De reclameborden van de verschillende politieke partijen en de ‘campaigners’ bij het station zijn niet te missen. Op woensdag 19 maart mogen we weer kiezen; dit keer voor de gemeenteraad.
In de campagnes gaat het vooral om banen, economie, zorg en veiligheid. De VVD-slogan ‘In Rotterdam spreken we Nederlands’ leidde tot een ‘ouderwets’ integratiedebatje. Er kwamen al snel persiflages variërend van ‘In Rotterdam spreken we meer dan 100 talen’ tot ‘In Rotterdam spreken we alleen Rotterdams’. De lokale kieswijzer van Rotterdam komt met stellingen als ‘Rotterdam moet de Coolsingel afsluiten voor auto’s’ en ‘De gemeente moet meebetalen aan het opknappen van de Kuip’. Duurzaamheid komt alleen mondjesmaat aan de orde en het woord ‘internationaal’ kom je al helemaal niet tegen. Sneuvelen deze onderwerpen alleen in de debatten, pamfletten en stemwijzers? Of komen deze thema’s simpelweg niet voor op de politieke agenda? Uit recent VNG-NCDO-onderzoek blijkt dat er iets interessants aan de hand is; gemeenten worden juist steeds internationaler.
Burgemeester in gesprek over sweat shops
Ruim een derde van de gemeenten (36%) geeft regelmatig aandacht aan internationale issues en bijna de helft van de gemeenten doet dit af en toe. In 23 procent van de gemeenten is de aandacht zelfs toegenomen ten opzichte van 2009, ondanks de economische crisis. Slechts 10 procent van de gemeenten besteedt er minder aandacht aan.
Internationaal beleid beslaat een breed terrein; het gaat om internationale handel, hulp én duurzaamheid. De helft van de gemeenten ruikt in de eerste plaats economische kansen in het buitenland waarbij ze ook oog hebben voor culture uitwisseling en vaak samen optrekken met bedrijven. Het vizier richten ze vooral op de EU-landen en ruim 20 procent mikt op de opkomende economieën, zoals Brazilië en China. Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen kijkt zo’n 30 procent van de gemeenten nadrukkelijk over de grens. Zo gaat Margreet Horselenberg, burgemeester van Lelystad (PvdA) in gesprek met bedrijven in Lelystad die een link hebben met de sweat shops in Bangladesh. Maar het economische beleid is lang niet altijd ‘maatschappelijk verantwoord’.
"In Aziatische landen is de burgemeester of wethouder cruciaal om op de goede plekken binnen te komen", aldus Carolien Gehrels, wethouder Economische Zaken, Kunst en Cultuur, Water en Bedrijven, in Amsterdam (PvdA).
Bevolkingsregister onder de brokstukken
Van de gemeenten helpt 30 procent om partnergemeenten in ontwikkelingslanden en transitielanden in Midden- en Oost-Europa te versterken. Iets minder dan de helft (45%) van de gemeenten is (waarschijnlijk) bereid bij te dragen als er een ramp komt. Die hulp is heel belangrijk volgens Hans Janssen, burgemeester van Oisterwijk (CDA). Zo lagen na de ramp in Haïti gemeentehuizen in puin, en de bevolkingsregisters en kadasters over eigendomsrechten onder de brokstukken.
Millenniumgemeenten
64 procent van de gemeenten legt bij duurzame ontwikkeling een koppeling naar het wereldwijde niveau. Het internationale beleid van gemeenten lijkt daarmee helemaal van deze tijd; hulp, handel én mondiale duurzaamheid staan centraal. Bert Bouwmeester, burgemeester van Coevorden (D66) stelt dat gemeenten een voorbeeldfunctie hebben; "Wat doen we zelf, wat stralen we uit? In Coevorden zijn we bewust gaan nadenken over onze ecologische voetafdruk."
Zo’n 39 procent van de gemeenten is nu een Millennium Gemeente; zij willen een bijdrage leveren aan de VN Millenniumdoelen. Dat vullen ze bijvoorbeeld in door Afrikaanse partnergemeenten te ondersteunen bij afvalverwerking en het vergroten van voedselzekerheid. Maar ook door fairtrade boodschappen in hun karretje te laden en door energie te besparen op het stadhuis.
De plannen na 2015
Wat gaat er gebeuren na 2015, als de deadline voor de millenniumdoelen is aangebroken? 38 procent zegt zeker of waarschijnlijk bij te dragen aan de nieuwe doelen en 31 procent weet het nog niet. Met de gemeenteraadsverkiezingen is er onzekerheid over de nieuwe koers en de nieuwe doelen zijn ook nog niet vastgesteld.
Zal uw gemeente (ook) na 2015 een bijdrage willen leveren aan het behalen van nieuwe mondiale ontwikkelingsdoelen?
De meeste gemeenten kijken dus wél verder dan de gemeentegrens en ook verder dan banen, zorg en veiligheid. Maar een mooie slogan als ‘20% minder CO2 uitstoot’ of ‘we blijven hulp bieden bij rampen’ zit er niet in. Daarmee win je de strijd om de stemmen niet.
Eind 2013 hebben VNG International en NCDO een onderzoek gedaan naar het internationale beleid van gemeenten. Het rapport is in januari dit jaar verschenen en gebaseerd op twintig interviews met bestuurders en een enquête onder alle Nederlandse gemeenten.
Foto cc: Flickr/Patrick Rasenberg
