Dit artikel maakt deel uit van de serie ‘2015: The future we want’ die OneWorld in 2013 initieerde.
De oplopende wereldwijde schaarste heeft alle ingrediënten voor het scenario van the perfect storm. Als we een dergelijk doemscenario willen vermijden, moeten we nu in actie komen, stelt Jan Gruiters van IKV Pax Christi.
De toekomst die we willen. Onder dat motto nodigt OneWorld mensen uit hun visie op de toekomst van internationale samenwerking te delen. Het is een motto waarin een opmerkelijk optimisme doorklinkt. Een verwachting dat wij een duidelijk en gemeenschappelijk beeld van de toekomst voor ogen hebben. Een hoop bovendien dat de toekomst die wij willen maakbaar is en binnen handbereik ligt.
Het land is moe
Dat optimisme en die hoop staan in schril contrast met de bijna tastbare onzekerheid over de toekomst die veel mensen momenteel ervaren. Tony Judt verwoordde die onzekerheid heel treffend in zijn laatste boek Het land is moe: “Voor zover valt te overzien, zullen we in economisch en cultureel onzekere tijden leven. We zijn als het gaat om onze gemeenschappelijke doelstellingen, om ons duurzaam welbevinden, om onze persoonlijke zekerheid, minder optimistisch dan ooit tevoren sinds de Tweede Wereldoorlog. We hebben geen idee wat voor wereld onze kinderen van ons zullen erven – maar we kunnen onszelf in elk geval niet langer wijs maken dat deze wereld nog op een geruststellende wijze zal lijken op de onze."
Perfecte storm
We hebben geen idee welke toekomst voor onze kinderen in het verschiet ligt. Volgens John Beddington, de belangrijkste wetenschappelijke adviseur van de Britse regering, heeft de oplopende wereldwijde schaarste alle ingrediënten voor het scenario van the perfect storm. “De wereld moet rond 2030 vijftig procent meer voedsel en energie produceren, dertig procent meer drinkwater beschikbaar hebben, moet de klimaatverandering beperken en zich aanpassen aan de gevolgen. Dit dreigt een perfecte storm van wereldwijde gebeurtenissen te veroorzaken. Er komt geen totale ineenstorting maar het wordt echt zorgwekkend als we deze problemen niet aanpakken.”
The perfect storm. Dat is de toekomst die wij niet willen. Niet voor ons zelf en zeker niet voor onze kinderen. Als wij een dergelijk doemscenario willen vermijden, moeten we nu in actie komen. Maar hoe?
Jan Gruiters (@JanGruiters) is algemeen directeur van IKV Pax Christi, een vredesorganisatie die zich inzet voor vrede, verzoening en rechtvaardigheid in de wereld.
Uitdagingen
Natuurlijk is er een nieuwe aanpak, een nieuw beleid, een nieuwe internationale politiek noodzakelijk. Een aanpak die zich richt op de meest urgente uitdagingen waarvoor wij staan. Wat mij betreft zijn die uitdagingen helder: (1) lokale gemeenschappen in fragiele staten moeten een veilig en menswaardig bestaan kunnen opbouwen; (2) gemarginaliseerde bevolkingsgroepen in middeninkomenlanden moeten eerlijker kunnen meedelen in de groeiende welvaart, en (3) de publieke goederen waarop alle mensen recht hebben zoals voedsel, energie, water en veiligheid moeten we verdedigen en verdelen, met het oog op een gezamenlijk toekomst. Internationale samenwerking is de enige weg naar deze toekomst.
Verliezers
Een nieuwe politieke ambitie voor internationale samenwerking is dringend nodig. Daarover kan en mag geen misverstand bestaan. Maar er is méér nodig voor het afwenden van de toekomst die we niet willen. Omdat veel wereldwijde vraagstukken zich afspelen buiten de macht en invloed van nationale staten. Omdat de zo noodzakelijke internationale samenwerking stokt doordat staten hun eigen belangen voorrang geven boven collectieve belangen. Omdat door machtsverschillen tussen landen de onderhandelingen over vrije handel steeds tot onrechtvaardige uitkomsten leiden, waarbij kwetsbare mensen steevast de verliezer zijn.
Voortouw
Daar waar de staat en de markt gaten laten vallen, uit nationale onmacht, uit politieke onwil, uit winstbejag, daar zullen betrokken burgers het voortouw moeten nemen. Zij kunnen een verschil maken als zij zich bevrijden uit hun onzekerheid over de toekomst, als zij hun scepsis over hun eigen mogelijkheden laten varen, als maatschappelijke organisaties hen daarbij willen faciliteren.
De toekomst die wij willen is niet maakbaar, ligt niet onder handbereik maar kan wel dichterbij komen. Dat kan als we ons verantwoordelijk voelen voor elkaar en voor de samenleving. Als we kiezen voor levensstijlen en consumptiepatronen die ervoor zorgen dat generaties na ons in een meer menswaardige en duurzame wereld kunnen leven. En als we van ons laten horen. Want de toekomst die wij willen komt alleen dichterbij wanneer wij als betrokken burgers onze stem laten horen.
