Achtergrond

‘De jeugd kent Mandela nauwelijks’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De wereld rouwt om Nelson Mandela. Toch zal er na het overlijden van de ‘Vader van het vaderland’ weinig veranderen in Zuid-Afrika, zegt Stephen Ellis, die onderzoek doet naar geweld en veiligheid in dat land. “Zuid-Afrika is stuurloos.”

Symbool voor democratisering
Als grootouders overlijden, valt de familie soms door ruzies uit elkaar. Is Nelson Mandela, of Madiba, zoals de Zuid-Afrikanen hem ook noemen, de grootvader van Zuid-Afrika en desintegreert het land nu hij is overleden? Volgens Stephen Ellis niet. “Het fragmentatieproces is in Zuid-Afrika al jarenlang aan de gang. Het ANC is corrupt en zeer chaotisch. Mandela had al tien jaar geen invloed meer op die partij.”

“Zuid-Afrika is stuurloos. De democratisering, waarvoor Mandela symbool stond, heeft veel minder opgeleverd dan verwacht. Er zit geen vooruitgang meer in. De kloof tussen arm en rijk groeit snel. Regeringspartij ANC belooft wel hier iets aan te doen, maar maakt dit niet waar.”

Jong en onwetend
“Zuid-Afrikanen zien zelf ook dat hun land achteruitgaat, en dat veroorzaakt moedeloosheid. Mandela’s dood zal dit gevoel wel wat versterken. Zeker bij de oudere generatie. Zijn dood markeert voor hun het einde van een tijdperk van hoop op betere tijden. ”

“Maar meer dan de helft van de Zuid-Afrikaanse bevolking is jong. De jeugd heeft geen herinneringen aan Mandela. Zij kennen hem uit de boekjes, maar weten nauwelijks wat hij heeft gedaan. Ze weten alleen dat hij hun land heeft gered, maar hoe precies, daar hebben ze geen idee van. De scholen zijn niet best, waardoor veel Zuid-Afrikanen verrassend weinig weten over hun eigen geschiedenis.”

Kritiek mag
Volgend jaar zijn er verkiezingen in het land. Maar Ellis verwacht geen verrassingen. “De gezondheid van de huidige ANC-leider Zuma is nog goed, al is hij ook al in de zeventig. Hij zal nog wel een nieuwe termijn krijgen, maar misschien met iets minder stemmen.”

Wat wel aan het veranderen is: het leveren van kritiek op het ANC wordt steeds breder geaccepteerd, volgens Ellis. “Lange tijd wat het not done om welke vorm van kritiek dan ook te leveren op Mandela of op het ANC. Je mocht nu eenmaal geen afbreuk doen aan het icoon dat Mandela is. Maar de mystiek rondom het ANC, de partij die onder leiding van Nelson Mandela de strijd tegen apartheid aanging, brokkelt langzaam af. Dat is misschien wél het begin van een verandering in Zuid-Afrika.”

Professor Stephen Ellis is historicus en promoveerde aan de universiteit van Oxford. Als senior onderzoeker bij het Afrika-studiecentrum in Leiden verzorgde hij colleges binnen de onderzoeksmaster Afrika-studies. Het onderzoek van Stephen Ellis binnen het Desmond Tutu-programma van de Vrije Universiteit Amsterdam richt zich op conflicten, geweld en veiligheid in Zuid-Afrika.

Foto: (cc)

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons