Boutserse en 24 andere verdachten van de Decembermoorden willen hun eigen gratie bewerkstelligen. ‘Anti-discriminatie’ is de term die zij gebruiken om de ingediende aanpassing van een Amnestiewet door te drukken.
Meer nog dan het argument hiertegen dat de rechtsorde vertrapt wordt indien de Amnestiewet wordt aangenomen in het Surinaams parlement en vervolgens in werking treedt na bekrachtiging door de president van Suriname en afkondiging in het Staatsblad, sta ik er vooral versteld van dat de term discriminatie op deze manier misbruikt wordt. Ook is het totaal ongehoord dat Bouterse en consorten op deze manier hun macht menen aan te kunnen wenden.
Mislukt hamerstuk
Het had als hamerstuk door het parlement moeten gaan, afgelopen vrijdag 23 maart 2012. Immers, de coalitie heeft 36 van de 51 parlementszetels in handen, terwijl voor aanname van deze zogenoemde initiatiefwet slechts( !) 14 stemmen nodig zijn en een quorum van 26 parlementariёrs. A piece of cake moeten parlementsvoorzitter Jenny Geerlings-Simons die deze vergadering uitschreef en de zes indieners van de wet afgelopen maandag 19 maart gedacht hebben: Henk Ramnandalall, Ricardo Panka, Andre Misiekaba, Melvin Bouva, Rashied Doekhie en Ronny Tamsiran. Nou ja, Tamsiran misschien niet. Want volgens zijn partijleider, Paul Somohardjo van de Volksalliantie, VA ,heeft de Megacombinatie, MC, de paraplupartij van Bouterse, “Tamsiran erin geluisd”. Volgens Somohardjo zou getekend zijn, zonder dat VA en dus Tamsiran wist waarvoor precies.
Om de Amnestiewet erdoor heen te krijgen, zijn in eerste instantie op een compleet onethische manier politieke partners onder druk gezet door hen eerst te dreigen hun ministers te vervangen. Begin maart, vrijwel direct na een getuigenis van Ruzen Rozendaal – zelf één van de verdachten in het 8 december proces – voor de waar hij onder ede al verklaarde dat Bouterse in het Fort was ten tijde van de moorden, werd plotsklaps gesproken over reshuffling, oftewel vervanging van ministers, toevallig of niet afkomstig uit de geledingen van politieke partners van de NDP: A Combinatie en Volksalliantie. Waar ik zelf en anderen in eerste instantie het scenario niet helemaal doorhadden en de voorgestelde reshuffling plaatste in de vele pogingen van Bouterse en zijn NDP om zoveel mogelijk macht naar zich toe te trekken, bleek later dat deze voorgestelde reshuffling een scenario was om politieke partners onder druk te zetten te stemmen voor de Amnestiewet.
Zelf vond ik Somohardjo’s verklaring waarom Tamsiran getekend heeft in eerste instantie nogal ongeloofwaardig. Totdat Somohardjo, die tot midden deze week voor een lang verblijf bij vrouwlief -, de ambassadeur van Suriname in Indonesiё -in hoofdstad Jakarta vertoeft, vanuit dit verre buitenland zijn fractie verbood de parlementsvergaderingen waarin de Amnestiewet zou worden behandeld, en volgens uitgestippeld scenario moest worden aangenomen, aan te doen. Zo gezegd, zo gedaan.
Geen quorum
Niet alleen Volksalliantie bleef weg. Ook de partijcombinatie van Ronnie Brunswijk, A Combinatie, besloot met haar fractie weg te blijven. De ‘dissidente’ A-Combinatie partij Broederschap en Eenheid in de Politiek, BEP van partijleider Caprino Alendy, deed exact hetzelfde. Ook binnen de eigen paraplupartij Megacombinatie is ‘ontrouw’ gehandeld en liggen hierdoor de scheidslijnen op scherp, net als op dit moment in de rest van de samenleving. De fractie van Nieuw Suriname, onderdeel van Mega combinatie, verleende eveneens geen quorum. Net als uiteraard de 15 man tellende oppositie niet. Kwam nog bij dat de scenarioschrijvers er niet op hadden gerekend dat ook een aantal parlementariërs uit de eigen NDP geledingen uitlandig zijn.
Wat dewetsvoorstel indieners en parlementsvoorzitter Jenny Geerlings-Simons niet voor mogelijk hadden gehouden, bleek mogelijk. De aanname van de wet is uitgesteld – wat mij betreft is dit slechts een voorbode tot het verwerpen van de wetsaanpassing – omdat coalitiegenoten geen ja-knikkers bleken. Of deze coalitiegenoten nou gezwicht zijn onder druk van felle kritiek van buitenaf of werkelijk zelf van mening zijn dat het inderdaad niet kan dat nog voor afronding van het 8 december strafproces en er een veroordeling ligt, er notabene uit de politieke geledingen van de verdachten zelf straks een wet wordt aangenomen dat gratie verleend aan de verdachten – mogelijk straks veroordeelden – maakt mij niet uit. Het feit dat ze protest hebben aangetekend door niet te verschijnen, is veelzeggend.
Hoezo discriminatie?
Twee van de indieners Rashied Doekhie en Melvin Bouva spreken over discriminatie. Met de al bestaande Amnestiewet uit 1992 is gratie verleend aan misdaden tijdens de Binnenlandse oorlog. Een burgeroorlog dat woedde ten tijde van de militaire periode van 1986 tot aan het Vredesakkoord in 1992. De toenmalige regering onder leiding van president Ronald Venetiaan leek het onbegonnen werk alle misdaden te bestraffen tijdens deze periode gepleegd omdat a) door militairen in opdracht van meerderen is gehandeld, b) de rebellen van de Jungle Commando onder leiding van Ronnie Brunswijk hadden gehandeld vanuit een vrijheidsstrijd – de bevrijding van Suriname uit de greep van de militairen, c) het om een groot aantal, bijna niet te overzien aantal misdaden ging en d) er sprake was van schermutseling en opstanden in een burgeroorlog waar helaas net als in iedere andere oorlog, doden, onschuldige burgers, zijn gevallen.
Doekhie en Bouva spreken over het gelijktrekken van ongelijkheid en dus moeten de verdachten van de 8 december moorden bij voorbaat gratie krijgen, nog voordat er een uitspraak is van de Groene Tafel. Als de wet wordt aangenomen, is in dit geval geen sprake van toepassing van het gelijkheidsbeginsel, maar het toekennen van exclusieve privileges aan een beperkte groep mensen – de vijfentwintig verdachten in het sinds 2007 lopende 8 december straf proces. Wat nog verder gesteld kan worden is dat Amnestie geven aan deze exclusieve groep, precendenten schept voor alle van moord verdachte criminelen. Hoe moet het straks verder met de rechtsstaat Suriname?
Oorsprong amnestiewet
Even dit. Ik wist nooit van het bestaan van deze wet af tot vorige week. Wat mij betreft is het een fout dat deze ooit is aangenomen, al heeft deze wet zijn eigenlijke oorsprong in 1980, het jaar van de staatsgreep door Bouterse en werd de Amnestiewet dus oor de militairen ingesteld, niet door Bouterse’s politieke tegenstanders zoals de indieners van de wet aanvankelijk beweerden.
Onthutst ben ik te vernemen dat het toenmalig parlement onder leiding van Emile Wijntuin en met parlementsleden de nu wijlen Jaggernath Lachmon van de VHP, begin april 1980 de oorspronkelijke Amnestiewet met algemene stemmen aannam. Er was slechts één parlementariër destijds die tegen de wet stemde, Paul Somohardjo. Hij vond amnestie geven aan de coupplegers totaal onnodig. De wet werd aangenomen op voordracht van wijlen president Johan Ferrier. Ferrier en het toenmalig Surinaams parlement wilden met deze wet gratie verlenen aan de coupplegers van 25 februari 1980. Ik denk dat Ferrier en Lachmon in hun graf zouden omdraaien als ze wisten op wat voor manier de wet die ze zelf hebben gewild, op deze manier wordt misbruikt.
Waarheidscommissie
De Amnestiewet had er nooit mogen komen. Een Waarheidscommisie had eerst de misstanden tijdens de Binnenlandse Oorlog en de rest van de militaire periode moeten onderzoeken. Daarna zou door plegers vergiffenis voor hun daden kunnen worden geworden, waarna slachtoffers vervolgens vergiffenis hadden kunnen schenken. Hierna had de Waarheidscommisie kunnen overgaan tot het verlenen van amnestie. Dit kan nu niet meer, want de Amnestiewet is er al, en hangt nu als een zwaard van Damocles boven de hoofden van alle tegenstanders van aanpassing van deze wet, een zeer groot deel van Suriname.
De huidige indieners zeggen niet alleen aanname van de wijziging van de huidige Amnestiewet te willen, maar ook een Waarheidscommissie te willen instellen om zo ‘de waarheid’ boven water te krijgen. Daarna zou er een staatscommissie Documentatie moeten worden ingesteld dat de trekker gaat moeten zijn om ‘de gebeurtenissen van de jaren tachtig onafhankelijk te documenteren’. Van onafhankelijkheid kan natuurlijk geen sprake zijn als de politieke leiders van de indieners van dit wetsvoorstel zelf belanghebbenden zijn in het geheel, namelijk verdachten in een strafproces.
Er is in Suriname veertien jaar terug gesproken over een Waarheidscommissie, ten tijde van de regering van Jules Wijdenbosch. Zowel die NDP regering toen, de politieke oppositie destijds, organisaties van nabestaanden van slachtoffers en maatschappelijke en religieuze organisaties waren toen voorstander van de komst van een Waarheidscommissie. Die is er nooit gekomen omdat als je op de hele periode terugkijkt, Suriname toen niet ready was en ook nu nog niet ready is voor een Waarheidscommissie. Ook nu weer beschuldigen de twee politieke kampen elkaar over en weer dat de ander er debet aan is dat eenWaarheidscommissie er nooit is gekomen.
Oneigenlijke druk
Ook al heeft Suriname nooit een Waarheidscommissie aangedurfd en/ of heeft de politiek de komst van zo’n Waarheidscommissie politiek misbruikt, dan nog blijven de haken en ogen aan de huidige Amnestiewet recht overeind. Behalve het argument dat door aanname van de aangepaste Amnestiewet, het verdere verloop van het 8 december proces in gevaar komt, en dit dus een aantasting van de rechtsstaat betekent, betekent aanname van de wet een verdere aantasting van de democratie in Suriname. De politieke meerderen van de indieners van het wetsvoorstel zijn belanghebbenden. Dit betekent belangenverstrengeling. Verdachten willen zichzelf gratie verlenen.
Maar het gaat om de manier waarop men het plan wilde uitvoeren. Zonder eerst een breed draagvlak te zoeken, wilde men het wetsvoorstel slechts met een minieme meerderheid van stemmen doordrukken door politieke partners onder druk te zetten.
Juridische deskundigen gaan nog verder en spreken over vertrapping van de Grondwet van Suriname als overgegaan wordt tot gratieverlening van mensenrechtenschendingen. Want in die categorie wordt 8 december gegroepeerd.
Internationale steun tegen
Lokale tegenstanders van de Amnestiewet weten zich gesteund door internationale mensenrechtenorganisaties die er ooit voor gezorgd hebben dat het Internationaal Strafhof in het leven werd geroepen, organisaties zoals Amnesty International . Zij hebben niet hebben geaarzeld een brief te richten aan het Surinaams parlement om de Amnestiewet niet aan te nemen. Als argumenten in deze brief wordt vooral het argument van vertrapping van de rechtsorde gebruikt en dat mensenrechtenschendingen nooit ongestraft mogen worden gelaten. Doet Suriname dit wel, dan kan internationale berisping volgen aldus de ondertekenaars van deze brieef.
De hele amnestiekwestie heeft in Suriname voor grote beroering gezorgd. De polarisatie waardoor het mogelijk was dat Bouterse’s partij bij de verkiezingen in 2010 aan de macht kwam en hij vervolgens in augustus van datzelfde jaar tot president kon worden gekozen, is nu scherper en zichtbaarder dan ooit. Op facebook en andere sociale media sites worden tussen voor- en tegenstanders discussies uitgevochten. Nu, al lijkt dat de balans van de weegschaal aan reacties in het nadeel van Bouterse en alle andere voorstanders van de initiatiefwet zal vallen.
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Op vrijdag 23 maart, de dag dat Ruben Rozendaal, 1 van de 25 verdachten in het gerechtsgebouw te Boxel, tijdens een zitting van het 8 december proces. ten overstaan van de Krijgsraad, de groep van drie rechters, getuigde dat Bouterse niet alleen op het plaats van delict, Fort Zeelandia aanwezig was, maar ook twee slachtoffers eigenhandig zou hebben doodgeschoten – namelijk vakbondsleider Cyrill Daal en Surindre Rambocus, de militair die een half jaar daarvoor gepoogd had Bouterse middels een tegencoup omver te werpen, – was de dag dat zelfs de ‘trouwste’ aanhang van Bouterse het volledig liet afweten. De NDP had daags daarvoor zo’n beetje half Suriname opgeroepen zich te verzamelen op ‘het Plein’ om aanname van de ingediende wetsaanpassing teondersteunen. Het bleef niet bij een vriendelijke oproep. Ambtenaren op diverse ministeries zijn geïntimideerd geworden te verschijnen op het Onafhankelijkheidsplein, voor het parlementsgebouw waar waar die ochtend de vergadering rond de amnestiewet zou worden gehouden.
Meest bejaarden, naar verluidt met bussen opgehaald uit hun bejaardentehuis en personen die per ingehuurde bussen waren vervoerd uit het verre rijstdistrict Nickerie, waren op het Plein. De laatsten waren door niemand minder dan parlementariër Rashied Doekhie gemaand te komen. Iemand zei “ De mensen uit Nickerie zijn altijd wel te vinden voor een uitje naar ‘de Stad’. Oftewel, het valt te betwijfelen of ze er werkelijk waren ter ondersteuning van aannamehet wetsvoorstel.
Rozendaal’s verklaring waar en van juridische waarde?
Uiteindelijk sprak een duidelijk emotioneel aangeslagen Bouterse vanaf een aanhangwagen – niet in zijn hoedanigheid als president, maar als verdachte en partijleider – voor nog geen duizend ‘aanhangers’. Hij beschuldigde Rozendaal ervan te zijn omgekocht door zijn politieke tegenstanders, of ten minste de nabestaanden van de slachtoffers van de Decembermoorden. Rozendaal zelf op zijn beurt zegt in het verleden juist door Bouterse te zijn omgekocht. Eerder, tijdens het gerechtelijk vooronderzoek, heeft Rozendaal namelijk compleet andere verklaringen heeft afgelegd. Hij beweerde toen Bou
terse nooit gezien te hebben in het Fort. De advocaat van Bouterse, Irvin Kanhai, weet nu al dat Rozendaal’s laatste verklaringen weinig waard zijn omdat hij meineed heeft gepleegd. Is inderdaad wat Rozendaal nu heeft verklaard werkelijk waar? Zijn laatste verklaring ondersteund wel andere verklaringen van personen die niet als hij in het Fort waren. Vraag is wel. Waarom zou Rozendaal nu juist iets anders verklaren terwijl hij zoals hij zelf zegt door dit te doen zijn leven riskeert? Op antwoord van journalisten of hij niet bang is te worden omgebracht door Bouterse, zegt Rozendaal steevast ‘nee’. Eerder, tijdens de 8 december herdenking vorig jaar toen Rozendaal opeens bij de herdenkingsdienst in Paramaribo verscheen, zei Rozendaal last te hebben van gewetenswroeging en te willen doen aan boetedoening. Hij bood toen al zijn excuses aan aan de nabestaanden voor het feit dat hij onder andere Fred Derby, de enige overlevende van de Decembermoorden, heeft opgehaald. Rozendaal verklaarde ook dat hij Derby en anderen onder valse voorwendselen van Bouterse zou hebben gebracht naar het Fort. Hem zou zijn verteld door Bouterse dat de groep die opgepakt moest worden, een tegencoup zou beramen. Rozendaal heeft verder verklaard dat hij alleen mensen heet opgepakt, en nooit heeft gemoord. Bouterse en Kanhai noemen Rozendaal op hun beurt een leugenaar. In ieder geval heeft hij meineed gepleegd. Tegelijkertijd, waarom zou iemand zijn leven riskeren voor een beetje geld zoals Bouterse nu beweert?
En achteraf bezien had het hele scenario van indiening van een aangepaste Amnestiewet niet te hoeven worden afgedraaid, omdat juridisch gezien dankzij de meineed, Rozendaal’s verklaring weinig waard is.
Discriminatie en anti-discriminatie loop
Drie en twintig maart werd in plaats van een triomf, een blamage voor de indieners van de aangepaste Amnestiewet, en daarmee dus ook voor Bouterse en zijn NDP. Zij hadden tienduizenden aanhangers op het Plein verwacht. Ook hadden de scenarioschrijvers gedacht dat het protest voor aanname van het gewijzigd wetsvoorstel, zou overvloeien in een al maanden geplande anti-discriminatie protestmars, voor de Surinaamse jongeren georganiseerd, door de CARICOM Jeugdambassadeurs. Omdat het slechts bij enkele honderden Bouterse supporters bleef, kon de groep niet anders dan snel afdruipen. Luttele uren later liepen tienduizend Surinaamse jongeren de anti-discriminatie protestmars in het kader van de Internationale Dag en Week voor uitbanning van alle vormen van discriminatie. Over de discriminatie gesproken. Als politieke leiders die zijn voor aanname van een wet het argument van discriminatie oneigenlijk gebruiken en begrippen als gelijkheidsbeginsel aanhalen, wat voor voorbeeld geef je aan de scholieren die meeliepen aan de anti-discriminatie loop? Je geeft als voorbeeld dat je het woord discriminatie te pas en te onpas voor je eigen gewin mag ‘misbruiken’. Daags daarvoor heb ik een meisje van creoolse afkomst horen roepen: “Ik zal nooit een relatie beginnen met een hindoestaan”. Ze zei dit in een gezelschap van medescholieren. De groep had het over de anti-discriminatie loop waar ze allemaal aan mee zouden doen. Gelukkig werd het meisje er door de anderen erop gewezen dat ze discrimineert, maar zelfs deze terechtwijzing leek het meisje niet tot verstand te brengen. Dit meisje kan niet ouder dan zestien zijn geweest. De jaren tachtig heeft ze niet bewust meegemaakt, maar de vervaging van normen, waarden en ethische principes wel.
Democratie in gevaar
Het was jammerlijk om te zien hoe de president van Suriname er zo verloren bij stond. Vrijdag 23 maart 2012 is Suriname ook geconfronteerd met het keiharde feit dat zij een van moord verdachte als president hebben. Het is tot nu toe goed gegaan – Bouterse is op dit moment zelfs voorzitter van de gemeenschappelijke markt van Caribische landen, CARICOM en doet het volgens analisten uitstekend, maar hoe het verder zal af lopen is de grote vraag. De aanloop naar vrijdag heeft mijns inziens ook getoond dat niet alleen de rechtsorde in Suriname in gevaar is, maar meer nog de democratie. De NDP dacht hun democratisch verworven macht te misbruiken voor het dienen van het eigenbelang van haar partijleider, tevens president van de Republiek Suriname tevens hoofdverdachte in het 8 december strafproces.
Verkapte schuldbekentenis?
Er is sinds vrijdag door parlementsvoorzitter Jenny Simons een Commsisie van Rapporteurs ingesteld onder leiding van NDP parlementariër Theo Vishnudath. Deze commissie gaat onderzoeken of de wet in de huidige vorm al dan niet valide is en misschien moet worden aangepast en of aanname van de wet misschien op een ander, meer gepaster moment moet plaatsvinden. Bijvoorbeeld na afronding van het 8 december strafproces. In ieder geval was dat niet de oorspronkelijke bedoeling van Bouterse en de indieners van de wet. Wat dit alles nog erger maakt is dat aanname van het ingediende wetsvoorstel lijkt op een schuldbekentenis indien aanname plaatsvindt voor afronding van het 8 december strafproces.
Met tegenzin namen parlementariërs van de oppositie zitting in de Commissie van Rapporteurs. Eén van hen, Guno Castelen, voorzitter van de Arbeiderspartij SPA, stelde maatschappelijke consultaties voor om te kijken wat voor draagvlak de voorgestelde wet in de samenleving heeft. Toen op dit voorstel afwijzend werd gereageerd door de commissieleden van de coalitie, besloot de complete politieke oppositie, het Nieuw Front bestaande uit de politieke partijen NPS, VHP, SPA en Da’ 91, om zelf de maatschappelijke hearings te houden. Deze zijn sinds afgelopen zaterdag 24 maart gaande. In het weekend draaide de coalitie bij en zag dat het meer zin had om de maatschappelijke consultaties vanuit Commissieverband in het parlementsgebouw te houden. Deze maatschappelijke consultaties zijn vanaf maandag 26 maart gehouden.
Maatschappelijk protest
Omwille van het stuiten van machtsmibruik, door macht op democratie wijze verkregen en omwille van het tegengaan van aantasting van de rechtsorde, roep ik vanaf dit platform Suriname op door te gaan met het geweldloos verzet en de burgerlijke ongehoorzaamheid tegen aanname van de aangepaste Amnestiewet . Ik heb het dan over de open brieven geschreven aan het parlement door maatschappelijke en religieuze organisaties en uiteraard de organisaties van nabestaanden. Ik heb het over de online petitie tegen de Amnestiewet. Ik heb het over de deken van orde van advocaten, Stanley Marica, die zich met argumenten, uitsprak tegen de aanname van de aangepaste wet. Ik heb het over de staking van leraren, vanuit de Bond van Leraren. Ik heb het over de deskundigen, betrokkenen en gewone burgers die talloze argumenten tegen de wet hebben geuit in de diverse media.
Wat op spel staat is meer dan al dan niet gratieverlening van mogelijk schuldigen. Wat op spel staat is het verder afglijden van de democratie in Suriname, waar overigens echt niet alleen deze regering schuld aan heeft. Bouterse en consorten hebben met het tot nu toe afgedraaid scenario oneigenlijk geprobeerd misbruik te maken van hun macht. Ik ben blij te merken dat Suriname dit voornemen in ieder geval voorlopig heet gestuit. Er is door voorstanders van aanpassing van de Amnestiewet oneigenlijk gesproken van discriminatie, het gelijkheidsbeginsel en van het vinden van waarheid. Ik parafraseer uitspraken van onder meer Melvin Bouva en Rashied Doekhie: “ In een rechtszaal kan een verdachte of getuige onder ede liegen. Ze hebben het recht daartoe. Bovendien is de rechterlijke macht hier niet onafhankelijk. Sterker nog, deze rechter (gerefereerd wordt naar de president van de Krijgsraad, mevrouw Cynthia Valstein-Montnor) is partijdig. Er is sprake van een politiek wraakproces ingegeven door de politieke tegenstanders van Bouterse. Hoe krijgen we dan ooit de waarheid te horen? Alleen met deze Amnestiewet en het daarna instellen van een Waarheidscommissie, krijgen wij als Suriname daadwerkelijk te horen wat op 8 december gebeurd is en wordt bovendien de discriminatie tegen de verdachten van de decembermoorden gestuit. Waarom alleen gratie voor misdaden tijdens de Binnenlandse Oorlog? ”
Blij ben ik dat Ronnie Brunswijk en Paul Somohardjo deze wet niet zonder boe af ba zouden hebben aangenomen. Somohardjo vooral zou moeten handelen als hij toen in april 1980 deed. Stemmen tegen. Deze twee partijleiders zouden samen met hun fractie in het geval van de Amnestiewet de ethiek, principes en strijdbaarheid die ze ooit in de jaren 80 aan de dag legden toen ze streden tegen de militaire overheersing moeten laten prevaleren en hun streven naar machtsbehoud en machtsuitbreiding – iets dat naar nu blijkt ook niet meer zo zeker als het aan politiek partner NDP ligt – laten varen.
Blij zou ik ook zijn als Suriname al dan niet aanname van het ingediende wetsvoorstel niet uitsluitend aan de politiek overlaat, maar haar stem tot het bittere eind laat gelden.
Hoe recht is recht
En wat betreft de verdachten in het 8 december strafproces. Ja die hebben ook recht. Ze staan al 30 jaar te boek als verdachte en voor wie onschuldig zegt te zijn zoals bijvoorbeeld Ruben Rozendaal beweert , is dat absoluut geen pretje. Zij hebben recht op een snel en eerlijk proces. En alhoewel er voldoende bewijzen van haken en ogen zijn van zovele burgers in Suriname dat het vaak genoeg schort aan de onafhankelijkheid (lees:onpartijdigheid) en ‘eerlijkheid’ van de rechterlijke macht in Suriname, kan Suriname in het geval van het reeds ingezette en bijna afgeronde 8 December strafproces, niets anders dan geloven in het onafhankelijk en eerlijk handelen van de drie rechters in de Krijgsraad. Suriname zelf heeft voor het proces gekozen en niet voor de komst van een Waarheidscommissie.
