Waarom krijgen bedrijven subsidie om geld te verdienen in arme landen, terwijl vrijwilligers van kleine stichtingen vele onbetaalde uren maken en nog niet eens een vliegticket vergoed kunnen krijgen? Hulp en handel combineren, oké, maar bevoordeel het bedrijfsleven niet ten nadele van ontwikkelingswerkers, vinden vertegenwoordigers van particuliere initiatieven in Den Bosch, want zij blijven toch de hoeksteen van de millenniumdoelen.
De OneWorld Post2015 Herfsttour In de nadagen van millenniumdoelen maakt OneWorld een tour door Nederland. Onze wereldleiders lijken collectief aan millenniumdoelenmoeheid te lijden, maar hoe zit dat bij de ‘gewone’ Nederlander? En heeft die al nagedacht hoe we armoede gaan bestrijden ná 2015? OneWorld peilt de stemming. Aflevering 1: Den Bosch.
OneWorld maakte net een guilty pleasure tussenstop bij Jan de Groot op het stationsplein van Den Bosch, toen de sms van Juliette van den Hurk binnenkwam: Minister Ploumen heeft helaas afgezegd, hoop dat je dit bericht nog op tijd leest. Juliëtte had ons uitgenodigd voor een bijeenkomst in de Verkadefabriek waar de hulp & handel-agenda van Ploumen ter discussie gesteld zou worden. Maar Ploumen werd die ochtend naar Zwolle geroepen. Een teleurstelling voor plaatselijke afdeling van de PvdA die dit debat organiseerde, maar men herpakte zich snel. Het podium werd aangekleed met rode rozen, de powerpoint stond klaar en de zaal stroomde vol met actieve wereldburgers (pensionado’s, maar ook veertigers, twintigers en een handjevol scholieren die in een weeshuis in Zuid-Afrika hadden gewerkt). PvdA-wethouder Jeroen Weijers werd aangewezen als stand-in van Ploumen. “Ik ben voor de combinatie hulp en handel, maar verder spreek ik toch vooral namens mezelf”, haastte die zich te zeggen. Gierig, zo noemde Weijers het loslaten van de 0,7%-norm door het huidige kabinet. “We laten andere mensen opdraaien voor de crisis. In de media hebben we er nauwelijks iemand over gehoord, maar bij de achterban was veel beroering.”
Schoenmaker
Al bij de eerste stelling ‘Verdienen aan ontwikkelingssamenwerking mag dat/moet dat’ ontstond commotie in de zaal. Verdienen door wie? Mensen hier: nee. Mensen daar: ja. “Als je met de allerarmsten werkt, is dat heel lastig om daar een verdienmodel van te maken”, reageerde Martien Admiraal van stichting Chance 2 Change Ghana. Martien (65) was een half jaar in Kumasi (Noord-Ghana) voor het project ‘Schoenmaker blijf bij je leest’. Zijn dochter Maartje zit er permanent. “Wij leiden straatkinderen op tot schoenmaker en daar verdienen ze geld mee. Eén jongen mailde me laatst dat hij een bed voor zijn oma heeft gekocht. We streven ernaar zelfvoorzienend te worden, maar er komt nog niet genoeg binnen. Straatkinderen kunnen niet het type handel opzetten waar Ploumen op doelt. ”
Millenniumdoelenpotje De millenniumdoelen staan sinds 2007 op de agenda in Den Bosch”, vertelt Ans van den Akker van het Bossche Millenniumdoelencomité. Sinds 2008 stelt de gemeente jaarlijks in totaal 25.000 euro beschikbaar voor projecten die zich inzetten voor millenniumdoel 1, 3, 7 of 8. Financiering is nadrukkelijk niet bedoeld voor snoepreisjes, legt Ans uit. “Er moet behoefte aan zijn in het land, het project moet niet na een jaar omvallen en er moeten ook andere donateurs zijn dan de gemeente. Lees in het Brabants Dagblad welke Bossche projecten in 2013 gehonoreerd zijn.
Strijkstok
Het klinkt paradoxaal. Om het voor ondernemers aantrekkelijk te maken om aan de slag te gaan in pak ‘m beet Ghana of Togo komt er een pot van 750 miljoen euro, terwijl voor kleine stichtingen veel subsidieloketten gesloten zijn de afgelopen tijd. Om over de strijkstok nog maar te zwijgen. Donateurs en subsidieverstrekkers zijn allergisch voor alles wat riekt naar overhead. Zo is het zelfs bijna onmogelijk om salarissen voor lokaal personeel gefinancierd te krijgen. “Grote ondernemingen mogen geld verdienen als ze in ontwikkelingslanden actief zijn, wij als vrijwilligers met onze eigen stichting moeten er geld op toeleggen. Terwijl wij heel veel waardevolle contacten hebben met lokale organisaties”, aldus Ans Knipping van Toekomst voor Haïti. “Binnenkort gaat er ook nog eens extra geld in het bedrijfsleven gepompt worden, waar staan de particuliere initiatieven dan nog over een paar jaar?” Het leverde haar veel bijval op uit het publiek. “Particuliere initiatieven zitten op moeilijke, afgelegen plekken die andere organisaties, en zeker bedrijven, links laten liggen”, voegde een vertegenwoordiger van Stepping Stone Liberia toe.
