Een luid en duidelijk ‘nee’ tegen aanname van de amnestiewet was het stil protest dinsdagmiddag in Paramaribo. Duizenden Surinamers van verschillende maatschappelijke organisaties, vergezeld door enkele politici, liepen in wit gekleed. Ze zijn ongerust over aantasting van de rechtsstaat en afbrokkeling van de democratie. Oftewel: ongerust over hun toekomst en die van hun kinderen.
Plotselinge angst
Sinds de dag dat de amnestiewet werd aangenomen, is de angst uit de jaren tachtig weer springlevend.. Angst om je uit te spreken. Angst voor intimidatie. Om je baan te verliezen bijvoorbeeld. Een jonge Surinaamse die meeliep, Deobra, vertelde me dat ze verbaasd was over het feit dat ze angst bij zichzelf had bespeurd. “Ik was plotseling bang. Bang om mee te lopen.” En toch liep ze daar dinsdagmiddag. Samen met een paar duizend andere Surinamers. Jong en oud. Van allerlei pluimage. Van vakbondsleiders, bankdirecteuren tot taxichauffeurs en verpleeghulpen. Creool, boeroe, Hindoestaan, marron en javaan.
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”14774″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”}}]]
Debora’s angst was niet helemaal ongegrond. Toen de stille, maar indrukwekkende mensenmassa met voorop de kinderen, weduwen, ouders, broers en zusters van de 8 december slachtoffers langs de straten van Paramaribo centrum trok, riepen vanaf de kant enkele Bouterse aanhangers hen intimiderende woorden toe. Zij namen het op voor hun leider. Deze was en is de president van Suriname. “Bouterse,” zeggen zij, “is onschuldig en verdient gratie.”
Internationale aanklacht en Chavez
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”14773″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”}}]]
Bang is mensenrechtenactivist Robert Hewitt zeker niet. Natuurlijk liep hij mee. Gelieerd aan een politieke partij is hij niet, een democraat des te meer. Net zoals pater Choenni alle aanwezigen vlak voor de start van de loop typeerde. “Dit is een protest van democraten tegen de anti-democraten”. Hewitt liep mee om behoud van de democratische rechtsstaat. Dit belijdt hij in woord en daad. De komende weken bereidt hij twee schriftelijke aanklachten voor. “Ik ga het Surinaams parlement aanklagen bij het Internationaal Strafhof en bij het Interamerikaans Hof voor de Rechten van de Mens, IAHCR.” Hewitt weet waarover hij praat. In een persoonlijke case klaagde hij al eerder de staat Suriname aan bij het IACHR. Hij won. Helaas heeft tot op de dag van vandaag deze zelfde Staat geen gehoor gegeven aan uitvoering van dit vonnis.
Een analist die ik spreek onder de aanwezigen zegt dat als nu niet een duidelijke afkeuring gegeven wordt tegen de amnestiewet, Bouterse geheid nog meer misbruik zal maken van zijn macht. “Hij zal zijn politieke macht misbruiken om president te blijven, naar voorbeeld van Chavez in Venezuela.”
Toch niet bang
No frede, waren de twee geruststellende woorden die werden herhaald onder de demonstranten. Wees niet bang. Na bijna een uur van toespraken op het Kerkplein – de verzamelplek – en een uur lopen waarbij vooral het Surinaams volkslied werd gescandeerd, leek angst te hebben plaatsgemaakt voor bemoediging en hoop. Het was dan ook een indrukwekkend statement, al die duizenden in wit. Eensgezind tegen.
Yasser Riedewald, zoon van één van de 8 decemberslachtoffers, de advocaat Harold Riedewald, voelde zich duidelijk gesterkt door de massale opkomst. “Deze tocht heef me weer hoop gegeven dat het goed kan komen. Dat de moord op mijn vader hopelijk niet ongestraft blijft.”
Henk Kamperveen, zoon van 8 december slachtoffer Andre Kamperveen, beaamt dat het protest “een luid en duidelijk protest tegen” is geweest en dat “als het moet, we weer de straat op gaan, maar dan met meer.”
Requisitoir 25 verdachten
Vandaag, vrijdag 13 april, vindt de eerstvolgende zitting plaats in het 8 december strafproces. De eerste na de gratieverlening. Zal de zitting normaal doorgaan, of wordt het verhinderd? Zullen de rechters zich uitspreken over de amnestiewet en zo ja, op wat voor manier? Onder de demonstranten dinsdag zijn de speculaties niet van de lucht. Enkele vrezen dat de regering de rechtszitting zal boycotten, de meesten denken van niet. Maar… ook al komt er morgen of eind volgende maand een uitspraak, wat is deze dan nog waard?
Advocaat van Bouterse Irvin Kanhai vertelt mij telefonisch dat hij geen obstructie van de rechtszitting vrijdag, noch van de rechtszaak in zijn geheel verwacht. Ook denkt hij dat de rechters en het openbaar ministerie zoals normaal hun werk zullen doen. Spannend is vandaag wel. Het OM in de vorm van auditeur-militair Roy Elgin zal vandaag haar requisitoir houden. Oftewel, het OM zal een strafvoorstel doen voor alle 25 verdachten.
Voor de demonstranten van dinsdag is het duidelijk. Wordt het strafproces op wat voor wijze dan ook belemmerd, dan gaan ze weer de straat op. “En dan komen we met meer”, weet ook Bond van Leraren voorzitter Wilgo Valies.
