Bestaat ‘afval’?

Maar eerst even een stap terug. Recyclen is volgens het zogenoemde ‘3R-model’ – Reduce, Reuse en Recyle, ofwel ‘reduceren, hergebruiken en recyclen’ – slechts de laatste stap in het minderen van afval. Grondstoffen zijn beperkt beschikbaar. Daarom moeten we daar zuinig mee omgaan en zouden we het liefst helemaal geen afval produceren. In dit artikel bekijken we afval, oftewel grondstoffen, door een ‘zero waste’-bril. Dit houdt in dat je grondstoffen bespaart door bewust minder te kopen, door spullen te hergebruiken en te recyclen. Met als resultaat dat er flink veel minder, en liefst (bijna) geen afval meer geproduceerd wordt.

Volgens de enquête worstelt ook de OneWorldlezer met producten zonder plastic verpakking. De zussen Kroon proberen daarbij te helpen door een lijst met winkels aan te bieden waar je boodschappen in bulk kunt doen.

Naast het mijden van wegwerpartikelen kun je spullen ook hergebruiken door ze te delen. Denk aan feestdecoraties, boor, zaag en ander gereedschap, grasmaaiers, draagbare speakers, ladders, beamers of zelfs een spiegelreflexcamera. Op een platform als Peerby kunnen mensen in hun buurt spullen van elkaar lenen. Kapotte spullen kun je in plaats van weggooien laten repareren bij een winkel of een repair-café. Wil je toch iets voor jezelf hebben? Dat hoeft dan niet per se nieuw te zijn. De kringloopwinkel is een eerste goede optie.

Naast glas, papier en plastic kun je in Nederland (vaak in supermarkten of andere winkels) ook batterijen, lampen, elektrische apparaten inleveren. Alle vetten die je in de keuken gebruikt kun je als frituurvet inleveren. Denk hierbij aan vet waarin je je patat frituurt, maar ook de olie uit bijvoorbeeld een potje zongedroogde tomaten. Deze kunnen in plastic flessen worden verzameld en bij een inzamelpunt weggegooid worden. Van dit vet wordt biobrandstof gemaakt. Biodiesel uit vet stoot 86 procent minder broeikasgassen uit dan diesel van aardolie. Ook voorkom je verstopping van het riool door vet niet door de gootsteen of wc te spoelen.

Er is geen grens aan wat je kunt recyclen. De Japanse afvalvrije stad Kamikatsu scheidt voortaan 45 soorten afval in heel specifieke categorieën, waaronder sake-flessen, aluminium doppen, plastic doppen, dozen, flyers, aluminium blikken en stalen blikken. ‘Toen het zero waste-programma begon vond ik het heel lastig. Al dat afval scheiden is heel tijdrovend’, zegt Takuya Takeichi, een winkeleigenaar uit Kamikatsu in een filmpje van Great Big Story. Maar nu kijkt hij daar anders naar. ‘Ik kreeg het gevoel dat ik voor dingen moet zorgen.’

Wie GFT niet verzamelt omdat het vies zou zijn, kan een paar trucs toepassen: zoals het gebruiken van een speciale GFT-afvalzak, het afval eerst in een kleine doosjes verzamelen en die elke dag in een grote bak legen. Je vermindert de stank door GFT-afval droog te houden. Laat alles dus goed uitlekken voordat je het in de grote bak gooit, of strooi gips, eierdozen of schoon kattengrind door de bak. Verpak vlees- of visresten eerst in krantenpapier. Je kunt GFT-afval ook eerst in de vriezer verzamelen voordat je het weggooit. Let op: bio-plastic hoort niet bij GFT.

Wordt GFT in jouw stad, dorp of buurt niet verzameld? Dan kun je proberen om een compost- of wormenbak te maken. Compostvaten, bakken en hopen zijn vooral geschikt voor huizen met een tuin. In een appartement kun je kiezen voor een wormenbak. Een goede wormenbak eist wel wat voorkennis en moeite: je moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat de wormen niet overvoed raken. Je kunt ook creatief zijn en proberen te composteren in een melkpak of met een blender. Je moet er wel voor zorgen dat je het compost ergens kwijt kunt.

Wil je hiermee niet in je eigen tuin of huis bezig zijn? Kijk dan of er in de buurt mogelijkheden zijn om te composteren, of begin je eigen compostinitiatief.

Misschien kunnen je huisdieren een deel van je etensresten opeten? Wees hier wel voorzichtig mee en vraag eerst de dierenarts wat je hond of konijn wel of niet mag eten.

• Afvalvrije alternatieven voor in huis, op werk en op reis vind je bijvoorbeeld op het Zero Waste Project (NL), Zero Waste Home of Trash is for tossers (Eng).
• Meer tips voor GFT-afval vind je op de website van de Gemeente Utrecht en Milieu Centraal.
• Kijk ook op Milieu Centraal voor composttips, en zoek op Leefmilieu Brussel, Empty the Fridge of Groengelukkig naar wormenbaktips.