De Amerikaanse verkiezingen: before and after

Dinsdag 8-11: De dag van de verkiezingen
“Zoe’s school dient als stemlokaal. Alle leerlingen hebben deze dag vrij. De PTA (parent-teacher association) verkoopt op school koekjes, muffins en water aan de stemmers om geld in te zamelen voor schoolactiviteiten. We beginnen de dag met een bezoekje aan school om daar pallets water te doneren. We zien de rijen stemmers al staan. Ik probeer aan Zoe en Wolf uit te leggen dat Amerika vandaag een nieuwe baas kiest. Of wij ook mogen stemmen?, vraagt mijn zoon. Nee, wij wachten onze kans af in maart 2017 bij de Nederlandse tweede Kamerverkiezingen. We maken een wandeling bij Tod’s Point, het nabijgelegen strand in Old Greenwich. ‘s Middags hebben Zoe en Wolf Nederlandse les in Harrison. Bij thuiskomst zetten we direct CNN aan en volgen we nauwgezet de uitslagen.”

De maanden voorafgaand aan de verkiezingen
“Als oud-academicus, heb ik het geluk gehad dat ik mee mocht liften op de BKB-academiereis naar de Verenigde Staten. Begin oktober spreken we in Washington en North Carolina met experts zoals Mitch Steward, oprichter 270 Strategies, met Jim Messina, campagnemanager van Obama, en met de oprichters van Revolution Messaging die verantwoordelijk zijn voor de succesvolle onlinecampagne van Bernie Sanders in de aanloop naar de voorverkiezingen.”

“In North Carolina kloppen we aan de deuren om potentiële kiezers zover te krijgen zich te registreren. Slechts vijf staten hebben een automatische kiezersregistratie. In 2012 heeft The Pew Charitable Trust onderzocht dat 24% van de stemgerechtigden zich niet registreert. Vooral voor de democraten is hier winst te behalen, aangezien nieuwe kiezers vaak op hun partij stemmen. Overigens maken wij weinig vorderingen met die registraties. North Carolina wordt geteisterd door hevige regenval als gevolg van Hurricane Matthew. Wij dus ook. De weinige mensen die ik spreek geven aan geen ‘American citizen’ te zijn en dus sowieso niet te mogen stemmen. Ik krijg in deze week een spoedcursus Amerikaans staatsrecht, campagnevoeren, politiek, en verkiezingen. Ik verbaas me over de, in mijn ogen, achterhaalde drempel om te kunnen stemmen. Ik leer dat in het overgrote meerderheid van de staten ex-gedetineerden hun stemrecht is ontnomen. Ik kom erachter dat de inwoners van Washington DC niet vertegenwoordigd worden in het Congres.”

“Precies in die week komt de opname in de bus uit waarin Trump zich uiterst vrouwonvriendelijk uitlaat. Ik ben geschokt. Niet alleen door de inhoud maar ook doordat deze onthulling pas voor veel Republikeinen de druppel is voor het terugtrekken van steun. Waarom zijn uitlatingen over de islam en moslims, zijn dreigingen illegalen te deporteren, of zijn plannen voor de bouw van de muur niet hebben geleid tot vergelijkbare verontwaardiging onder de Republikeinen blijft me echt een raadsel.”

“Weer thuis in Greenwich valt het me op dat er weinig zichtbaar campagne gevoerd wordt. Republikein of democraat, gelatenheid lijkt de boventoon te voeren. Niemand is echt enthousiast over één van de twee kandidaten. Ik bespeur nergens vechtlust, passie voor de politiek. Ik maak ’s ochtends vaak een praatje met Miss Judy, een dame op leeftijd die klaar-over is vóór de school van Zoe. Miss Judy schaamt zich. Ze blijft me vragen wat wij Europeanen van deze gekte vinden. We delen onze zorgen over de verharding en verdeeldheid in de VS, maar ook in Europa.”

