Zwarte haren hangen vettig over zijn schouders. Een schichtige blik als hij voorbij strompelt. Hij duwt een handkar en sleept met zijn linkerbeen. Zijn shirt is half gescheurd, de voeten zijn vuilzwart. Bij een afvalton blijft hij staan, hij steekt zijn hand er diep in en onderzoekt of er iets van zijn gading te vinden is. Als hij verder loopt blaffen twee honden hem agressief na. “Alle kinderen die je hier in Mae Sot op straat ziet zwerven zijn Birmese straatkinderen”, vertelt Joan Collins, een Canadese hulpverleenster die als vrijwilliger voor een NGO werkt in de Thaise grensplaats bij de Birmese grens.
Steeds meer zwerfkinderen
De straatkinderen van Mae Sot worden ze genoemd. Verstoten, verwaarloosd en mishandeld door hun familie waarmee ze de grens zijn overgekomen. Gevlucht voor het geweld en de armoede in Birma waar als zestig jaar een burgeroorlog woedt tussen de regering en de verschillende facties van de etnisch minderheden.
“We zien steeds meer zwerfkinderen,” constateert Collins. “De meeste worden opgevangen in ‘safehouses’ van NGO’s. Daar wonen ze en gaan ze naar school. Maar een grote groep zwerft overdag op straat terwijl hun ouders ergens op het veld of in een fabriek aan het werk zijn. Ze laten hun kinderen aan hun lot over, die zich dan maar moeten zien te redden. En een deel heeft helemaal geen familie meer. Die zijn helemaal kwetsbaar.” Het is niet bekend om precies hoeveel kinderen het precies gaat, beaamt Colllins. “Ze slapen langs de weg, op de markt waar vaak nog wat eten te vinden is of in leegstaande gebouwen en kloosters.” Volgens haar zijn het er een stuk of dertig.
Tegen de avond zie je ze een slaapplek zoeken. Een ouder meisje loopt voorbij, zwaar vervuilt, op blote voeten, waarschijnlijk nog geen tien jaar. Ze zeult een zware jutezak mee op haar schouder. Haar zusje, een paar turven hoog, zwart piekhaar stijf van het stof, probeert het tempo bij te houden.
Bedelen onder dwang
Mishandeling, (seksuele) uitbuiting, mensenhandel en aansluiting bij criminele bendes waarvoor ze drugs moeten vervoeren is dagelijkse realiteit voor de Mea Sot straatkinderen Het meest in het oog springend is het bedelen. Collins: “Er lopen hier kinderen rond die door hun ouders gedropt worden op de markt of in het centrum van Mae Sot. Tussen de middag wordt ze een rijstmaaltijd gebracht. Als ze niet genoeg bij elkaar bedelen worden ze geslagen.”
Mae Sot is ook een bron om de seksindustrie in Bangkok te bedienen. Uit armoede sturen ouders hun dochters mee via tussenpersonen. Daarvoor krijgen ze een maandelijks bedrag. Hun kind wordt een baan beloofd in de huishouding of een winkel. Maar meestal eindigt de reis in een bordeel.
Vlucht uit Birma
Niet alleen door de onderdrukking en de oorlog in hun land vluchten mensen de grens over. Ook de slechte economische situatie en de knellende armoede in Birma is een reden om elders emplooi te zoeken. Maar in Thailand, waar ze illegaal zijn, is de situatie niet veel beter. Illegalen die geen verblijfsvergunning hebben, kunnen geen aanspraak maken op gezondheidszorg en onderwijs, staan bloot aan uitbuiting en kunnen ieder ogenblik gerepatrieerd worden. Net buiten Mae Sot kunnen ze terecht in de Mae Tao kliniek waar Birmesen gratis geholpen worden. “Helaas hebben we hier ook kinderen die een been moeten missen omdat ze op een landmijn zijn gelopen,” zegt de Canadese tijdens een bezoek aan de kliniek.
Voor veel kinderen ziet de toekomst er dan ook niet rooskleurig uit. Hun ouders richten zich alleen op de korte termijn wat betreft werk en geld verdienen. En teruggaan naar Birma is geen optie, hun huizen en bezittingen zijn vernield of verkocht voor een onzekere bestaan in Thailand. “Een oplossing? Die is er niet zegt Collins. “Het enige wat we kunnen doen is zorgen dat de kinderen een beetje menswaardig bestaan hebben in een uitzichtloze situatie.”
