De 16-jarige Mesh’al woont in het Za’atari vluchtelingenkamp in Jordanië. Sinds hij drie jaar geleden vluchtte uit Syrië is hij niet meer naar school gegaan. Zijn lesboeken heeft hij ingeruild voor een kruiwagen waarmee hij boodschappen door het kamp vervoert.
Maar liefst 75 miljoen kinderen in landen die zijn getroffen door conflict, gaan niet naar school. Dat zijn 75 miljoen kinderen zoals Mesh’al. Een hele generatie kinderen die geen opleiding krijgt heeft niet alleen consequenties voor het leven van een individueel kind, maar voor hele samenlevingen.
Precies daarover ging een van de discussies tijdens de World Humanitarian Summit: de bijeenkomst van Verenigde Naties in Istanbul waar leiders uit heel de wereld bijeenkwamen om te praten over humanitaire hulp. Nederland zegde zeven miljoen euro toe voor onderwijs aan kinderen in humanitaire situaties en langdurige crises. “We moeten voorkomen dat er een verloren generatie ontstaat”, zei Minister Ploumen hierover.
Het is geweldig dat de Nederlandse overheid als een van de eerste landen ter wereld zo duidelijk opkomt voor onderwijs in noodsituaties. Willen we voorkomen dat er nog veel meer kinderen opgroeien tot een verloren generatie, dan zijn structurele investeringen in onderwijs nodig. Niet alleen in humanitaire situaties, maar ook in ontwikkelingssamenwerking.
Onderwijs als tegengif
Er zijn momenteel veel brandhaarden in de wereld, van Syrië tot de Centraal Afrikaanse Republiek. Conflicten die vaak jarenlang voortduren en het leven van miljoenen mensen op zijn kop zet. De toename van deze voortslepende crises maakt de scheidslijn tussen onmiddellijke humanitaire hulp en lange termijn ontwikkelingsinspanningen complexer. Waar stopt noodhulp en begint ontwikkelingssamenwerking? Onderwijs werkt tussen deze scheidslijn door. Het is cruciaal tijdens rampen en conflict, maar is ook één van de belangrijkste factoren in het voorkomen van conflict.
Blootstelling aan geweld tijdens conflicten is schadelijk voor de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Het meemaken van een crisis maakt hen kwetsbaar voor ‘stressreacties’: pubers die kampen met depressies, antisociaal gedrag en leerproblemen.
Onderwijs is een tegengif, een middel om trauma en stress te voorkomen en te verwerken. Het geeft jongeren de vaardigheden om na jaren van conflict hun land en leven weer op te bouwen. Het geeft kinderen mogelijkheden en keuzes om te voorkomen dat het geweld zich herhaalt. Onderwijs biedt daarnaast perspectief op werk. Dat voorkomt dat jongeren zich aansluiten bij gewapende groepen om in hun inkomen te voorzien.
Onderwijs voor ontwikkeling
Behalve in tijden van conflict, zijn er ook genoeg redenen om te investeren in onderwijs voor de ontwikkeling van een land. Onderwijs is een krachtig middel om de cyclus van armoede te doorbreken. Gemiddeld zorgt één jaar extra onderwijs voor een stijging van tien procent in het inkomen van een individu. Elk extra jaar onderwijs betekent een achttien procent hoger bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking.
Naast economische voordelen zijn er ook sociale voordelen: vrouwen die hoger opgeleid zijn krijgen later en minder kinderen, en weten beter hoe ze voor hun (ongeboren) kind moeten zorgen. Zo is er een link tussen kindersterfte en het aantal jaar onderwijs dat de moeder heeft gevolgd. Hogere opleidingsniveaus voor vrouwen worden ook geassocieerd met een afname van schadelijke sociaal-culturele praktijken, zoals kindhuwelijken en vrouwenbesnijdenis.
Zo verwordt onderwijs niet alleen tot een doel op zich, maar is het een middel voor algehele vooruitgang, tijdens, voor en na crises. Het succes van die vooruitgang zal afhangen van een generatie goed opgeleide kinderen en jongeren. Daarmee is onderwijs misschien wel een van de meest transformerende middelen voor ontwikkeling.
75 miljoen kinderen die niet naar school gaan, 75 miljoen redenen om te investeren in onderwijs.
