In Argentinië verdwijnt een oerbos zo groot als de provincie Utrecht, ondanks een wet die de houtkap van kwetsbare bossen verbiedt. In totaal moet 1250 vierkante kilometer bos wijken voor de soja- en veeteelt. De burgemeester van Buenos Aires is een van de ondernemers die ook kapvergunning heeft gekregen.
De houtkap vindt vooral plaats in de straatarme provincie Salta, in het noordwesten van Argentinië. Het gebied staat vooral bekend als toeristische bestemming en er wordt veel wijn verbouwd. Door de opkomst van de sojateelt is de afgelopen vijf jaar al meer dan 5000 vierkante kilometer bos verdwenen.
Recordoogst
Soja is het belangrijkste exportproduct van Argentinië. Dit jaar wordt een (record)oogst van 55 miljoen ton verwacht. Van oudsher is de productie vooral geconcentreerd in de provincies Buenos Aires, Santa Fe, Córdoba en La Pampa. Maar omdat de grondprijzen daar zo hard zijn gestegen, trekken steeds meer boeren naar de noordelijke provincies, zoals Salta. Hier is de grond een stuk goedkoper.
Voordat het land geschikt kan worden gemaakt voor landbouw, moet het bos gekapt worden. Sinds 2007 worden de bossen in Argentinië echter wettelijk beschermd. Iedere provincie heeft sindsdien gebieden aangewezen waar wel en waar niet gekapt mag worden. Ook krijgen de provincies geld van de federale regering om die wet te handhaven. In Salta is ongeveer 80 procent van de bossen beschermd. Althans, op papier.
Beschermd gebied
Uit onderzoek van Greenpeace blijkt echter dat de provincie op grote schaal vergunningen verleent aan bedrijven die bomen willen kappen in beschermd gebied. Grote agrobedrijven vragen de provincie de beschermde status van de bossen op te heffen. De federale wet werkt maar een kant op: alleen onbeschermde bossen mogen tot beschermd worden verklaard. Niet andersom. En dat laatste is precies wat in Salta gebeurt.
“Voor de bedrijven is het aanvragen van de kapvergunning een formaliteit. In de praktijk wordt de wet niet nageleefd.” Volgens Andrés Leake biedt de wet in de praktijk geen bescherming. Sinds 1999 probeert hij met zijn NGO Refugio de kap van het oerbos tegen te houden.
Hinderlijke wetten
Het leven van de lokale bevolking – waaronder veel inheemse stammen – loopt volgens hem gevaar. “De bewoners zijn afhankelijk van het bos voor hun energievoorziening, voeding en het bouwen van hun woning.” Andrés geeft aan dat bewoners vaak geen eigenaar zijn van de grond waarop ze wonen. Daardoor komen ze niet in aanmerking voor de provinciale gelden voor het beschermen van het bos. Ook hoeven ze niet te rekenen op politieke steun. “In Argentinië draait nu op dit moment vooral om het verdienen van geld door het exporteren van soja. Hinderlijke wetten worden gewoon genegeerd.”
Inmiddels is Greenpeace Argentinië een actie gestart om de houtkap in Salta te stoppen. “We hebben de namen van de bedrijven die het bos in Salta kappen bekendgemaakt”, vertelt campagneleider Hernán Giardini. In een speciaal rapport kan iedereen lezen wie verantwoordelijk is voor de houtkap. Consumenten kunnen zo de bedrijven boycotten. Ook is er een e-mailactie gestart. Tot nu toe werden bijna 45.000 boze mails naar de betrokken bedrijven gestuurd.
Troef
De provincie Salta ligt op ruim 2300 kilometer van Buenos Aires. “Dat maakt het moeilijker om mensen te mobiliseren”, geeft Giardini toe. “Mensen ervaren niet direct de gevolgen van de houtkap”. Maar de campagneleider heeft een troef in handen: een van de ondernemers die wordt genoemd in het rapport, is de burgemeester van Buenos Aires, Mauricio Macri.
De burgemeester is mede-eigenaar van de Macri Groep, een van de machtigste economische families van het land. Ze investeren onder meer in de sojateelt, auto-industrie en vastgoed.
'Groene' burgemeester
Mauricio Macri profileert zich graag als een ‘groene’ burgemeester. Onder de slogan ‘groene stad’, startte hij verschillende milieuvriendelijke initiatieven. Zo wordt afval voortaan gescheiden ingezameld en vaker gerecycled. Ook kunnen inwoners gratis fietsen lenen en wordt flink geïnvesteerd in het openbaar vervoer.
In 2015 doet Macri mee aan de presidentsverkiezingen. Maar om een goede kans te maken op het presidentschap heeft hij stemmen uit heel Argentinië nodig. Het is maar de vraag of het milieu net zo zwaar weegt als zijn politieke en economische ambities. De inwoners van Salta hebben daar inmiddels een antwoord op gekregen.
Foto: Greenpeace Argentinië
