Tot voor kort was de wereld overzichtelijk: je zei ‘Afrika’ en je dacht ‘ellende’. Met een beetje positieve wil dacht je niet aan ‘aids’ of ‘kindsoldaat’, maar aan een leeuw of een ondergaande zon met een acacia boom.
Van Conrad’s ‘Heart of Darkness’ tot Kuifje in Afrika en van ‘Een kind onder de evenaar, wordt later vaak een bedelaar’ tot de missionarissen, tientallen jaren oorlogsjournalistiek en ontwikkelingshulpcampagnes: een negatief of exotisch beeld over ‘Afrika’ zit in ons Westers collectief denken geramd.
Tot voorkort dus.
Karikatuur
Tegenwoordig moet je van goede huize komen om de discussie over ‘reframing’ van het zielige beeld, te missen of om – veel belangrijker – schrijvers als Binyavanga Wainaina, Tejo Cole of Chimamanda Ngozi Adichie niet te horen. Zij nemen het voortouw en tonen met hun werk aan hoe dommig het is om een complex continent te reduceren tot een karikatuur.
Everyday Africa
Een initiatief dat ook een duit in het zakje doet om het beeld van Afrika breder te trekken, is ‘Everyday Africa’. Zij willen het ‘alledaagse’ Afrika vangen in beeld. Everyday Africa is een collectie foto's gemaakt met de mobiele telefoon in Afrika.
‘Het is een poging om beter te begrijpen waar de meerderheid van de Afrikanen zich dagelijks mee bezig houdt: met normale dingen’, zegt initiatiefnemer Peter diCampo. Hij ziet in Instagram en de telefoon het juiste middel om de alledaagsheid vast te leggen. Een telefoon verkleint de afstand tussen fotograaf en het gefotografeerde en iedereen heeft de beschikking tot dezelfde kleurfilters van Instagram. Everyday Africa is geen poging om een verhaal te vertellen waarin uiteindelijk toch de boodschap is: Afrika moet gered worden.
Media aandacht
Het blog heeft enorm veel media aandacht gekregen – van de New Yorker in de Verenigde Staten tot de Sunday Times in Zuid-Afrika, van het Chinese City Zine Magazine tot het Italiaanse Internazionale. Inmiddels heeft ‘Everyday Africa’ 64.000 volgers. Het duidt op een breed gedragen onbehagen over de vele clichés over 'Afrika'. Leeuwen, kindsoldaten: De gemiddelde Afrikaan (het continent heeft ruim een miljard inwoners in 54 landen) heeft er niet mee te maken.
'Afrika'
Als je al over 'Afrika' kan spreken. Om Rysard Kapuchinki te citeren: "Het continent is te groot om te beschrijven. Het is een ware oceaan, een losstaande planeet, een gevarieerde, immens rijke cosmos. Alleen in de meest grove simplificatie, voor het gemak, kunnen we spreken over 'Afrika'. In werkelijkheid, behalve als geografische aanduiding, bestaat Afrika niet."
Update: Op 17 april 2014 had het blog alweer 88.744 volgers.
