Begin januari werd Suriname wakker geschud door de resultaten van een politieke opiniepeiling. Bouterse is populairder dan ooit als president. Zijn partij, de NDP, is en blijft de grootste, maar tegelijkertijd vindt bijna driekwart van de bevolking dat de regering slecht scoort, haar beloften niet nakomt en denkt 60% procent dat corruptie welig tiert bij de overheid. Hoe dan?
‘Wiens brood men eet, wiens taal men spreekt’. Niet heel Suriname heeft het slecht. Sinds Bouterse augustus 2010 aantrad als president, heb ik alleen maar meer, grotere en duurdere wagens op de Surinaamse wegen gezien. Huizen – niet door de overheid – worden volop gebouwd. Zijn het soms diezelfde corrupte mensen uit de peilingen van marktonderzoeksbureau IDOS van John Krishnadath die zich een dergelijke levensstandaard kunnen aanmeten?
Natuurlijk zijn er de gewone rijken. Mensen die al rijk waren door bijvoorbeeld im- en export activiteiten, koop en doorverkoop. Deze mensen zitten achter de prijsstijgingen in de supermarkten en is echt niet slechts de wereldmarktprijs van olie de boosdoener zoals men ons wil doen geloven.
Iedereen die een bedrijf heeft in de goud of olie business zit nu goed. Net als de mensen die een service verlenen dat zo uniek is, dat ze monopolist en marktleider zijn in Suriname. Bepaalde eetgelegenheden zoals Lekker! of Garden of Eden denk ik dan aan. En dan is er de groep die dichtbij Bouterse en de NDP zit en financieel goed gecompenseerd wordt voor getoonde loyaliteit.
Ondanks armoe, toch loyaal
Maar ik ken en weet van een nog veel grotere groep die leeft om te overleven. Sparen is er niet meer bij. Integendeel, schulden lopen op. Ja, het is waar. De Surinaamse economie groeit al twee jaar met minimaal 4 procent op jaarbasis. De belastinginkomsten zijn nog nooit zo hoog geweest dankzij maximumwinsten uit de olie- en goudsector. Maar ook de prijzen in de supermarkten en dus de inflatie niet. Want: de productiecapaciteit is nauwelijks omhoog gegaan. Een indicator dat een deel van Suriname het echt niet goed heeft is dat mensen steeds vaker de aangegane leningen voor huis, auto of andere aardse goederen niet betalen. En noodzakelijke vervangingen zoals nieuwe koelkast, nieuwe auto, nieuw bed, worden steeds vaker en langer uitgesteld.
En toch zegt 71% van de bevolking Bouterse te willen handhaven als president en te geloven in zijn beloftes die gemaakt zijn. Maar tegelijkertijd wil Suriname een nieuw kabinet.
Nieuwe reshuffling?
Nog geen jaar terug kreeg het land er eentje. Een politieke stoelendans. Reshuffling in het Surinaams-Nederlands. Vijf ministers gingen de laan uit en werden vervangen door ‘betere’. Daarnaast vond een stoelendans plaats op de ministeries. Zo moest een goedfunctionerende Ginmardo Kromosoeto op het ministerie van Arbeid, Technologie en Milieu naar het ministerie van Grondzaken. Bijna een jaar later is pijnlijk duidelijk dat Kromosoeto daar niet op zijn plek zit.
Zo heeft het gros van deze hele reshuffling geen noemenswaardig resultaat opgeleverd. En dus vraagt het Surinaams volk via de IDOS peiling om een nieuwe reshufflingsronde, terwijl de bedenker van dit alles, Desi Bouterse en diens Nationale Democratische Partij, NDP, schotvrij blijven. Hij krijgt nog een kans, de ministers mogen vertrekken. Dat terwijl sinds deze regering aantrad de autonomie van de bewindslieden op veel ministeries behoorlijk is aangetast. Er is een zichtbare hand, namelijkv het kabinet van de president en de presidentiële commissies, dat toezicht houdt of zelfs taken heeft overgenomen van de verschillende ministers.
‘Koloniale’ verdeel-en heers politiek
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”18307″,”attributes”:{“class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Dat niet de veroorzaker(s), maar slechts de marionetten door de geenqueteerden uit de IDOS peiling nu gevraagd worden het veld te ruimen, noem ik een geslaagde verdeel-en-heers politiek. Chapeau president van de Republiek Suriname. U bent een briljant strateeg. Zijn strategie lijkt een rechtstreekse erfenis uit de koloniale tijd. Daar was het het koloniaal bewind met de slavenhouders en slavenhandelaren aan hun zij die ondanks hun klein aantal, strak de touwtjes in handen hielden door iedereen met elkaar te laten ruzie maken of letterlijk uit elkaar te drijven. Zonder gezamenlijke strijd, zonder eenheid, kan er natuurlijk nooit overwinning zijn. Oftewel, als twee honden vechten om 1 been, gaat de derde ermee heen.
Het is de NDP al gelukt de politieke marron alliantie A-Combinatie uiteen te doen spatten. Van een Nieuw-Suriname, is op de dappere parlementariër Harish Monorath na, vrijwel niets over behalve intriges en gevecht om de voorzittershamer. De NPS komt maar niet af van het imago van slecht leiderschap en blijft het slecht doen in de peilingen.
Over ander Nieuw Front partijen als de Surinaamse Partij van de Arbeid, SPA en DA’91 praten we al helemaal niet. Zij hebben vooral door eigen toedoen hun achterban doen slinken. De VHP heeft een sterk leider, een sterke boodschap, maar kent tal van overlopers waardoor pijnlijk duidelijk werd dat geld meer spreekt dan politieke en morele principes.
En dan werd van de week ook nog eens duidelijk dat voorzitter Chan Santokhi openlijk flirt om een samenwerking met Bouterse aan te gaan. Mijn voorspelling is dat dit de positie van de VHP alleen maar zwakker maakt. Want welke reden hebben de overlopers dan nog om terug te keren naar de VHP?
Opvallend is dat de DOE van dominee Carl Breeveld het goed doet. Bij zijn partij zijn nu de teleurgestelde Nieuw-Fronters die nooit en te nimmer zich achter Bouterse’s NDP zullen scharen.
De corruptiespook
En Megacombinatie partner Pertjajah Luhur/ Volksalliantie moet constant felle kritiek pareren. Nu kan Paul Somohardjo wel zijn mannetje staan. Zijn partij doet het daarom niet slecht volgens de peilingen – al dalen ze juist in het hart van hun bolwerk, het district Commewijne. Wat Somohardjo’s partij vooral de nek om doet is de waas van corruptie ie om hen heen blijft hangen hen heen hangen. Deels terecht, deels onterecht, omdat nu na 2,5 jaar regering Bouterse blijkt dat ook die Nieuwe Politiek die hij beloofde uitblijft en uit zal blijven. Alleen politiek loyalisten mogen meebeslissen en zeker niet politiek andersdenkenden. En: ook geledingen binnen de NDP doen aan corruptie.
Het van oudsher als ‘berucht corrupt’ te boek staande ministerie, Openbare Werken, heeft nu een minister, Ramon Abrahams, die inmiddels net iets te vaak in relatie is gebracht met corruptieve praktijken. Dat er nog geen onderzoek is ingesteld of andere maatregelen zijn genomen, heeft natuurlijk te maken met de status van Abrahams. Als één van de groep van 16 coupplegers, is Abrahams één van de weinigen die een goede makker van Bouterse is gebleven.
Bouterse buiten schot
Wat uit de IDOS peilingen naar voren komt is dat het volk ontevreden is, maar dit aan de ene kant niet durft te zeggen en zeker niet de hoofdverantwoordelijke de schuld geeft. Integendeel wordt hij geprezen vanwege het sociaal akoord dat hij gesloten heeft met Suriname, aldus analisten. De oudedagsvoorziening ging inderdaad omhoog en onlangs werd bekend dat sociale instellingen meer geld krijgen. Ook ging de belastingvoet omhoog. Wie nauwelijks wat verdient hoeft ook niet te betalen. De busprijzen stegen ook niet. Maar de prijzen in de winkels weer wel en dat komt dus echt niet alleen vanwege de wereldcrisis. Objectsubsidie – een overheidskorting op bepaalde basisgoederen – werd doorgevoerd, maar deze was (of is?) geldig voor een handjevol goederen die je lang niet altijd nodig hebt, maar in bepaalde supermarkten en uiteindelijk zijn het letterlijk centjes dat je goedkoper uit bent. Maar als je voor dit voordeel eerst een paar liter benzine moet verbranden, laat je dat voordeel liever liggen.
Hoe het kan dat juist op ministerieel niveau gereshuffled werd na beleid dat teleurstellendI werd uitgevoerd? In Suriname is het sowieso geen traditie dat een compleet kabinet dat opstapt, laat staan een president. Toen zoveel jaren terug geroepen werd dat “Venetiaan moet opstappen” bleef hij lekker zitten.
Nu hoor je in de peiling geen slecht woord over Bouterse. Is het vanwege zijn niets aflatende charisma? Of door de hardnekkige taki die al bijna twee jaar de ronde doet dat ‘de president omringd wordt door incapabele, onbetrouwbare personen die geen kaas hebben gegeten van het besturen van een land en dat Bouterse zijn uiterste best moet doen om zichzelf tussen hen staande te houden en daardoor niet aan het uitvoeren van zijn beloften toekomt? Of is het uit angst voor broodverlies of zelfs meer misschien? Kwaadsprekers zeggen dat John Krishnadath werd omgekocht om zulke resultaten te leveren. Maar in die richting wil ik helemaal niet denken. Ik ken Krishnadath als een integere man en degenen die het slecht doen in de peiling moeten zich echt achter hun oren krabben hoe het kan dat ondanks het feit dat Bouterse, zijn partij en zijn regering het gros van hun beloften niet nakomen, zij kennelijk toch nog het vertrouwen van het meerendeel van het volk genieten. Er is iets aan de hand. Ik heb mijn verklaring gegeven waarom. U bent het hier mogelijk niet mee eens en heeft misschien de uwe.
Hoe dan ook. Suriname heeft gesproken.
Foto’s Hijn Bijnen – Bouterse tijdens zijn inauguratie als president van de Republiek Suriname op 12 augustus 2010. Terwijl in 2011 en begin 2012 zijn populariteit was gedaald, bleek deze bij de IDOS peiling van december 2012 weer gestegen.
