Waar zijn de waakhonden van de democratie in Pakistan? Sinds 1 januari verdwenen 13 bloggers. Vijf ervan zijn wegens blasfemie beschuldigd. In plaats van de sociale media activisten op te sporen, steunt de meerderheid van de Pakistaanse media de verdwijningen en de beschuldiging van godslastering. Welkom in de duistere jungle van Pakistan.
Waqas Goraya verdween op 4 januari. Een liefhebbende echtgenoot en vader die al bijna tien jaar in Nederland woont. Ooit vertrok hij met zijn vrouw Mesha Saeed naar Rotterdam om haar promotieonderzoek te steunen. Hij nam als fulltime vader de verzorging van zijn 3-jarige zoontje op zich. In Pakistan zal geen man zonder hulp van een leger aan kindermeiden voor zijn kinderen klaar staan. Waqas wordt beschuldigd van blasfemie en staatsondermijnende activiteiten.
Zijn vrouw Mesha is in alle staten. Waar is Waqas? Wie heeft hem ontvoerd? “Ik wou dat hij dood was of een ongeluk had gehad”, huilt ze. “Wat doen ze met hem? Wordt hij mishandeld? Krijgt hij te eten? Als hij terugkomt, is hij nog dezelfde lieve man of is hij een wrak?”
Ze heeft wel een vermoeden wie achter de ontvoering zit. “Vorig jaar dreigde een neef van Waqas hem te vermoorden als hij nog een stap in Pakistan zou zetten. Hij beschuldigde mijn man van blasfemie. Maar het leek erop dat de ruzie was opgelost”. Wel bleven doodsbedreigingen van radicale bewegingen aan zijn adres doorgaan. Waqas haalde zijn schouders op. Op familiebezoek in Pakistan werd hij onderweg naar huis opgepakt. Niemand heeft iets gezien. “Hoe kan dat? Het gebeurde ergens in een wijk waar veel overheidsgebouwen staan en camera’s toezicht houden.”
Meer dan de helft van de aanwezige journalisten is het met de ontvoeringen en beschuldigingen eens.
Journalisten schrijven volgens haar de meest mogelijke onzin. Ze staan zelfs aan de kant van de ontvoerders. “De betreffende neef was gisteravond in een televisieprogramma. Hij beschuldigde Waqas openlijk van blasfemie. Hoe konden ze hem uitnodigen? Blasfemie is een van de grootste misdaden in Pakistan. Hier staat de doodstraf op.” Dan barst ze opnieuw in tranen uit. “Ik ben zo bang. Zelfs als hij vrijkomt. Wat gebeurt er dan met hem? Gaat hij dan de gevangenis in?”, fluistert ze. Tot haar grote wanhoop is zijn paspoort zoek.
Gisteren gaf ze samen met de familie van de verdwenen dichter en professor Salman Haider een persconferentie. “We wilden aan de media uitleggen dat we allemaal moslims zijn. Onze boodschap kwam niet over. Meer dan de helft van de aanwezige journalisten is het met de ontvoeringen en beschuldigingen eens. In wat voor wereld leven we?!”
Van de Pakistaanse overheid valt geen hulp te verwachten. Door de straten van Islamabad rijden weliswaar tanks van de mobiele eenheid met op het dak mitrailleurs in de aanslag. Ondanks het grootse machtsvertoon is het leger niet in staat zijn eigen burgers te beschermen. In nog geen tien dagen tijd verdwenen dertien bloggers. Heel wat sociale media activisten zijn ondergedoken waaronder Shazad Ahmed, directeur van Bytes for All, een mensenrechtenorganisatie die vecht tegen censuur op internet. Slechts via WhatsApp kan hij veilig praten. “Ik wordt gevolgd en mijn telefoon afgeluisterd”, vertelt hij. In Islamabad waait een gure wind.
Shazad wordt evenals de ontvoerde bloggers beschuldigd van blasfemie. Hij vocht begin vorig jaar met succes voor het hoogste gerechtshof de blokkade op YouTube aan. Na het verschijnen van de anti-Islamitische film Fitna van Geert Wilders was die ingesteld. Radicale moslims dreigen deze godslasteraar Ahmed zelfs te vermoorden. “Op hun facebook pagina’s staan zulke lugubere cartoons. Doodsbedreigingen mogen blijkbaar dus wel. We hebben de directie van Facebook gevraagd de tekeningen te verwijderen.”
