Achtergrond

Cholera: vraag en antwoord

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

1. Wat is cholera?

 

Cholera is een darminfectieziekte die wordt veroorzaakt door de Vibrio Cholerae bacterie. In 85 procent van de gevallen verloopt de ziekte zonder symptomen. Maar als de symptomen zich wel voordoen, kan de ziekte zeer ernstige gevolgen hebben. De eerste verschijnselen die na besmetting optreden zijn misselijkheid, braken, hevige buikpijn en plotseling opkomende waterige diarree.  Na 24 uur kan iemand al uitgedroogd zijn.

 

Dat het stadium van uitdroging aangebroken is, kun je onder andere merken aan een droge mond, minder traanvocht, diepliggende ogen, extreme vermoeidheid en een visachtige geur van de ontlasting. Als cholera in deze fase niet wordt behandeld, kunnen  levensbedreigende complicaties optreden. De uitdroging kan shock tot gevolg hebben. Tijdens deze toestand daalt de bloeddruk in korte tijd zo ernstig, dat belangrijke organen niet genoeg bloed krijgen om nog goed te kunnen werken. Maar bij juiste behandeling is de kans op overlijden slechts rond de 1 procent.

  

vervuild water
Vervuild drinkwater is een bron
van besmetting. Foto: CC

De bacterie is afkomstig uit India, en de besmettelijke ziekte zelf zou zijn oorsprong hebben gevonden in een grote epidemie die in 1817 uitbrak. Veertien jaar later bereikte de ziekte Europa. Ook in Nederland heeft de ziekte vroeger ernstige schade aangericht. Zo stierven er in 1833, bijna vijfduizend mensen aan de ziekte en in liep dit aantal tussen 1848 – 1849 op tot ruim 22.000.

 

2. Hoe krijg je het?

 

De cholera bacterie kan onder andere in het lichaam terechtkomen via besmet voedsel en water. Door het eten van groente die in vervuild water is gewassen of rauwe vis, die in vervuild water heeft gezwommen, bijvoorbeeld. De bacterie verspreidt zich ook door het drinken van onvoldoende verhitte melk. Ook kun je de ziekte oplopen door direct contact met ontlasting of het braaksel van een patiënt. Binnen 30 minuten deelt de bacterie zich in het menselijk lichaam. De incubatietijd van de bacterie kan variëren van zes uur tot twee dagen.

 

3. Is het toeval dat cholera juist in Zimbabwe uitbreekt?

 

Cholera is eigenlijk een armoedeziekte. Met name in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen breken epidemieën eerder uit. Daarom komt het vaak voor in landen die lijden onder armoede, oorlog, hongersnood en overbevolking. Het is dus niet verwonderlijk dat de besmettelijke ziekte nu uitgerekend in Zimbabwe uitbreekt. “Door de economische en politieke crisis zijn ziekenhuizen, scholen en andere sociale voorzieningen gesloten. De ziekte heeft hierdoor meer kans om zich te verspreiden,” vertelt Martin de Beer van Unicef, een van de grote hulporganisaties die momenteel in Zimbabwe de ziekte bestrijden. Meestal komt de ziekte voor in plattelandgebieden waar onvoldoende waterleidingen en rioleringen zijn. De hoofdstad Harare is echter ook zwaar getroffen. Door de economische crisis zijn de rioleringen slecht onderhouden, of er water uit de kraan komt, is onzeker en het vuil wordt bovendien nauwelijks opgehaald. “Hygiëne is heel belangrijk om verspreiding van de ziekte te verkomen,” aldus De Beer.

 

 

Wist je dat?

-De Nederlandse verwensing: ‘Krijg de klere’ op cholera slaat? Het is een verbastering van Krijg de kolere! Nederland heeft ook een aantal cholera-epidemieën gekend. Zo veroorzaakte een epidemie in Amsterdam in 1866 21.000 slachtoffers.

-Artsen Zonder Grenzen in Angola bij wijze van voorlichting een cholera song heeft uitgebracht? Het lied moet in het hoofd van de mensen blijven hangen zodat zij altijd weten hoe ze de ziekte kunnen voorkomen en eventueel genezen.

-Wetenschappers een systeem hebben ontwikkeld waarmee ze via satellietdata een cholera-uitbraak kunnen voorspellen? Het systeem kijkt onder andere naar de temperatuur van het zeewater.

 

4. Waarom kan deze cholera-epidemie een humanitaire crisis worden?

 

 

Op dit moment zijn er in Zimbabwe naar schatting 800 doden gevallen. Hulporganisaties vrezen dat dit aantal waarschijnlijk al hoger ligt. Wie cholera krijgt en niet behandeld wordt kan snel overlijden. Het aantal doden zou de komende tijd snel kunnen stijgen tot 2700. Hulporganisaties houden er rekening mee dat er de komende weken mogelijk 60.000 nieuwe cholerapatiënten bij komen.

 

Cholera is namelijk enorm besmettelijk. De ziekte verspreidt zich vooral via het drinkwater. Binnenkort komt het regenseizoen er aan en juist dan kan cholera zich makkelijk verspreiden. Het kan dan soms maanden duren voordat de ziekte onder controle is.

Op dit moment dreigt de ziekte zich ook in de buurlanden te verspreiden. Zuid-Afrika riep daarom vandaag de noodtoestand uit voor de noordelijke provincie Limpopo. De cholerabacterie zit in de rivier de Limpopo, die uit Zimbabwe Zuid-Afrika binnenstroomt. Ook komen met cholera besmette vluchtelingen naar dat deel van Zuid-Afrika. Er zouden ook al gevallen gemeld zijn in de buurlanden Mozambique, Zambia en Botswana. Het zou dus kunnen dat de ziekte zuidelijk Afrika in zijn greep krijgt.

