Ooit gehoord van een heel dorp dat masaal aan de opium is verslaafd? In het hoge noordelijke bergdistrict Chitral in Pakistan gebruiken bijna alle families al decennia lang opium om de koude winter door te komen. Net zoals alcohol verdooft het tegen de kou als er nauwelijks genoeg hout te sprokkelen is om het verblijf warm te krijgen en tegen de honger als er te weinig te eten is. Maar tegenwoordig blijven de bergbewoners ook gebruiken als al lang de eerste warme zonnestralen zijn doorgebroken. Lokale ngo’s waarschuwen de regering met een afkickprogramma te beginnen.
Soms kom je tijdens je reis van die merkwaardige verhalen tegen. Zoals het verhaal van een dorp ver afgelegen in Pakistan. Waar iedereen drugs gebruikt. In een land waar op verdovende middelen de doodstraf staat. En waar niemand ingrijpt, omdat de lokale zakenmensen, de politie en de grensbewakers er zo goed aan verdienen. Iedereen knijpt er een oogje dicht.
De mensen in Chitral beseffen niet dat ze verslaafd zijn. ’We roken opium omdat we geen andere optie hebben’, meent de bebaarde Ahmed Tajik. Hij woont in het dorpje Lashkargash op bijna vierduizend meter hoogte waar de temperatuur ’s nachts tot – 15 graden daalt. Terwijl hij aan het vertellen is, blaast hij de rook in het gezicht van zijn 5 jarig zoontje.
Volgens een lokale ngo gebruikt 70 % van het bergdistrict opium. Het wordt niet in de vallei verbouwd, maar stiekem vanuit het dichtbij gelegen Afghanistan over bergruggen binnnengebracht. De opium wordt niet puur gerookt, maar vermengd met aspirine en paracetemol. Je vraagt je af hoe deze mensen zo’n dodelijke combinatie overleven.
De kosten zijn niet gering: voor 10 gram opium betaal je omgerekend tien Euro. Een maandsalaris. Het gezin kan met 10 gram vier dagen kan doen. Dus wordt er ook nog overal geld geleend waardoor de verslaafden zich diep in de schulden steken.
De cocktail van opium doet dienst als een medicijn tegen allerlei pijnen, verkoudheden en griepjes. In het dorp bestaan geen klinieken. Net zoals er ook geen scholen of markten zijn. Als het de hele winter sneeuwt, zit iedereen in zijn eenkamer woning opgesloten. En rookt men dus de hele dag opium.
De Pakistaanse onderzoeker Inayatullah Fazi die kans zag de afgelegen vallei te bezoeken vertelt over de benauwende lucht van de drugs die in het hele dorp hangt na zonsondergang. “Het is niet alleen de honger of de kou die de bewoners na de drugs doen grijpen. Het is ook de verveling. Ze hangen daar maar met zijn allen op een kamer rond. Vaak hebben ze niet meer ruimte. Er is een bed waar ze allemaal in moeten slapen’’,
Toch zijn er wel enkele middelen van bestaan. De vallei staat bekend om zijn Tibetaanse rundersoort, de Jak. In de zomer wordt er zelfs polo zittend op een Jak gespeeld. Vanuit de verste verte komen belangstellenden op deze unieke sport af.
Bijna iedere familie heeft wel zo´n Jak en een paar geiten. Van de melk van de dieren kunnen ze melk, boter en kaas maken.
De collectieve drugsverslaving leidt tot grote economische problemen in het dorp. Iedereen is er te versuft om nog wat te gaan doen. De bevoking weigert het probleem onder ogen te zien. Volgens de oude bewoner Tajik is het roken van een opium al eeuwen een onderdeel van hun cultuur.
Maar zijn buurman Zakirullah is het niet met hem eens. Hij besloot enkele jaren geleden met de opium te stoppen. Hij werkte voor een veevoederbedrijf beneden in het dal waar de werkgever hem in opium betaalde. Bijna iedereen ontving zijn salaris in verdovende vermiddelen. ‘We kozen er zelf voor om in drugs betaald te worden. Ik besloot er mee op te houden. We zijn arm. Het is koud. Maar wat je nu ziet is dat de verslaving zo uit de hand is gelopen dat ieder gezin bijna al zijn geld aan de drugs besteedt’’.
Onderzoeker Fazi heeft zijn onderzoeksrapport aan de overheid overhandigd en ze geadviseerd als eerste stap de grens tussen Pakistan en Afghanistan te sluiten. Geen opium mag meer binnenkomen. Er moeten afkickcentra voor de gezinnen komen. Het is hem een groot raadsel waarom er nooit in scholen, een kliniekje of een lokale markt is geinvesteerd. Het zou goed zijn als er economische bezigheden voor de families in de wintermaanden worden bedacht. Als ze in de koude maanden wat geld verdienen, kunnen ze eten en hout kopen en hoeven ze de opium niet meer te gebruiken. Maar wie is bereid door de glibberige sneeuw op een Jak 4000 meter omhoog en omlaag te klimmen?
