‘‘Ik erger me aan de grote misverstanden die er zijn over Afrika. Dat er alleen maar armoede is en dat Afrika een land is. Afrika is zoveel meer divers dan de mensen denken!’’. Zo, onze training is van start gegaan. Een studente uit Nigeria grijpt het introductierondje van onze workshop interculturele communicatie aan om het beeld over Afrika recht te zetten.
Leiders van de toekomst
Met collega-trainer Carrie van der Kroon ben ik op Earth University in Costa Rica. In de introductieweek van deze prestigieuze universiteit mogen wij aan alle fresh years een 10-uur durende training verzorgen. De honderd studenten uit Afrika en Latijns-Amerika hebben vorige week hun familie en vrienden verlaten om de komende vier jaar op een wonderschone campus te vertoeven. Velen hebben nog heimwee, maar zijn vereerd met deze unieke kans. Diezelfde ochtend nog richtte de rector zich tot de 1e jaar studenten in de openingsspeech. ‘‘Jullie zijn de intellectuele elite van Afrika en Latijns-Amerika. Jullie zijn de environmental leaders van de toekomst. Zorg dat je elk seconde gebruikt om de leermogelijkheden hier te benutten’’.
Verschil als kracht
Waar Nederlandse studenten zich tijdens de introductieweek in het feestgedruis storten, hebben deze jongeren een andere invulling van hun eerste academische stappen. Ze planten aardappelen op de vele akkers die de universiteit rijk is, bezoeken boerenfamilies in de omgeving en volgen onze workshops. Stereotypen over Afrika blijkt een thema dat voor de nodige commotie zorgt. Het is dan ook indrukwekkend om te zien hoe ze met elkaar in gesprek gaan en hun gezamenlijke visie vormen op de manier waarop zij hun inclusieve gemeenschap willen vormgeven. Een gemeenschap waarin ze bewust zijn van verschillen, maar de verschillen juist als kracht en potentie zien.
Vastgeroeste beelden
Beeldvorming. Het moge duidelijk zijn dat vastgeroeste beelden van onze aardgenoten danig op de proef wordt gesteld. Het is een fascinerende tijd waarin Chinezen massaal Nederlandse ‘Kip’ caravans bemachtigen, twee miljoen Portugezen op een zondagmiddag protesteren tegen de hoge werkloosheid en het aantal Braziliaanse toeristen die ons kikkerlandje bezoeken jaarlijks met 30% stijgt. Zo poogt Marcia Luyten momenteel met haar boek ‘Dag Afrika’ het hardnekkige beeld van Afrika in perspectief te plaatsen. “Wat me fascineert is dat we jarenlang een beeld hebben gehad van Afrika als verloren continent. Dat was onze visie, dat was onze bril waar de door keken’’.
Dag Afrika
Luyten beschrijft in haar boek de manier waarop Afrika met duizelingwekkende vaart verandert van het ‘afgeschreven werelddeel’ in ‘het opkomende continent’. Bij Pauw & Witteman merkt ze op dat er in Afrika niet meer tegen haar als blanke wordt opgekeken. ‘‘De Chinezen hebben een gelijkwaardige relatie met de Afrikanen, iets waar de blanken nooit in geslaagd zijn. (…). De superioriteit van de kolonisator is bij de hulpverlener nooit verdwenen. De verandering zal dus inderdaad van de ‘witte man’ zelf moeten komen, want je ziet de machtsverhouding zo snel veranderen’’. Kortom, niet alleen vanuit moreel oogpunt is het de hoogste tijd om koloniale denkbeelden en gedragingen definitief af te schudden; het is ook essentieel in de ambitie van Nederland om een rol te blijven spelen op het internationale handelstoneel. Jeroen Pauw concludeert dan ook aan het einde van haar betoog: ‘‘Het is ook een continent hè, het is geen land. Er zijn zulke grote verschillen’’.
