Hongkong doet behoorlijk niet-hongkongs aan deze week. Mensen kamperen in simpele tentjes naast Prada- en Gucci-winkels. Emoties lopen hoog op in een stad die normaliter altijd berekenend blijft. En… het nieuws in de kranten wordt nu eens niet gedomineerd door rijke tycoons, maar door arme studenten. Opeens lijkt Hongkong van een economische, in een politieke stad te zijn veranderd nadat de protesten voor democratische verkiezingen, afgelopen zondag uitliepen op een confrontatie tussen demonstranten en de oproerpolitie.
Kunstenaar Ai Weiwei gaf dit belangrijke moment een extra historische echo mee, door via CNN uit te roepen: ‘I am a Hongkonger’. Maar wie zijn die echte Hongkongers, die dag en nacht op hun post blijven om het financiële hart van de stad te bezetten en zo aandacht te vragen voor de urgente politieke situatie? Ik sprak met een aantal van hen.
Onschuldige parapluutjes
Vicky Wong (21) en Benjamin Yeong (22) denken als architectuurstudenten vaak na over ‘de stad’. Maar nooit eerder hebben ze zich met stadspolitièk bemoeid: ‘Het is geweldig wat de demonstratie in mensen losmaakt, we ervaren zoveel steun van stadsgenoten. Ze brengen take-away maaltijden, een masseur kwam ons gratis massages geven en er worden dozen vol paraplu’s gedoneerd.’
De kleurige, onschuldige parapluutjes, bedoeld als bescherming tegen de brandende zon, zijn inmiddels een symbool voor het protest geworden. Dit nadat ze ook werden gebruikt als schild tegen de meedogenloze pepperspray- en traangasregen. De sit-in, die de ogen van de wereld op zich heeft weten te vestigen, wordt sinds die memorabele nacht dan ook de Paraplu Revolutie genoemd.
Vicky en Benjamin waren er ook op die bewuste zondag bij: ‘Het geweld kwam als een totale verrassing voor ons. Even daarvoor stonden we met de handen in de lucht, het teken dat we geweldloos protesteren, en een minuut later was er chaos, rook en paniek. Je weet niet wat er aan de hand is en dat maakt het nog beangstigender’. Op de vraag of er momenten zijn geweest dat ze écht bang waren, komt een onverwacht antwoord: ‘Ik word onrustig van de geruchten.’
Voor jonge mensen is ‘hoopvol zijn’ een verantwoordelijkheid
Reden voor het succes van Occupy Central is dat de veelal jonge studenten actief communiceren via social media en Whatsapp, maar de keerzijde daarvan is dat een hoax zich makkelijk kan verspreiden: ‘Toen we hoorden dat tanks van het Chinese People’s Liberation Army de grens overstaken, overviel de angst me. Ook al bleek het bericht onwaar, de vergelijking die gemaakt wordt tussen de demonstratie in Hong Kong en de studentenopstand in Beijing van ’89 maakt dat je extra alert bent.’ Zijn Vicky en Benjamin hoopvol over de toekomst van Hongkong? Een volmondig ‘ja’ is het antwoord: ‘Voor jonge mensen is ‘hoopvol zijn’ een verantwoordelijkheid.’
Laatste demonstratie
Ook Samson Wai, accountant-in-spé (20) ziet de toekomst positief in, de gebeurtenissen van de afgelopen dagen geven hem vertrouwen dat de rechten van Hongkong veel mensen dierbaar zijn: ‘De wereld ziet dat we ze belangrijk vinden.’ Samson lijkt als twee druppels water op studentenleider Joshua Wong, de oprichter van Scholarism, die een hoofdrol speelde in de aanloop naar de studentenprotesten: ‘Mensen herkennen me op straat of spreken me aan. Ik vind het niet erg, want ik lijk niet alleen uiterlijk veel op hem maar sta ook achter zijn ideeën. Joshua maakt zich ook hard voor gerechtigheid en democratie. Tegelijkertijd durft hij dingen te doen die ik nooit zou durven, zoals leiding nemen en de discussie aangaan met wetenschappers, politici en journalisten. Daar zouden alle Hongkongers een voorbeeld aan kunnen nemen.’
Ik moet er niet aan denken dat dit misschien weleens de laatste grote politieke demonstratie zou kunnen zijn, als het aan China ligt
Ik vraag een andere student, Grace Lee (19) die werktuigbouwkunde studeert, waarom het juist de studenten zijn die op dit moment het voortouw nemen in de roep om democratie: ‘We hebben op dit moment nog weinig verantwoordelijkheden zoals een baan of gezin, waardoor we meer durven. Maar we zijn extra verantwoordelijk voor iets dat nu nog ongrijpbaar is: de toekomst. Die toekomst zal straks wel óns heden zijn.’ Grace hoopt dat de burgers van Hongkong over twintig jaar nog steeds dezelfde rechten hebben als nu: ‘Ik moet er niet aan denken dat dit misschien weleens de laatste grote politieke demonstratie zou kunnen zijn, als het aan China ligt.’ Grace voelt zich, net als de meeste andere studenten, in de eerste plaats Hongkonger en geen Chinees.
Frisse wind
Maar hoewel er politieke actie wordt gevoerd in Hongkong, moet de werkelijke actie ondernomen worden in Beijing. Dat lijkt onwaarschijnlijker dan ooit. China negeert de demonstratie en doet alsof er geen vuiltje aan de lucht is… of toch wel? Het wordt Chinezen ontraden om de Nationale Dag-vakantie, die morgen begint, in Hongkong door te brengen. Vanwege de smog. De luchtkwaliteit in Hongkong zou volgens de Chinese staatsmedia extreem slecht zijn. Vraag het de studenten en je hoort het tegenovergestelde: laat er juist nú een frisse politieke wind door de stad waaien.