Rendement
[[{“fid”:”21730″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:300,”width”:200,”style”:”width: 120px; height: 180px; float: right;”,”alt”:”Prosper en Juliëtte”,”class”:”media-element file-default”,”id”:”Prosper en Juliëtte”}}]]Gemiddeld investeren vrijwilligers een dag per week in hun stichting, leerde een snelle inventarisatie tijdens de nazit. Tickets betalen ze uit eigen zak. Daar is ook geen subsidie voor te krijgen en bovendien willen donateurs daar ook niet voor geven. “Deze week ben ik er wel twee dagen mee bezig geweest”, rekende Juliette van den Hurk, zelfstandig marketingadviseur. “Ik doe het graag, maar het zijn allemaal uren die ik niet in mijn eigen onderneming steek.” Met haar stichting Elayi, die ze oprichtte met haar echtgenoot Prosper Koami Gbetoho, zet ze zich in voor sportieve en culturele activiteiten voor kinderen in Togo, én in Den Bosch. Afgelopen vrijdag nog organiseerde ze een gratis hockeytoernooi in Den Bosch Zuidoost. Wethouder Jeroen Weijers stak alle vrijwilligers terstond een hart onder de riem: “Het rendement dat jullie halen uit die paar euro’s die we jullie krijgen uit het millenniumdoelenpotje, daar kan het bedrijfsleven nog wat van leren.”
Directeurtje spelen
Onrust in de zaal bij de presentatie van Harmen van Heist (28), oprichter en directeur van Rural Spark, dat ‘slimme energienetwerken’ realiseert in India. Ondernemers op het platteland verkopen energie aan dorpsgenoten, en dragen een deel van de opbrengst af aan Rural Spark. “Ik verdien aan ontwikkelingshulp, dat durf ik best te zeggen. Is dat iets vies? Ik moet mijn huur betalen en heb vanochtend ook ontbeten. Ik werk meer dan zestig uur per week voor Rural Spark. Bij KPMG zou ik een beter salaris krijgen, maar dit geeft me meer voldoening.” Een dame in het publiek hief een vuist: “Waarom krijgen jullie geld uit het gemeentepotje. Daar is het toch niet voor bedoeld!” Harmen legde het rustig uit: “Daarmee konden we prototypes financieren. Geen bank wil ons geld lenen, want we kunnen pas na zeven jaar terugbetalen.” Ook een andere dame, ze was van Transition Town Den Bosch, wond zich op: “Geld is maar een ruilmiddel. Geld maakt veel kapot. Als jullie bedrijf gaat groeien, ga je dan directeurtje spelen?”
[[{“fid”:”21729″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:270,”width”:480,”alt”:”Rural Spark – Starting the Energy Revolution in India Today!”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Gierig Dat woord viel meerdere malen deze middag. In deze tijden van bezuinigingen staat het millenniumdoelenpotje van gemeente Den Bosch regelmatig ter discussie. Gierig, vindt PvdA-raadslid Inke Katoen dat. “Iedereen roept maar dat het water naar de zee dragen is, dat we de millenniumdoelen toch niet halen, maar we hebben er gewoon nooit genoeg aan gedaan met z’n allen. Geef dat maar door aan mevrouw Ploumen. We geven hier in Den Bosch pak ‘m beet een miljoen uit aan armoedebestrijding op lokaal niveau, dan kan er toch wel 25.000 euro vanaf voor de armen elders op de wereld?”
Het leek er even op dat Harmen ter plekke gelyncht zou worden in de Verkadefabriek, maar Juliette nam het voor hem op: “Geld is zeker geen vies woord. Geld is een middel om ontwikkeling te bereiken inclusieve groei, waar ook de armsten van profiteren.” In Lome (Togo) bouwt stichting Elayi een buurthuis, mede dankzij het millenniumdoelenpotje van de gemeente Den Bosch. “Dat buurthuis levert ook geld op via zaalverhuur. Lokale bedrijven hebben daar behoefte aan, weten we uit onderzoek, want er zijn daar weinig vergaderaccommodaties.”
Participeren
Initiatieven van burgers, of ze er nou geld mee verdienen of niet, vormen de hoeksteen van de millenniumdoelen, was de conclusie toen de gemoederen weer bedaard waren. En ook al gaan we niet alle doelen halen in 2015, Den Bosch gelooft er nog in. En wie toch twijfelde, werd moed ingesproken door Arie Bijl van de Bossche Milieugroep, de laatste spreker. “Er is veel gerealiseerd, maar inderdaad niet alles. We leven nou eenmaal niet in een maakbare samenleving.” Arie maakt zich hard om van Den Bosch een ‘fairtrade plus plus’ gemeente te maken. “Plus plus, want we zetten niet alleen in op fair trade, maar ook op biologisch en tweedehands. Den Bosch gaat eerlijk consumeren stevig promoten. De ideale wereldburger put de aarde niet uit en zorgt ervoor dat anderen niet uitgebuit worden voor zijn eten en spullen. Participeren, zo heet dat sinds een paar dagen.”
