Veel toeristen komen naar het eiland Zanzibar om af te kicken van de werkstress en ondergedompeld te worden in de tropische loomheid van het exotische eiland. Ik ging naar Zanzibar om me onder te dompelen in de wereld van de heroïneverslaafden en te onderzoeken hoe zij proberen af te kicken van wat ze op het eiland ‘Unga’ noemen.
‘Wednesday 10am: Yoga Session’, staat er op het weekschema dat met een punaise aan de deur is geprikt. De ventilator piept en kreunt en kan bij lange na niet genoeg wind produceren om de kleine kamer vol zwetende mannen te verkoelen. Ex-verslaafde en leider van de yoga-sessie van vandaag Suleyman Mouley doet de Zonnegroet voor. In de verzengende 33 graden zijn al deze mannen steunend en kreunend op zoek naar Verlichting.
Geen medicatie, maar meditatie
Ik ben in een Sober House, een soort van alternatieve afkickkliniek op vier kilometer rijden van Stone Town, de hoofdstad van Zanzibar. Hier geen medicatie, maar meditatie, veel praten, en bezig blijven. Na de Yoga Session is er een cursus houtbewerking. De ex-verslaafden worden aangemoedigd door middel van houten kunstwerken hun eigen verslaving te visualiseren. Op die manier kunnen zij uiting geven aan hun emoties, vertelt de charismatische leider Souleyman mij. En daarnaast leren zij zo een potentieel beroep voor als het moment daar is dat zij weer ‘clean’ kunnen terugkeren naar de samenleving buiten de muren van de Sober House.
Rafael zat acht jaar aan de heroïne, vertelt hij terwijl hij op de tafel voor de acupunctuur-sessie ligt. Hij heeft daarnaast aids opgelopen omdat hij zich inspoot met gebruikte naalden. Sommige inwoners pestten hem daarmee, en noemen hem ‘de dunne’. “Ik voel me vaak pissig van binnen en ben boos op mezelf en de wereld. Gelukkig maken deze naalden in m’n oor mij niet kapot, maar juist heel rustig. Ik kan daarna beter verwoorden hoe ik me voel.”
Holistische afkickkliniek
Het contrast met de buitenwereld kan niet groter zijn. Binnen de conservatieve Moslim gemeenschap van Zanzibar zoeken zeventien ex-verslaafden hun antwoord in de spirituele wereld. Hoe kan dat? Souleyman legt uit dat een Chinese vrouw uit Hawaii een half jaar geleden langs kwam bij de Sober House. Zij is drie weken gebleven en heeft aan drie groepsleiders de beginselen van meditatie, acupunctuur en yoga onderwezen. “Het slaat echt aan”, vertelt Souleyman enthousiast. “Wij zijn de eerste afkickkliniek op Zanzibar waar op een holistische wijze aan het afkicken wordt gewerkt.”
Een schrikbarende zes procent van alle Zanzibari’s is verslaafd aan de heroïne die rechtstreeks uit Afghanistan en Pakistan komt. Zanzibar ligt op een strategische route voor de internationale drugshandel, en de heroïne die binnenkomt gaat vervolgens richting Europa en de VS. Veel blijft ‘ hangen’ op het eiland. Door de enorme influx van de ‘ bruine suiker’, kost een shot ongeveer twee dollar, evenveel als een biertje.
Sober House scoort
“Ik gebruikte eerst alleen ganja en alcohol. Maar toen ontdekte ik heroïne, en dat gaf een veel beter effect en was niet duur. Veel van mijn vrienden gebruikten ook. We waren jong en wilden wel eens wat nieuws proberen. Wisten wij veel dat het ons leven zou verwoesten”, legt Edwin, een jonge Rastafari met Bob-Marley shirtje, uit terwijl hij met flessendopjes aan het dammen is in de tuin van de Sober House.
Volgens Souleyman Mouley blijft ongeveer 68 procent van de verslaafden clean nadat ze de Sober House hebben verlaten. De rest vervalt in oud gedrag. In verhouding met meer reguliere klinieken waar verslaafden medicatie krijgen, scoort de Sober House beter. Dat geeft Mouley een goed gevoel. “Het gaat erom lichaam, geest en ziel met elkaar in verbinding te brengen. Dat doet meer goed dan elk ander medicijn”, zegt hij trots.
