‘Aids heeft niets met armoede en genderongelijkheid te maken’

Elisabeth Pisani is een kleine vrouw met een grote mond en scherpe geest, die met enorme geestdrift en een gezonde dosis humor alle heilige huisjes van de ontwikkelingswereld omver trapt en de lezer een ontluisterend beeld geeft van de internationale aidsproblematiek.

Elisabeth Pisani in Amsterdam           foto:OneWorld

Aids op de kaartPisani heeft tien jaar in de aidsindustrie gewerkt voor onder andere UNAIDS en verschillende ngo’s in Azië. Door haar studie epidemiologie besefte zij als snel dat het aidsvirus voornamelijk voorkomt onder junks, homo’s en prostituees in Azië, Zuid-Amerika en Oost-Europa. Als men in de jaren `90 beseft wat een gevaar aids kan vormen voor deze risicogroepen, wordt het probleem volgens Pisani opzettelijk uitvergroot. “Terwijl we dondersgoed in de gaten hadden dat aids niet snel zou verspreiden onder heteroseksuelen of in het Westen, wisten we de publieke opinie te beïnvloeden door groot alarm te slaan. Onze taak was het opzettelijk erger maken van het aidsprobleem om meer geld binnen te krijgen”.

Als Pisani’s theorie klopt, dan heeft dat wel gewerkt: vandaag de dag ontvangt de aidsindustrie vijftien keer zoveel geld als tien jaar geleden. In 2002 beloofde de regering Bush vijftien miljard euro verspreid over de komende vijf jaar uit te geven om aids ‘de wereld uit te helpen’. Uit cijfers blijkt echter dat het aantal geïnfecteerden wereldwijd alleen maar toeneemt. Waar eind jaren `80 werd geschat dat anderhalf miljoen mensen geïnfecteerd waren met het virus, ligt dat cijfer nu rond de 40 miljoen.

Onthutsend
Het boek van Pisani leest makkelijk en is zowel verhelderend als onthutsend. Ze schrijft in bondige taal en is niet bang controversiële onderwerpen direct te bespreken. De lezer leert veel over aids, en praktische tips en trucs om infecties te vermijden.

Thaise ‘Ladyboys’                            foto:CC

Bijvoorbeeld ‘het is moeilijk om via orale seks hiv aan een ander door te geven, tenzij je bloedend tandvlees hebt’. Het boek neemt de lezer mee op reis langs de donkere straathoeken van Manilla naar travestieten in Thaise toeristenbars. Geen enkel onzedelijk woord wordt geschuwd. Ook tijdens het interview neemt zij geen blad voor de mond.

Geen seks = Geen aids?

Wat gaat er volgens haar mis? “Het mantra van de aidsindustrie is dat hiv een ziekte van armoede en gender-ongelijkheid is”. Geestdriftig slaat ze met haar hand op tafel terwijl haar ogen felheid uitstralen. “Natuurlijk is hiv makkelijker te bestrijden als er meer gelijkheid zou zijn tussen man en vrouw, of als arme mensen meer geld zouden hebben. Dat zijn zaken die op lange termijn aangepakt moeten worden. Waar het nu om gaat is condooms verspreiden, soa`s behandelen en mensen schone naalden geven. Het begint met eerlijk zijn over de redenen van besmetting. Te lang hebben organisaties als UNICEF en de Wereldbank posters gemaakt met daarop fotogenieke kindjes met grote ogen en verstoten moeders om zo meer geld vrij te maken voor de bestrijding van aids. Dat zijn niet de hoge risicogroepen. Het zou eerlijker zijn als op die posters homo`s en junks stonden, helaas levert dat minder geld op”.

draag bescherming…                                                                           foto: CC

Er gaan meer dingen verkeerd in de benadering van het probleem. “Een belangrijke fout bij hiv-preventie is dat maatregelen zich voornamelijk focussen op het hebben van géén seks. De 15 miljard dollar die Bush in het kader van aidsbestrijding uitgeeft gaat vooral naar programma`s ter bevordering van onthouding. Met verschrikkelijke gevolgen. In Oeganda zijn de borden ter promotie van het condoom geleidelijk uit het straatbeeld verdwenen en vervangen door borden die onthouding aanprijzen. Schoolboeken met voorlichting worden gecensureerd. Naast onthouding richt het programma zich niet op preventie maar op bestrijding, waardoor het probleem niet bij de wortels wordt aangepakt”.

Recht voor z’n raap

Zonder blikken of blozen beschrijft Pisani de ongemakkelijke resultaten die uit haar ervaringen in het veld naar voren komen. “We hebben op dit moment in de wereld te maken met twee verschillende aidsepidemieën. De ene speelt zich af in Oost- en Zuid-Afrika, de andere in de rest van de wereld. Dit verschil heeft te maken met seks. Afrikanen hebben vaak over een bepaalde periode met meerdere partners tegelijkertijd seks. Grote organisaties durven hier niet op

Campagne in Ghana              foto:CC

te wijzen, want dan zijn ze racistisch. Waar de infectie in de rest van de wereld als een horizontale lijn wordt doorgegeven, ziet de visualisatie van de infectie er in Afrika uit als een net. Het grijpt om zich heen en neemt exponentieel toe”.

Waarom is het hebben van meerdere partners dan zo’n ramp voor de aids

bestrijding in Afrika? “Hiv verspreidt zich vooral tijdens de eerste twee à drie weken, daarna worden afweerstoffen actief die de virale lading verkleinen en de kans op besmetting kleiner maken. Paradoxaal genoeg is de kans op het overdragen van het virus groter als een persoon vier verschillende partners tegelijkertijd heeft dan als een persoon dertig partners heeft maar achter elkaar en niet tegelijkertijd”.
 

Aids?

“Daarnaast ontkennen Afrikaanse leiders vaak het bestaan van aids. Het meest onvergeeflijke voorbeeld is afkomstig uit het welvarendste en best opgeleide land in Afrika, Zuid-Afrika. President Mbeki betwijfelt of hiv aids veroorzaakt. Binnen die logica zijn condooms dus zinloos tegen aids. En waarom komt de internationale gemeenschap Afrika te hulp met verhalen over aids en armoede? Waarom prikken ze de taboes over seks niet door? Waarschijnlijk omdat ze bang zijn om racistisch over te komen.

foto: OneWorld Elisabeth Pisani`s boek ‘The wisdom of Whores’ is pas onder de Nederlandse titel ‘Sex, drugs.. & aids’ uitgebracht bij uitgeverij Nieuw Amsterdam. Elisabeth is een actieve blogger en verzorgt op haar site regelmatig updates die met aidsproblematiek te maken hebben. Op haar site zijn ook veel verwijzingen naar andere reviews van dit boek te vinden, naast haar grappige belevenissen en opmerkelijke feitjes over aids.

Toch is het tijd voor duidelijk taal; in Zuid-Afrika
is 21% van de bevolking besmet met het Hivvirus, in Swaziland is dit zelfs 43 procent. Een schoolmeisje in Zuid-Afrika heeft dertien keer meer kans met hiv besmet te raken dan een vrouwelijk prostituee in China. Mensen gaan dood door aids, maar gezegd wordt dat ze sterven aan malaria. Er moet een link gemaakt worden tussen aids, het hebben van meerdere partners, geen condooms, en de dood. Aids is alleen zichtbaar als het aids wordt genoemd”.
 

Een nieuwe benadering Beschouwt ze zichzelf als activiste? Lachend antwoordt ze; “Nee eerder als een nerd die probeert mensen over te halen naar de feiten te kijken en daar iets zinnigs mee te doen. In plaats van aidsbestrijding zou het moeten gaan om aidspreventie, het verschaffen van schone naalden en condooms. Tijd voor een nieuwe benadering van het probleem!”.

Bekijk hieronder een filmpje waarin Elisabeth in Azie uitlegt wat het probleem is, met onder andere een interview met een prostituee.