Ongeveer een derde van alle vrouwen wereldwijd krijgt te maken met geweld. Internationale verdragen over mensenrechten verplichten staten geweld tegen vrouwen te voorkomen en vrouwen hiertegen te beschermen. In deze verdragen worden vrouwen vaak als één groep gezien die geweld op dezelfde manier ervaart. Geweld tegen specifieke groepen vrouwen wordt daardoor vaak buiten beschouwing gelaten. Lorena Sosa promoveerde onlangs aan Tilburg University op dit onderwerp. Hier licht ze haar bevindingen toe.
In de internationale Rechten van de Mens wordt vooral aandacht besteed aan sekse als grondslag voor geweld tegen vrouwen en zijn verschillen tussen vrouwen onderling niet goed zichtbaar. Verschillen zoals ras, klasse en seksuele geaardheid, worden bijvoorbeeld nauwelijks meegenomen als grondslag voor geweld tegen vrouwen terwijl verschillende groepen vrouwen geweld wel op een andere manier ervaren. Door sekse als voornaamste grondslag te zien zijn verschillende vormen van geweld tegen vrouwen minder zichtbaar en richt de wetgeving zich vaak op de bevoorrechte vrouw: blank, middenklasse en heteroseksueel.
Wetgeving richt zich vaak op de bevoorrechte vrouw: blank, middenklasse en heteroseksueel
Intersectionaliteit: ook kijken naar ras
Kimberlee Crenshaw, een Amerikaanse hoogleraar in de rechten was een van de eerste die ervoor pleitte om verschillen tussen vrouwen duidelijker te maken door niet alleen naar sekse te kijken. Ook ras is belangrijk om bijvoorbeeld discriminatie van Afro-Amerikaanse vrouwen in kaart te brengen, zo stelt zij.
Crenshaw bedacht in 1989 de term intersectionaliteit, ook wel kruispuntdenken genoemd: het idee dat vrouwen geweld op verschillende manieren ervaren. Om dit te herkennen moet er naast sekse ook onderscheid gemaakt worden in bijvoorbeeld ras, klasse en etniciteit.
Crenshaw onderzocht de mate waarin de positie van Afro-Amerikaanse vrouwen werd meegewogen in beleid op gendergelijkheid en rassengelijkheid. Zij toonde aan dat deze groep vrouwen onder beide typen beleid niet goed werden beschermd. Waar Afro-Amerikaanse mannen makkelijker een baan vonden in de auto-industrie, was dit voor Afro-Amerikaanse vrouwen nog steeds lastig. En waar Afro-Amerikaanse vrouwen niet aan het werk kwamen als receptioniste, werden blanke vrouwen hier wel eerder voor aangenomen.
Meervoudige discriminatie zichtbaar
Het meenemen van ras in de beoordeling van geweld tegen vrouwen maakt nieuwe vormen van geweld zichtbaar. Dit is ook zo als bijvoorbeeld de sociale klasse, seksuele geaardheid, immigratiestatus, leeftijd en religie wordt meegenomen. In Argentinië was het bijvoorbeeld zo dat migrantenvrouwen zonder Argentijnse nationaliteit alleen gratis juridische bijstand kregen wanneer hun kinderen, als deze wel de Argentijnse nationaliteit bezaten, direct slachtoffer van geweld waren.
Migrantenvrouwen zonder Argentijnse nationaliteit kregen alleen gratis juridische bijstand wanneer hun kinderen direct slachtoffer van geweld waren
Hanteren van maatregelen nog niet verplicht
Hoewel staten onder de internationale Rechten van Mens wel worden verplicht maatregelen te treffen voor specifieke groepen vrouwen, verplicht het staten niet een intersectionele benadering te hanteren. Daarbij komt dat de erkenning van verschillen tussen vrouwen onderling zelden tot uiting komt in de praktijk.
Juist door een intersectionele benadering te hanteren en daarmee de verschillen tussen vrouwen onderling beter in kaart te brengen, zal meervoudige discriminatie van vrouwen inzichtelijker worden. Dit zal de bescherming van vrouwen tegen geweld uiteindelijk effectiever maken.