Volgens de grondwet van het democratische Pakistan dient de staat zijn burgers te beschermen. Helaas zijn verdwijningen niet nieuw. Meer dan 8000 mensen worden vermist. In de meeste gevallen was het de geheime dienst ISI die ‘staatsgevaarlijke’ en ‘anti-patriottische’ burgers ontvoerden. Vooral in de opstandige provincie Baluchistan en in de tribale gebieden langs de Afghaanse grens waar de Taliban zich schuil hielden, vonden de meeste kidnappings plaats. Nu zijn bloggers in de liberale steden als Lahore en Islamabad het doelwit.
De luidspreker van de radicale moskee heeft meer invloed dan de liberale stem van de gekozen volksvertegenwoordigers.
Shazad Ahmed vermoedt dat radicale Islamitische terreurorganisaties achter deze golf van ontvoeringen zitten. “De extremisten vechten voor hun voortbestaan sinds de nieuwe legerchef, generaal Qamar Javed Bajwa, heeft aangekondigd korte metten te maken met alle militante bewegingen”, legt Shazad uit. Ook de ‘goede Taliban’, die in het verleden door de geheime dienst ISI zijn getraind en gefinancierd om aanslagen in het vijandige India uit te voeren, heeft hij tot verboden organisaties verklaard. “Waqas schreef over deze zogenaamde goede Taliban waar hij niet in geloofde. Alle extremistische bewegingen waren volgens hem terroristen die niet het recht hebben om te mogen bestaan. Hij schreef zijn doodvonnis”, vertelt zijn vrouw Mesha.
Politici reageren lamgeslagen. In het parlement zijn de verdwijningen van de bloggers heel voorzichtig aan de orde gesteld. Volgend jaar zijn er verkiezingen. Niemand durft de mullahs tegen zich in het harnas te jagen. De luidspreker van de radicale moskee heeft meer invloed dan de liberale stem van de gekozen volksvertegenwoordigers.
Journalist en blogger Ali Salman Alvi is boos op zijn collega’s die de staat en de extremisten steunen. Het is bekend dat met envelopjes en geld onderbetaalde journalisten worden gekocht. “Ze hebben geen besef wat ze met hun propaganda aanrichten. Ze spelen zowel de extremisten als de geheime dienst in de kaart. Pakistan glijdt af richting een gecontroleerde politiestaat. Journalisten dienen de waakhonden van de democratie te zijn, de luizen in de pels. Ik vind het schandalig wat er gebeurt”, zegt hij woedend
Hij is er heilig van overtuigd dat naast de extremistische organisaties ook de geheime dienst is betrokken. “Professor en sociaal media activist Salman Haider verdween vorige week op weg naar huis. Zijn vrouw ontving een bericht dat zijn auto ergens buiten Islamabad stond geparkeerd met de sleutels in het dashboard. Dat is het goed georganiseerde werk van onze veiligheidsdienst”, zegt hij cynisch.
Salman Haider wordt eveneens van blasfemie beschuldigd. Met zijn ludieke gedicht ‘Kafir Kafir’, waarin hij iedereen van McDonalds tot de traditionele trommelspeler voor ongelovige uitmaakt, riep hij de toorn van de mullahs over zich af. Zijn familie is vreselijk bezorgd over zijn gezondheid. Haider heeft medicijnen nodig voor zijn allergie.
Alvi voelt de pijn van de families. “Mijn broer werd enkele jaren geleden ontvoerd. Je leven stopt. Je slaapt niet meer en je kunt nauwelijks een hap door je keel krijgen.” Zijn broer kwam na twaalf dagen terug. “Toen bestond de mensenrechtenafdeling nog binnen het hoogste gerechtshof. Rechters dwongen de geheime dienst de vermisten terug te brengen. Maar sinds een nieuwe antiterreurwet kan iederen worden opgepakt en staat zelfs de hoogste rechter met lege handen”. Daarom heeft hij weinig hoop dat de ontvoerde bloggers snel zullen terugkeren. Alvi verwijst na de ontvoering van de 24-jarige Zeenat Shehzadi. Zij wordt al meer dan een jaar vermist nadat ze een kritisch verhaal over de Pakistaanse geheime dienst ISI schreef. Behalve haar moeder is bijna iedereen haar al weer vergeten.
Uit angst om eveneens ontvoerd te worden, verwijderen bloggers in rap tempo hun facebook account om uit handen van de gevreesde extremisten en geheime dienst te blijven. Ali Salman Alvi blijft twitteren. Iedere dag herinnert hij de bevolking, de politiek en de veiligheidsdiensten aan het feit dat Pakistan een democratie is. Hij is niet bang. “Ik roep iedereen op: blijf actief. Laat van je horen. Maak je standpunt duidelijk. Voor het te laat is en we opnieuw in de greep zijn van een radicale militaire dictator."