 

5. Zijn mensen die aids hebben of met hiv besmet zijn, extra kwetsbaar?

 

Het aidsprobleem in Zimbabwe is groot. Elke week sterven er 2000 mensen aan de ziekte. Niet voor niets staat het land in de wereldwijde top vijf van landen met de meeste hiv besmettingen. Hiv tast het immuunsysteem aan. Het ligt dus voor de hand dat mensen die met hiv besmet zijn, makkelijker ziek worden en moeilijker herstellen. Een bijkomend probleem is dat nu door de economische crisis de ziekenhuizen gesloten zijn en het dus moeilijker is om aan aidsremmers te komen.

 

6. Wat is er tegen de ziekte te doen?

 

Wie over schoon drinkwater en degelijke toiletten beschikt, raakt niet besmet met cholera. Helaas is schoon drinkwater niet voor iedereen de normaalste zaak van de wereld (zie kader). Door de handen regelmatig met zeep te wassen, kan het besmettingsrisico verkleind worden. Vooralsnog bestaat er geen goedkoop, lang werkend en effectief vaccin dat op grote schaal gebruikt kan worden. Er wordt wel onderzoek naar gedaan. Als een patiënt de bacterie heeft opgelopen, is behandeling simpel. Patiënten krijgen ‘Oral Rehydration Salts’ (ORS) toegediend, een zout- en suikeroplossing. De meeste patiënten zijn dan na 48 uur weer gestabiliseerd.

Cholera kan overigens alleen ontstaan als er chitine in de buurt is. Zo heet het bouwmateriaal dat insecten, kreeften en andere geleedpotigen hun stevigheid geeft. Cholerabacteriën hechten zich aan deze chitinedeeltjes.

mensen filteren water
Het filteren van water kan
besmetting voorkomen.
Foto: National Academy of Science.

Een manier om besmetting te voorkomen is het water filteren met doeken zodat de chitine achterblijft.
 

 

7. Is de situatie onder controle zoals Mugabe beweert?

 

Te midden van alle ellende blijft president Robert Mugabe van Zimbabwe stoïcijns. Er is volgens hem helemaal geen sprake van een epidemie. Artsen hebben de uitbraak van de ziekte inmiddels onder controle en het westen gebruikt de choleracrisis volgens hem alleen maar om zijn regering omver te werpen. “Er is op dit moment cholera geconstateerd in 43 van de 62 districten van Zimbabwe, en de ziekte verspreidt zich nu ook naar de buurlanden. Dat is nou niet bepaald een situatie die onder controle is,” reageert Martin de Beer van Unicef Nederland. “De overheid moet wel de situatie onder ogen zien.”

Toch worden hulporganisaties volgens hem niet belemmerd door het bewind van Mugabe bij het bestrijden van de ziekte. “Vorige week heeft Mugabe zelf de noodtoestand uitgeroepen en organisaties zoals de onze toegelaten om ons werk te doen. Het is wel zo dat er in Zimbabwe door de economische en politieke crisis haast geen sociaal netwerk meer is en dat maakt het voor hulporganisaties moeilijker om hun werk te doen.” Ook een woordvoerster van het Rode Kruis in Geneve bevestigt dat hulporganisaties hun werk in Zimbabwe kunnen doen. “Wij zijn een neutrale organisatie en werken al twintig jaar in Zimbabwe,” aldus Anna Schaaf.

 

 

Het belang van schoon drinkwater

1. Een mens kan ongeveer een maand zonder voedsel leven, maar hooguit een week zonder water. Als een mens niet genoeg water opneemt, droogt hij uit.

2. Een mens moet per dag 2 liter water drinken om gezond te kunnen leven. In zijn hele leven drinkt een mens gemiddeld 75.000 liter water.

3. Meer dan 2 miljard mensen op aarde hebben geen toegang tot veilig drinkwater.

4. Vier liter benzine kan ongeveer 2,8 miljoen liter water vervuilen.

5. Iedere dag sterven bijna 10.000 kinderen jonger dan 5 jaar in arme landen, als gevolg van ziektes die ze hebben opgelopen door onzuiver water te drinken.

BRON: www.lenntech.com

8. Wat moet er gebeuren om deze crisis te bezweren?

 

 

 

Internationale hulporganisaties zoals Artsen zonder Grenzen, Het Rode Kruis en Unicef hebben meerdere teams in Zimbabwe gestationeerd om de epidemie te bestrijden. Alleen al Artsen zonder Grenzen heeft ruim 500 mensen ingevlogen om de crisis te bestrijden. De hulporganisaties delen schoon drinkwater uit, repareren riolen en behandelen patiënten. De noodhulp aan Zimbabwe gaat echter verder. “Als de cholera-epidemie onder controle is, dan blijven de andere problemen in Zimbabwe  bestaan. We moeten er dus ook voor zorgen dat de ziekenhuizen en de scholen weer opengaan,” vertelt Martin de Beer van Unicef. “Wij hebben een plan opgesteld voor noodhulp in de komende 120 dagen. Daarvoor is ongeveer 17,5 miljoen dollar nodig. Dat bedrag is exclusief de 3 miljoen euro die de Nederlandse regering ons al heeft toegezegd. We hopen dat geld de komende tijd via overheden, bedrijven en particulieren bij elkaar te kunnen krijgen. Maar ja, er is natuurlijk een kredietcrisis en de feestdagen staan ook nog eens voor de deur. We hopen dan ook dat het lukt om het geld bij elkaar te krijgen.”

Kijk hieronder naar een filmpje van Al-Jazeera over cholera in Zimbabwe:
 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons