Zimbabwe is dit jaar 30 jaar onafhankelijk. Zijn de roerigste jaren achter de rug?
“Ik zie helaas weinig tekenen dat het beter gaat. Een lichtpuntje is de hyperinflatie die gestopt is door de invoering van de dollar en de Zuid-Afrikaanse rand. Hierdoor zijn de winkelschappen weer gevuld. Maar verder ziet het er economisch niet goed uit. Het klimaat voor investeerders blijft ongunstig. Zeker nu Mugabe onlangs besloot dat bedrijven die meer dan 500.000 dollar verdienen hun aandelen voor de helft aan zwarte Zimbabwanen moeten afdragen. Ook de omstreden landhervormingen gaan door.”
Is de mensenrechtensituatie wel beter geworden onder de eenheidsregering?
“Ook wat dat betreft is er geen vooruitgang. Nog steeds worden vakbondsmensen lukraak opgepakt en geïntimideerd. Zelf heb ik vorig jaar nog vier dagen zonder gegronde aanklacht vastgezeten. Onlangs werden nog drie stakers uit een mijn neergeschoten. Waarom schiet je mensen die negen maanden lang geen salaris hebben ontvangen neer, en laat je hun werkgevers hun gang gaan?”
 |
| Lovemore Matombo ontving in 2009 de International Courage Award van de Internationale Vakbonden en de ILO. Foto: OneWorld |
Je zou denken dat met de MDC van Tsvangirai in de regering er wel wat zou veranderen.
“De MDC heeft nauwelijks invloed. Zij zitten er alleen om de ZANU-PF (De partij van Mugabe, red.) te legitimeren.”
Waarom stapt Tsvangirai er dan niet uit?
“Dan lopen hij en zijn mensen het risico dat ze gearresteerd worden.”
Wat kan een vakbond doen in een land met torenhoge werkloosheid?
“De werkloosheid in Zimbabwe is 90 procent, dus je zou inderdaad kunnen denken dat wij maar tien procent vertegenwoordigen. Maar 44 procent van de mensen werkt in het informele circuit. Die helpen wij met advies. Ook hebben wij hen georganiseerd in de Zimbabwe Chamber of Informal Economy Associates.”
Kun je met al die repressie überhaupt iets uitrichten als vakbondsleider?
“Een staking organiseren is onmogelijk, maar we doen het toch. Als je met een repressief regime te maken hebt, moet je blijven demonstreren.”
Ook met gevaar voor eigen leven?
“Toen ik bij de vakbond ging wist ik dat het moeilijk zou worden, en dat veel van mijn voorgangers hun werk met de dood hebben moeten bekopen. Sinds 2000 ben ik twaalf keer gearresteerd. Maar de wens om de situatie van werknemers te verbeteren en de steun van mijn vrouw en internationale collega-vakbonden houden mij overeind.”
 |
| Politiegeweld tegen demon- stranten in Harare. Foto: CC, Sokwanele |
Wat kan de internationale gemeenschap doen om de situatie in Zimbabwe te verbeteren?
“Ik heb gisteren (woensdag red.) nog een gesprek met minister Verhagen van buitenlandse zaken gehad. Ik heb gevraagd of Nederland via internationale organen druk wil blijven uitoefenen op Zimbabwe om de beloftes die de regering in 2008 heeft gedaan uit te voeren. Zo moeten er nog steeds een aantal provinciale bestuurders van de MDC worden aangenomen.”
Ziet u nog lichtpuntjes in de toekomst?
“Zeker. Ik heb geen twijfel dat wij er uiteindelijk in zullen slagen om van Zimbabwe weer een echte democratie te maken.”
Dat Mugabe een dagje ouder wordt, zal daarbij vast een handje kunnen helpen.
Lacht. “Ja, maar het is een sterke man. Hij loopt nog steeds als een jonge kerel.”
Foto bovenaan: Demonstratie in Londen voor vrijlating van Lovemore Matombo in augustus 2008. Foto: CC, John Innit.
