Dit artikel maakt deel uit van de serie ‘2015: The future we want’ die OneWorld in 2013 initieerde.
Het rommelt als nooit tevoren in het Nederlandse wereldje van ontwikkelingssamenwerking. Ploumen zet haar critici steevast neer als ouderwets en flinke bezuinigingen zijn in aantocht. Het wordt tijd dat de minister het motto van het kabinet waarmaakt en bruggen gaat slaan, stelt Ralph Schreinemachers.
‘‘Ontwikkelingshulp herinnert me aan muziek. Eerst werd muziek vastgelegd op cassettebandjes. Daarna namen de cd’s het over. En nu zijn de cd’s weer in verval. Maar sommige mensen hebben het nog steeds niet geaccepteerd; ze houden eigenwijs vast aan cassettebandjes. ’’
Cassettebandjes
Zo begon minister Ploumen haar toespraak tijdens de SID-conferentie Future of Development Cooperation op 5 maart. Cassettebandjes zijn uit en ze is dus op zoek naar mensen die naar een iPod willen luisteren. Een iPod van internationale samenwerking die de cassettebandjes van ontwikkelingshulp snel doet vergeten. Ploumen wil geen idealisten die de zakenwereld zien als het paard van Troje of geitenwollensokken die gebukt gaan onder het gewicht van de White Man’s Burden. Want, zo zegt de minister: ‘‘Ze sluiten hun ogen voor het de achteruitgang van het Westen en de opkomst van de rest. Ik zal nooit moe worden om uit te leggen dat dit is als het spelen van een MP3 op een cassettespeler. Ze komen niet overeen.‘‘
Ralph Schreinemachers (27) is als trainer actief in Europa en Latijns-Amerika. Hij is afgestudeerd in International Development Studies en is de oprichter van het jongerenprogramma UWC Xperience. Voor OneWorld blogt hij over zijn ervaringen. Volg Ralph op Twitter: @RalphSchreinema.
Gemeenschappelijke grond
Voor een zaal vol met genodigden uit het wereldje van internationale samenwerking verdedigde ze de combinatie van handel en ontwikkelingssamenwerking. ‘‘Uiteindelijk is het plunderen van de planeet en de mensen slecht voor de zaken. Dit is voldoende gemeenschappelijke grond voor een minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. En dat is precies wat ik ga doen – lopen op de gemeenschappelijke grond’’. Een fascinerende gedachtegang; omdat het plunderen van de wereld op termijn slecht is voor mensen, zouden bedrijven dus uiteindelijk ook belang hebben bij duurzaam en verantwoord ondernemen. Immers, het zijn uiteindelijk de mensen die de producten van de bedrijven moeten kopen. Het getuigt van een grenzeloos vertrouwen in de capaciteiten van CEO's en aandeelhouders tot lange-termijn denken. Helaas noemt minister Ploumen geen best practices, geen lichtende voorbeelden die haar visie in de praktijk brengen. Hoe ziet die iPod van Ploumen er dan uit? En wie luistert er nu al naar haar iPod?
Ouderwets
Ze gebruikte deze merkwaardige metafoor in een week waarin ze stevige kritiek oogstte. In ViceVersa noemt gerenommeerd econoom Paul Collier de combinatie van hulp en handel een ‘giftige mix’. Verder riep bijzonder hoogleraar ontwikkelingssamenwerking Paul Hoebink op tot enige bescheidenheid van de minister. Dit naar aanleiding van Ploumens’ bewering dat zij de eerste minister is die oog heeft voor de combinatie hulp en handel. In reactie hierop noemt Ploumen in de Volkskrant Hoebink en Collier ‘ouderwets’ en vindt dat beide heren ‘in de jaren zestig’ zijn blijven hangen. Oftewel, Hoebink en Collier luisteren ook nog naar cassettebandjes. Hoofdredacteur van Vice Versa, Marc Broere, omschrijft de houding van Ploumen op treffende wijze. ‘‘Mensen die kritische vragen stellen consequent wegzetten als ‘ouderwets’ en als lieden die ergens in het verleden zijn blijven hangen, is eigenlijk een hele boosaardige manier van framing. (…). Door daar zo makkelijk overheen te stappen en dit te bagatelliseren, en zo gewiekst al je tegenstanders als ouderwets framen, wordt er door Ploumen en haar entourage een hele ongemakkelijke werkelijkheid achter het gordijn verborgen gehouden.’’
Bruggen slaan
Het rommelt als nooit tevoren in het Nederlandse wereldje van ontwikkelingssamenwerking. De zeldzaam hoge overheidsbezuinigingen, een (doorgeschoten) kritische houding richting de sector en snel veranderende mondiale verhoudingen schreeuwen uiteraard om bezinning en vernieuwing. Maar dit kan niet alleen plaatsvinden met haar iPod luisteraars. Wanneer gaat minister Ploumen het motto van haar eigen kabinet daadwerkelijk in de praktijk brengen? Bruggen slaan met haar critici en ze dus niet categorisch als ouderwets wegzetten. Want, rigide je eigen waarheid verkondigen, dat is pas ouderwets.
