangengroep de bankiers. “Toen de zeepbellen knapten, hebben ze de politiek ervan overtuigd de schulden over te nemen. Ze hebben de economie geplunderd. Door de enorme schuld die nu bij de regeringen ligt, kan er niet meer worden geïnvesteerd in infrastructuur, onderwijs en industrie. Ze hebben het heel moeilijk gemaakt om nog echte groei te genereren.”

Volgens Nicholas zijn de lage groei in het Westen en de enorme schulden tekenen van het einde van een groeicyclus. Het kapitalisme werkt volgens hem in golven. Na elke periode van groei volgt een periode van neergang, waarin nieuwe sectoren of landen zich gereedmaken voor groei. “Bankiers hebben vanaf 2000 het einde van de groeicyclus uitgesteld door enorme hoeveelheden geld in het systeem te pompen. Maar dat levert geen echte groei op, alleen zeepbellen, die nu knappen.”

Foto boven: Een handelaar op de aandelenbeurs van Accra, Ghana. (cc) Wereldbank, Jonathan Ernst

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons