Achtergrond

Deze boeken helpen je om 2015 (en 2016) beter te begrijpen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Bij aanslagen en rampen buitelen de meningen en momentopnames over elkaar heen. Advies: zet je wifi uit en duik in een boek. 

2/1/16: UPDATE met aanraders van lezers (scroll naar beneden)

SYRIË
De Arabier van de toekomst 2. Een jeugd in het Midden-Oosten (1984-1985), Riad Sattouf

De zesjarige Riad verhuist met zijn Syrische vader en Franse moeder van Frankrijk naar Syrië. Het is even wennen in een klas met partijkleding, stokslagen en het opdreunen van teksten. En waarom probeert zijn vader zo in het gevlei te komen bij een oom met een groot huis? Een schitterende graphic novel die het Syrië van de jaren '80 bekijkt met kinderogen. 

OEKRAÏNE
Het land dat maar niet wil lukken. Een reis door het grillige Oekraïne, Fleur de Weerd
Journalist en historicus Fleur de Weerd reisde Jelle Brandt Corstius-style door Oekraine om de ware volksaard te doorgronden. Een nationaal trauma van de kernramp in Tsjernobyl (1986), het hardnekkige imago van de postorderbruiden, mislukte revoluties, een minderwaardigheidscomplex ten opzichte van Rusland: it's not easy being Oekraïner. Maar dankzij de lichte pen van De Weerd levert het mooie, melancholische verhalen op. 

ONDERVOEDING
Honger, Martin Caparrós
In 650 pagina's neemt de Argentijnse schrijver Martin Caparrós de lezer mee naar Niger, Bangladesh, Argentinie, Zuid-Sudan, Madagaskar en de VS. Hij laat schrijnend zien hoe het is om elke dag te weinig te eten, maar toont vooral dat voedseltekorten geen geografische oorzaak hebben, maar een uitwas zijn van onze machtssystemen. 
('El Hambre' verscheen in het Spaans in 2014, de Nederlandse vertaling kwam uit in 2015)

MALI, WEST-AFRIKA
De zwarte Napoleon, Vamba Sherif

'Het verleden is nooit af', zegt schrijver Vamba Sherif. 'De historie is een spiegel voor vandaag'. Actuele gebeurtenissen in West-Afrika, zoals de hotelgijzeling in Bamako, Mali, in november zijn niet los te zien van wat er de eeuwen daarvoor is gebeurd op een kruispunt van islam, plaatselijke gebruiken en Franse kolonisatie. In de historische roman De zwarte Napoleon komen die werelden eind negentiende eeuw bij elkaar. 

KENIA, GEZONDHEID
Vet arm. Leven in de sloppenwijken van Nairobi, Steven van de Vijver
Kenia laveert tussen het 'rising Africa' van hoge torens, shopping malls en ICT-hubs enhet 'This Is Africa' van de angst voor Al-Shabaab, armoede in de slums en opkomende welvaartsziekten. Wat is het effect daarvan op het dagelijks leven van Kenianen? Tropenarts Steven van de Vijver deed onderzoek naar hart- en vaatziekten in Nairobi en schrijft aanstekelijk over uit de hand gelopen vrijmibo's, fileleed, pogingen tot sporten en andere beslommeringen van de moderne-stadsmens. En passant komt de lezer veel te weten over de makken van het gezondheidssysteem in Kenia. 

PARIJS 
Tussen bannelingen en bohemiens. De verborgen werelden van Parijs, Marona van den Heuvel

De drukproef was al af voor de aanslagen van 13 november, maar de verhalen en portretten uit verschillende delen van de stad zijn daardoor niet minder relevant om het ritme van de stad te doorgronden. Van den Heuvel (diplomate en schrijfster/journalist, o.a. voor Trouw en OneWorld) gaat in gesprek met sans-papiers (illegalen), boekenhippies, jongerenwerkers in de banlieues en activisten van diverse pluimage.

RACISME
Between the world and me
, Ta-Nehisi Coates

Mustread voor iedereen die behoefte heeft aan food for thougth rond de zwartepietdiscussie en Black Twitter. Bijna elke zin is raak in deze 150-pagina's tellende brief aan Coates' zoon. Wat dacht je van deze: [But] race is the child of racism, not the father. 

NIGERIA, AFROPOLITAN, MIGRATIE
De verboden rivier, Chigozie Obioma

Nigeria, jaren '90.  Vier broertjes gaan spijbelen van school als hun vader plotseling wordt overgeplaatst voor zijn werk en uit hun leven verdwijnt. Door de voorspelling van een visser komt een noodlottige keten van gebeurtenissen op gang die zich afspeelt rond een river. 'Mensen geloofden vroeger in een riviergod, maar met de komst van de kolonisator gaven ze dat geloof op en kwam er een duister bijgeloof', vertelde Obioma aan BBC World. Hij groeide op in Nigeria en woont tegenwoordig in de VS. 'Ik wilde laten zien wat er gebeurt als westerse en Afrikaanse culturen elkaar kruisen.'

