Tussen de stinkende vuilnishopen in de Zia Kolonie oogt de kliniek ‘Hope’ van kinderarts Mubina Agboatwalla niet alleen blinkend schoon maar ook georganiseerd. Toch bevindt het hoogste aantal Pakistaanse poliopatiënten zich in de sloppen van deze zuidelijke metropool. In de Zia Kolonie heeft geen kind het virus. “Wij immuniseren ze al jaren. We geven de ouders een vaccinatiekaart. Onze aanpak is uniek”, vertelt kinderarts en polio-expert Agboatwalla.
De teller staat inmiddels op bijna 240 poliopatiënten, het hoogste aantal ter wereld
Iedereen in de wijk komt naar haar kliniek. Ook conservatieve moslims. Op de vrouwenbank in ‘Hope’ wachten vrouwen in zwarte boerka’s met jengelende peuters op hun schoot op de poliovaccinatie. Hun zwaar bebaarde mannen zitten tegenover ze op de mannenbank. Kinderarts Agboatwalla vraagt aan een van de gesluierde moeders haar inentingskaart te laten zien. “Als deze regering het wil is Pakistan binnen vijf maanden polio-vrij”, luidt haar conclusie. “Maar door wanbeleid en corruptie verspreidt het virus zich.” De teller staat inmiddels op bijna 240 poliopatiënten, het hoogste aantal ter wereld.
Taliban
De regering verwijt de extremistische Taliban met bloedig geweld poliocampagnes tegen te houden. Conservatieve ouders op het platteland zouden de vaccinatie weigeren uit angst voor repercussies. Religieuze leiders verspreiden het bericht dat de poliocampagnes als dekmantel worden gebruikt door de Amerikaanse CIA om jongens onvruchtbaar te maken.
Ook het Nederlandse RIVM gaf grif en werd volgens arts Agboatwalla bedrogen
Maar zowel het geweld als religieuze gewetensbezwaren zijn niet de hoofdoorzaken van de polio-epidemie in Pakistan. “Ik wist vijf jaar geleden al dat deze plaag er aan zat te komen”, vertelt een sombere Mubina Agboatwalla. Ze neemt vermoeid plaats tussen de moeders op de vrouwenbank in haar kliniek. Na een diepe zucht schetst ze de ‘zieke’ situatie van toen. Net zoals nu gaf de internationale gemeenschap in die periode ‘een bak met geld’ dat wetenschappers gebruikten voor het eindeloos schrijven van nietszeggende rapporten. Ook internationale onderzoeksinstituten, waaronder het Nederlandse RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, gaf grif en werd volgens arts Agboatwalla bedrogen. “Vrijwilligers ontvingen geld voor hun aandeel in de vaccinatiecampagnes. Ze staken het geld in hun zak zonder de wijken of de dorpen in te gaan. Ze vulden valse inentingsdocumenten in.”
110 Procent
Pakistan verklaarde begin 2000 dat ‘110 procent van alle kinderen’ was ingeënt. Polio-expert Agboatwalla vermoedt dat het aantal toen nog niet eens boven de 50 procent kwam. Om een land poliovrij te krijgen, moet ieder kind zijn gevaccineerd.
De regering beweert opnieuw met grootscheepse inentingscampagnes te zijn begonnen. Polio-experts verwijten de regering hapsnap-beleid. De regering voert als argument aan dat het in de afgelegen Talibangebieden te gevaarlijk is en er nauwelijks klinieken zijn. Agboatwalla wil het veiligheidsaspect niet ontkennen. “De politie en het leger hebben het drukker met het bewaken van onze VIP’s en hun kinderen”, zegt ze cynisch.
Ons polioprogramma is zo corrupt, zo ziek en zo zinloos, ik wil er niets meer mee te maken hebben
Met mobiele bussen proberen artsen dorpen te bereiken. Maar die rijdende klinieken hebben volgens poliodeskundige Agboatwalla geen enkele zin zolang er geen adequaat koelsysteem aan boord is. Als het vaccin boven de acht graden komt, is het niet langer bruikbaar. “Nu wordt het in ijsblokken bewaard. Maar tegen het middaguur zijn die gesmolten. Dan is het poliovaccin onbruikbaar. In plaats te stoppen gaan de vrijwilligers door om hun target te halen.” Waardoor tien tot vijftien procent van de kinderen die zijn ingeënt tot grote woede en verdriet van hun ouders toch polio oplopen.
“Ik kan het niet meer opbrengen”
Onderzoekster Mubina Agboatwalla heeft zich uit frustratie teruggetrokken uit de Nationale Polio Commissie. Ooit was het onderzoek naar poliobestrijding haar levenswerk. “Ik kan het niet meer opbrengen. In mijn kliniek probeer ik met de middelen die ik heb verlamde polio-patientjes weer op te lappen. Ons polioprogramma is zo corrupt, zo ziek en zo zinloos, ik wil er niets meer mee te maken hebben”.