De uitslagen druppelen binnen….
“Mede door de jubelstemming in de media, vreesden we dan wel voor een overwinning van Trump, maar verwachtten we die niet. Een vriendin krijgt de kans om bij het feest van Hillary te zijn in het Jacob Javitz Center New York. Ik spoor haar aan om te gaan. Deze avond gaat de geschiedenis in als het moment dat voor het eerst een vrouw president van de Verenigde Staten wordt! Wat een pijnlijke inschattingsfout blijkt dit te zijn. Tijdens het binnendruppelen van de uitslagen per staat en district, word ik steeds zenuwachtiger. We zitten aan de buis gekluisterd, ik app met vrienden van wie ik weet dat ze de uitslagen nauwgezet volgen. Eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik rond de uitslagen van Pennsylvania somber in slaap val. De eerste gedachte waarmee ik wakker wordt, is: het zal toch niet. Ik begin direct te piekeren over de rechtstatelijke waarborgen die de constitutionele democratie in de VS biedt om presidenten niet te laten ontsporen. Politieke grondrechten zoals vrijheid van meningsuiting en vrijheid van religie, de Supreme Court, een sterk ambtenarenapparaat – hoe kan de macht van Trump ingeperkt worden?

The day after
“Bedrukt breng ik Wolf naar Preschool. Opvallend genoeg praat niemand over deze desastreuze uitslag van de verkiezingen, terwijl ik aan niets anders kan denken. Alhoewel overwegend democratisch vermoed ik dat niet iedereen zo teleurgesteld is als ik. 38.8% heeft op Trump en Pence gestemd. Greenwich is een bubbel. Het is een zeer welvarend stadje, waar overwegend blanken in mooie huizen wonen en goede banen hebben bij ‘hedgefunds’ of in de farmaceutische industrie. Verre van een afspiegeling van de VS: geen ‘struggles’ hier, geen angst voor globalisering. Met twee gelijkgestemde moeders neem ik deze voor ons extreem teleurstellende uitslag op de parkeerplaats van de Preschool door. We snellen naar huis om Hillary’s krachtige en emotionele concession speech te kijken. Gedurende de dag blijven we elkaar updates sturen van artikelen in een poging grip te krijgen op het waarom van deze uitslag en vooral op het hoe nu verder.”

“Ik realiseer me dat ik omgeven ben door de elite: hoogopgeleide mensen met baan die politiek geëngageerd zijn. Mijn facebook wall staat op zijn kop met berichten van ontdane vrienden. Voor veel van mijn Europese vrienden boezemt de overwinning van Trump angst in. Deze uitslag staat voor het begin van het einde van de parlementaire democratie. Het is een indicatie dat het populisme en extreemrechts zullen zegevieren. Voor zover ik kan overzien lijkt, naast beelden van demonstranten, de wanhoop van verliezende democraten, en verslagen verslaggevers, hier in de VS ook een soort pragmatische houding ingenomen te worden ten aanzien van Trump’s overwinning. Dit is nu eenmaal de uitslag, we moeten die accepteren en er mee om zien te gaan. De oproepen aan mede-Amerikanen van Hillary Clinton en Obama, tot Aaron Sorkin en Michael Moore spreken me aan. Wees meer dan ooit politiek actief en waakzaam. Vecht voor de nog steeds door de meerderheid van de Amerikanen gedeelde democratische waarden van gelijkheid, inclusiviteit, en vrijheid.”

“We zullen de eerste honderd dagen van Trump moeten afwachten. Ik houd me vast aan een best case scenario: Trump bindt in, gaat net als Bush jr. veel met vakantie, heeft een sterk team van experts om zich heen, wordt slechts in beperkte mate geconfronteerd met onrust op de straten, oorlogen en aanslagen, en krijgt onvoldoende steun om zijn uitgesproken plannen voor hervormingen uit te kunnen voeren. En over vier jaar wint een krachtige democraat die met visie, vuur, passie en overtuiging de harten van de Amerikanen verovert.”