ONTWIKKELINGSHULP(INDUSTRIE)
Een honger, Jamal Ouariachi

Niet te verwarren met Honger (zie boven), is dit een Hollandse zedenschets van de beste soort, met internationale twist. Een ontwikkelingswerker die in de tijden van Live Aid glorieerde in Ethiopie, raakt in een totale vrije val als een door hem geadopteerde weesjongen hem beschuldigt van seksueel misbruik. Over de teloorgang van idealen, maar ook een satire op de Nederlandse media. 

ONGELIJKHEID & ONMACHT, VERENIGDE STATEN
Death Row Dollies, Linda Polman

Anno 2015 gaat het niet meer alleen om de kloof tussen het rijke Westen en de arme 'derde wereld', maar om ongelijkheid binnen samenlevingen. Onderzoeksjournalist Linda Polman bivakkeerde aan de zelfkant van de Amerikaanse maatschappij: de doodstrafsubcultuur. Een 'afvalbak' (volgens de blurb van Lieve Joris) waar vrouwen heuse groupies ('dollies') worden van terdoodveroordeelden en steeds meer schandalen aan het licht komen. 

Aanvullingen door lezers (2/1/16):

FINANCIEEL
De economie volgens Yanis Varoufakis zoals uitgelegd aan zijn dochter
Waarom zijn rijkdom en schuld onlosmakelijk met elkaar verbonden? Waarom hebben de aboriginals Engeland niet gekoloniseerd? Zijn carrière als minister van Financiën van Griekenland was van korte duur, maar Yanis Varoufakis legt duidelijk uit dat economie te belangrijk is om alleen aan economen over te laten. 
Aangeraden door Jack Karelse (@jackkarelse): 'Ja, gelezen en ik vind het wel een aanrader. Waarom? Omdat o.a. verschil tussen waarde en prijs vandaag de dag wordt uitgelegd.'

CONGO, HEART OF DARKNESS 2.0
Tram 83, Fiston Mwanza Mujila

Een grimmig, rauw en ontluisterend kroeg- en bordeelverhaal. De mens op z'n laagst en smerigst, en niet eens voorzien van een vrolijkmakend vernislaagje couleur locale. Auteur Fiston Mujila (Lubumbashi, 1981) ontvluchtte Congo en woont tegenwoordig in Oostenrijk. Lang getwijfeld of deze wel op de lijst mag, aangezien we 2016 niet moedeloos willen beginnen, maar Vamba Sherif heeft er een goed woordje voor gedaan: 'Tram 83 doet mij denken aan de beste van Sartre. Mujila houdt geen rekening met de gevoelige lezer. Zijn wereld is een en al troosteloosheid. Het is wel overtuigend! En dat mag.' 
(Oorspronkelijke uitgave in 2014, Nederlandse vertaling verschenen in 2015)

ISRAËL
The war against people, Jeff Halper. 

Aangeraden door Frank van der Linde (activist en OneWorld-blogger): 'Een absolute must read. Jeff is de oprichter van The Israeli Committee Against House Demolitions en beschrijft hoe  hoe de wereld met Israëlische technologie en strategieën gedisciplineerd wordt.' (zie reactieforum onder dit artikel)

WHITE PRIVILEGE
Blackass, A. Igoni Barrett

Nog een aanrader door Vamba Sherif: 'Deze nieuwe roman gaat over een zwarte man in Lagos, Nigeria, die wakker wordt en ontdekt dat hij een blanke man is geworden – zijn ogen zijn groen geworden, zijn haar rood, hij is door en door blank, behalve zijn kont. Die blijft net zo zwarte als de kookpan van zijn moeder!' Een moderne, kluchtige Kafka die op messcherp laat zien hoe white privilege nog steeds geldt in de postkoloniale samenleving. 

Toevoeging 3/1:
MIGRATIE, IRAN
Het rijbewijs van Nematollah. Een migratiegeschiedenis, Marja Vuijsje

Het zou de beginzin kunnen zijn geweest van dit boek: ‘Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, ieder ongelukkig gezin is ongelukkig op z’n eigen manier.’  Terwijl ze de familiegeschiedenis van een Iraanse vriend uit Amsterdam ontrafelt, schetst schrijver Marja Vuijsje de recente geschiedenis van Iran en de betekenis van migratie voor verschillende generaties.

Zijn we belangrijke boeken van 2015 vergeten? Geef de titel door in het reactieformulier of stuur een tweet naar @longenug. 

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons