In alles wat we nu doen, beïnvloeden we het leven van hen die nog gaan komen, van toekomstige generaties. Onze samenleving is ingericht op handelen nu, zonder dat we daarbij voldoende rekening houden met effecten op lange termijn. Laat staan dat we de belangen meewegen van toekomstige generaties. Veel van onze acties die op de korte termijn positief uitpakken, hebben op lange termijn een grote negatieve impact op de leefomgeving en kansen van de mensen die na ons komen: onze kinderen, hun kinderen, enzovoorts.
Maar deze ‘toekomstigen’, de kinderen en volwassenen van morgen, hebben geen stem. Zij worden niet gehoord en kunnen niet meebeslissen hoe hun wereld er uit zal zien. Ze zijn afhankelijk van hoe wij de aarde doorgeven. Een wereld met een economie en ecologie in balans of een wereld waarin schaarste, denk aan grondstoffen en schoon water, de oorzaak is van grote conflicten, zoals vele onderzoeken bevestigen? Wij hebben nu al invloed op de vrede van de toekomst.
Jan van de Venis is Worldconnector, advocaat en eigenaar van het advocatenkantoor JustLaw. Hij richt zich in het bijzonder op de gebieden mensenrechten en duurzame ontwikkeling. Hij is ook directeur van Upact en voorzitter van de Raad van Bestuur bij Stand Up For Your Rights.
Op 4 en 5 juli was ik als deelnemer en spreker in Genève bij de door UNEP en World Future Council georganiseerde ‘Global Conference on Implementing Intergenerational Equity: Bringing Future Perspectives to the Status Quo’ met een grote groep vertegenwoordigers van o.a. VN, overheden, NGO’s, jongeren, rechters, advocaten en professoren. Aan ons de taak om na te denken over vragen als “Hebben toekomstige generaties rechten? En welke dan? En wie moet ze dan bewaken?”.
Het was bijzonder inspirerend om te leren hoe de aandacht voor de rechten van toekomstige generaties groeit op mondiaal, regionaal en lokaal niveau. En te zien hoe ver bepaalde organisaties en landen al zijn met denken en doen om onze planeet en de kwaliteit van leven erop beter te beschermen voor toekomstige generaties.
Tegelijkertijd hebben we helaas moeten erkennen dat toekomstige generaties, die ook het recht hebben op een mooie planeet, een leven in vrede in een rechtvaardige samenleving en economie, voldoende grondstoffen en water, een kans op een ‘adequate standard of living’, er bekaaid af gaan komen als we niet snel handelen en hun rechten gaan institutionaliseren en waarborgen.
Op internationaal niveau zullen we op korte termijn VN Secretaris Generaal Ban Ki-moon adviseren. Een van de adviezen zal het oprichten zijn van een nieuw VN instituut: een High Commissioner for Future Generations, die los van politieke termijnen, lobby en onderhandelingen de rechten van ‘toekomstigen’ op internationaal niveau moet gaan waarborgen. Een duidelijk mandaat, met een ruime bevoegdheid, is daarbij essentieel.
Vergelijkbare initiatieven en oproepen zullen wereldwijd op regionaal, nationaal en waar mogelijk ook lokaal niveau worden opgezet. Ons Nederlands initiatief vanuit de Worldconnectors werkgroep ‘Ombudspersoon Toekomstige Generaties’ werd welkom ontvangen. Het is één initiatief, maar inmiddels één van velen.
De belangrijke leer- en ontwikkel punten waren de volgende:
-Dat we alle drie de zuilen van Duurzame Ontwikkeling moeten meenemen voor toekomstige generaties. We focussen nu vaak op de milieu en sociale pijlers (incl. mensenrechten), maar de zuil van (lange termijn) economische ontwikkeling is eveneens cruciaal. Een genoemd voorbeeld was dat groeiende staatsschulden met zich mee zullen brengen dat toekomstige generaties meer en meer rente moeten gaan betalen voor schulden die zij niet zijn aangegaan en dit voordat ze aan hun eigen huishoudboekje kunnen beginnen. Een erfenis kun je weigeren. Deze erfenis niet. Gefaseerd kwijtschelden van staatsschulden, zoals Nyenrode Prof. René Tissen al vaker heeft voorgesteld, kwam naar voren als een mogelijke oplossing; zie bijvoorbeeld dit nieuwsartikel.
-Dat we niet alleen voor een ‘top-down’ approach moeten kiezen met Hoge Commissarissen, Ombudspersonen of Guardians, die van boven af de wereld moeten gaan veranderen, de puzzel moeten leggen en maken. Een ‘bottom-up’ approach is zeker zo belangrijk. Met internet, Twitter, Facebook en andere social media, moet het mogelijk zijn om grote groepen mensen op individueel niveau te laten inzien wat hun impact is op het leven van toekomstige generaties en wat zij kunnen doen om een stukje van de puzzel te zijn, te leggen. Het voorbeeld van onze Upact game WaterConnexx, waar jongeren al spelend leren hoe serieus toegang tot schoon (drink)water en een werkend riolering systeem is, werd erg enthousiast ontvangen.
Ik kan nog lang doorgaan over de inspirerende ideeën, voorstellen en acties die we bespraken. Volg de komende tijd de website van de World Future Council, waar veel van de ideeën en afspraken zullen worden gepost en uitgewerkt.
Er is gelukkig een groeiend bewustzijn over toekomstige generaties. Met welke erfenis zadelen we ze op? We moeten op een zo kort mogelijke termijn komen tot een effectieve waarborging van hun rechten. Zoals al eerder gezegd: ook zij hebben het recht op een gezonde planeet die hen voldoende te geven heeft voor een gelukkig en waardevol leven. Ze kunnen niet zonder onze steun nu. Ik ben trots dat ik o.a. via het Worldconnectors initiatief ‘Ombudspersoon Toekomstige Generaties’ en mag opstaan voor hun rechten. Vol energie en nieuwe ideeën gaan wij verder. Doe jij mee? Geef je interesse aan, neem contact op en blijf ons volgen!
Graag besluit ik met een aantal mooie quotes vanuit de conferentie, die meer zeggen dan de alinea’s tekst van mij:
‘Humankind has become a force of nature. Shaping the planet, at an unknown speed, like no other force of nature or species has done before. We are part of nature. We are nature, benefit from nature and influence nature. We are also connected to past, present and future generations, through our history, people alive now, our children and their children. And so on. We have an obligation to allow future generations to choose their present, their development, their own future. We have a duty not to restrict them in this.’
‘Wisdom we do not merely get from learning from our past, but from taking responsibility for the future.’
“It’s for the first time in our history that we are confronted with data on our impact on the planet and on future generations. What will we do with it? Will it become part of our shared values to act accordingly? We are trustees of our planet, trustees for future generations and we must consider the rights of Future Generations.”
