Biobrandstoffen zijn niet goed voor het klimaat. De huidige afspraken in het energieakkoord over hout als brandstof voor kolencentrales, en over biobrandstoffen voor transport, helpen niet om de beoogde klimaatdoelstellingen te halen.
Tot deze conclusie komen drie wetenschappers in een visiedocument van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De deskundigen deden een literatuurstudie om de belangrijkste conclusies van wetenschappelijk onderzoek samen te vatten.
Subsidies
In het energieakkoord is afgesproken dat oude kolencentrales gebruikt mogen worden om biobrandstof te stoken. Europese subsidies op biobrandstof zorgen er echter voor dat de vraag naar hout en (afval)landbouwproducten stijgt. Om aan hout te komen, worden er steeds meer bossen gerooid. Dit terwijl bomen juist belangrijk zijn om CO2 uit de lucht juist op te nemen. Zelfs als voor elke gekapte boom een nieuwe wordt aangeplant, duurt het 20 tot 100 jaar tot de uitgestoten CO2 weer is vastgelegd.
Ook (afval)landbouwproducten gebruiken voor biobrandstof is problematisch. Vanwege gebrek aan landbouwgrond wordt ongerepte grond ontgonnen zodat daar het voedsel kan worden geteeld dat door biobrandstof is verdrongen. Dit ontginnen van natuurgebieden produceert veel broeikasgas. Dat maakt de nettowinst bij vervanging van fossiele door biobrandstof beperkt en onzeker.
Inefficiënt
Daar komt bij dat het gebruik van bomen en planten voor energie niet effectief is, zeggen de wetenschappers. Aardolie, gas en steenkool zijn ontstaan uit samengeperste planten en diertjes. Het aanmaken daarvan kostte echter vierhonderd miljoen jaar, want planten zijn heel inefficiënt in het vastleggen van zonne-energie. Planten en bomen leggen wereldwijd slechts 0,03% van de ingestraalde zonne-energie vast. Om 5% van onze benzine en diesel te vervangen door koolzaadolie moeten we heel Nederland ten noorden van de lijn Amsterdam-Enschede met koolzaad beplanten.
Het afval kan daarom beter gebruikt worden voor andere belangrijke doeleinden, volgens de wetenschappers. Voor een groot deel moet het afval terug in de grond om de bodemvruchtbaarheid te behouden. Verder kan het gebruikt worden als veevoer door bioraffinage kunnen er eiwitten, vezels en materialen voor kunststoffen uit worden gehaald.
Frituurvet
Als gevolg van het verplichte gebruik van biobrandstof in Europa is bijvoorbeeld gebruikt frituurvet nu duurder dan vers vet, stelt het rapport. Frituurvet dat eerder gebruikt werd als smeermiddel in verf en zeep is nu niet meer beschikbaar. Daarvoor wordt nu palmolie gebruikt. Zo leidt het gebruik van frituurvet voor biodiesel tot het rooien van oerwoud voor oliepalmen.
De studie is gedaan door KNAW-leden Martijn Katan, hoogleraar voedingsleer, Louise Vet van het Nederlands Instituut voor Ecologie en Rudy Rabbinge, Landbouw- en Milieukundige.
Tweede Kamer
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over het energieakkoord. “Wij vinden het belangrijk dat beleidsontwikkeling en besluitvorming zoveel mogelijk worden gebaseerd op wetenschappelijke kennis,” stelt Hugo van Bergen, hoofd communicatie van het KNAW. “Om die reden hebben de woordvoerders het document ook al vrijdag ontvangen.” Meerdere parlementariërs, waaronder Stientje van Veldhoven van D’66 en Eric Smaling van de SP vroegen minister Kamp om de subsidie op de bijstook van biomassa te verlagen.
Foto: Palmolieplantage (cc)
