‘Er komt oorlog in dit land, weet je’, zegt hij langs de neus weg, terwijl hij uit het raam kijkt van zijn te dure appartement met uitzicht op Ikoyi, het lommerrijke eiland van het Lagos stadscentrum waar de mensen met geld resideren. De Libanese zakenman wijst op de straat tien verdiepingen lager. ‘Er komt hier oorlog en van hier zal ik de rellen zien, veilig van bovenaf. Ik weet al hoe ik geld ga verdienen aan hun oorlog.’
Ik ben op bezoek in 1004, een complex waar ooit ambtenaren woonden maar dat sinds het werd geprivatiseerd is veranderd in een gated community met de hoogste huren van de stad. Het is het universum van expats en rijke Nigerianen die zich het peperdure beschermde leven in 1004 kunnen veroorloven, opgesloten in een gouden kooi. Nergens voel ik me zo ver weg van Lagos als hier.
Ivoren toren
De Libanees is niet de enige expat die zichzelf opsluit in Lagos. Ik woon zelf op het vasteland, maar de meeste buitenlanders settelen op een van de centraal gelegen eilanden. Het internationale vliegveld ligt op het vasteland, en dat is dan ook het enige moment dat ze dit deel van Lagos betreden. Zodra ze landen, razen ze in vliegende vaart naar Victoria Island of Banana Island. Toen ik een Italiaanse hotelmanager op Victoria Island vertelde waar ik woonde, keek hij me geschokt aan. ‘Waar zeg je? Op het vasteland? Dat is toch levensgevaarlijk? Laat maar, je hoeft niet uit te leggen waar het is. Ik zal er toch nooit komen.’
De angst en het cynisme onder sommige expats blijven me verbazen. Toen ik van de zomer terugkwam in Nigeria om me definitief te vestigen in Lagos, stond ik bij de douane in de rij achter een Britse offshorewerker. Hij hoorde me tegen een Nigeriaanse vriend aan de telefoon zeggen dat ik geland was en zo gelukkig terug te zijn. Toen ik mijn mobiel uitschakelde, draaide hij zich naar me toe en sneerde: ‘Dat is toch niet echt waar, hè? We zijn alleen maar gelukkig als we weer weg kunnen uit dit land.’
Echt gevaar
Het is makkelijk expatriats in Nigeria – van wie ik er zelf een ben – belachelijk te maken. De geïsoleerde levensstijl en het bangige gedrag van de meeste buitenlanders lenen zich bij uitstek voor karikaturisering. Te onzer verdediging: angstige gebeurtenissen treffen sommigen van ons daadwerkelijk. We vertellen elkaar erover bij elke ontmoeting. Het aantal overvallen, inbraken en ontvoeringen waarover ik heb gehoord sinds ik aankwam is genoeg om een volwassen man in tranen naar zijn moeder te doen rennen. En om eerlijk te zijn, zelfs mij houden de verhalen soms in de greep.
Laatst nam een Franse kennis me mee uit eten. Hij kwam me ophalen in zijn Hummer. Het was een koele Lagos nacht, het had gemiezerd en de schoongeregende straten ademden een fris-vochtige geur die voor even de stank van de open riolen overstemde. Het zijn de mooiste avonden om buiten te zijn, en ik wilde het autoraam openen om ervan te genieten. De Fransman beet me toe het raam dicht te laten, paniek klonk door in zijn stem: ‘Voor je het weet heb je een pistool in je gezicht!’ Toen ik vlak daarna in Wilma, mijn eigen gedeukte auto, door de stad reed, merkte ik ineens dat ik aarzelde het raam open te draaien, me afvragend of dat niet gevaarlijk zou zijn.
Besmettelijk
Angst is besmettelijk. Als ik veel onder expats heb verkeerd, bekijk ik de wereld om me heen met andere ogen. Met alle angstaanjagende anekdotes over Lagos in mijn achterhoofd voel ik me minder veilig dan voorheen. Nu wil ik niet naïef zijn over de risico’s die wonen in deze miljoenenstad met zich meebrengt, maar ik weiger in angst te leven. Na te veel tijd te hebben doorgebracht in het universum van de expats, is mijn beste remedie: terug naar het vasteland, waar mijn buurtgenoten me begroeten als ik naar mijn stamkroeg wandel en waar de tomatenvrouw op de markt me ‘Funke’ noemt. Onder expats heeft het vasteland de reputatie van een rovershol, maar hier, tussen de Nigerianen in hun alledaagse leven, voel ik me het veiligst.
