Bezoekers op Milkshake Festival kijken naar een act op het podium.
Achtergrond

Net iets meer vrouwen op Nederlandse zomerfestivals dan voorheen

Het is geen geheim dat de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke acts op Nederlandse festivals niet een-op-een is. Verre van zelfs. OneWorld ging op onderzoek uit en vergeleek de line-ups van de achttien meest toonaangevende zomerfestivals in Nederland.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In 2015 schreef muziekplatform 3voor12 al dat ‘er relatief weinig vrouwen op Lowlands staan’. In 2016, 2017 en 2018 kwamen Trouw­, Vice en NOS tot dezelfde conclusie. ‘De kans dat je op dancefestivals een vrouw ziet draaien is klein’, kopte die laatste vorige zomer.

Toch zijn er ook positieve ontwikkelingen gaande. NRC onderzocht de ontwikkeling van vier muziekfestivals en zag een stijging in het aantal vrouwelijke acts. Het aandeel steeg op Pinkpop, Lowlands, Down the Rabbit Hole en Best Kept Secret in totaal van 8 procent (29 acts) in 2015 naar 18 procent (51 acts) in 2018.

Meeste vrouwelijke acts te zien op Milkshake Festival

OneWorld heeft voor dit onderzoek achttien zomerfestivals uitgekozen uit een lijst van de vijftig meest toonaangevende festivals volgens 3voor12. We hebben onderzocht hoeveel mannen er naast vrouwen op de line-up te vinden zijn, inclusief gemengde muziekacts, zonder daarbij de randprogrammering mee te nemen.

Voor elk festival hebben we de mannelijke, vrouwelijke en gemengde muziekacts opgeteld en gedeeld door het totaal aantal acts op het festival. Gemengde acts zijn man-vrouwduo’s en groepen met tenminste één vrouw. Soms was de samenstelling van de act of gender niet duidelijk.

18 festival line-ups

Meer vrouwen op festivals dan twee jaar geleden

ontwikkeling
Meer vrouwen op festivals dan 2 jaar geleden. Bron: Vice en OneWorld
De meeste vrouwelijke acts komen we dit jaar tegen op Milkshake Festival in het Amsterdamse Westerpark. Dit kleurrijke festival is gewijd aan dancemuziek en beleeft in 2018 haar zevende editie. Programmeur Maz Weston: “We streven elk jaar bewust naar een goede balans.”

Aan de andere kant van dit spectrum staat Mysteryland, een van de oudste elektronische muziekfestivals van Nederland: tussen de meer dan tweehonderd acts die in 2018 op Mysteryland te zien zullen zijn, staan slechts elf vrouwen. Op Dynamo Metal Fest, een van de oudste metalfestivals van Nederland, is er zelfs geen enkele vrouw op het podium te vinden.

Toch is er langzaamaan een verandering waarneembaar. Elk jaar groeit het aantal vrouwelijke acts op festivals. Bij Down the Rabbit Hole, dat sinds 2014 in de buurt van Nijmegen wordt gehouden, kun je dit jaar twee keer zo veel vrouwelijke acts aanschouwen als twee jaar geleden. Op Welcome to the Future zelfs zeven keer zo veel.

Toen Weston 25 jaar geleden vanuit Engeland naar Nederland kwam waren er heel weinig vrouwelijke dj’s. Maar vandaag de dag kost het niet veel moeite om vrouwen te vinden voor de line-up van Milkshake: “Het gaat eigenlijk vanzelf. Misschien komt dat ook door waar Milkshake voor staat: inclusiviteit. In het publiek én op het podium.”

Om de groei tussen 2016 en 2018 te berekenen hebben we ons aangesloten bij de methodologie van Vice uit 2016. Voor festivals die in beide datasets voorkomen hebben we alle vrouwen en mannen in de line-up bij elkaar opgeteld. Als een muziekact bijvoorbeeld uit drie mannen en één vrouw bestaat, telden we de mannen op bij het aantal mannen en de vrouwen bij het aantal vrouwen.

Emancipatie in de festivalbranche

Gender is een van de vele puzzelstukjes bij het programmeren van een act, maar het geeft niet de doorslaggevende factor

Charlotte de WitteBeeld: Nicolas Karakatsanis
In februari van dit jaar sloegen 45 Europese festivals de handen ineen om de line-ups in de toekomst gelijkwaardiger te maken. De doelstelling: 50 procent mannen en 50 procent vrouwen vóór 2022. Het initiatief komt vanuit de PRS Foundation, een stichting die zich inzet voor de ontwikkeling van nieuw talent en het stimuleren van vrouwelijke acts in de industrie. Een interessant initiatief, maar er komen ook andere geluiden uit de festivalbranche. MOJO, de organisatie achter de populaire festivals Lowlands en Down The Rabbit Hole, vindt het een sympathieke actie in het kader van bewustwording, maar heeft besloten zich er niet bij aan te sluiten. Marketingmanager Bente Bollmann: “De kwaliteit van een act blijft de belangrijkste factor waar we naar kijken bij het samenstellen van de line-up. Gender is een van de vele puzzelstukjes, maar niet de doorslaggevende factor. Ik denk dat deze discussie zich vooral in de media afspeelt en niet zo zeer onder bezoekers.” Een belangrijke headlinepositie op Lowlands Festival wordt dit jaar ingenomen door Charlotte de Witte, een populaire techno-dj uit België. “Wij hebben Charlotte uitgekozen omdat ze echt op die plek hoort te staan. Dat staat los van de discussie of er meer vrouwen geboekt moeten worden.”

Als vrouwelijke artiesten geen belangrijke spots krijgen op festivals, is er ook geen ruimte voor hen om zichzelf te ontwikkelen

Ook onder boekers in Nederland – de schakels tussen artiesten en programmeurs – laait de discussie de afgelo­pen tijd op. Zeezout Festival, een organisatie die relatief hoog scoort in ons onderzoek, kiest er bewust voor om meer vrouwelijke acts te boeken. Programmeur Stijn Ceelen is verantwoordelijk voor de line-up en maakt daarin bewust zijn overwegingen. “Als vrouwelijke artiesten geen belangrijke spots krijgen op festivals, is er ook geen ruimte voor hen om zichzelf te ontwikkelen. Het is logisch dat je dan van boekers te horen krijgt dat er te weinig vrouwelijk aanbod is: daar kun je zelf verandering in brengen.” Door op vrijwel iedere stage van het festival een vrouwelijke artiest te plaatsen, probeert Ceelen zijn collega’s te inspireren.

Het elektronische undergroundfestival Drift om te dansen (afgekort: Drift) in Nijmegen geeft aan scherp te willen blijven als het gaat om het boeken van vrouwelijke acts. Zestien jaar geleden, bij de oprichting van Drift, had creatief directeur Brent Roozendaal nog nooit van de discussie gehoord. Daardoor hield Drift aanvankelijk geen rekening met de verhouding man-vrouw op hun festivals. Maar nu, zestien jaar later, zijn de tijden veranderd en daarmee ook de programmering van de Nijmeegse organisatie. Ook Drift stelt dat ‘het om de muziek gaat, die van doorslaggevend belang is’, maar, stelt Roozendaal: “Het is belangrijk dat we de emancipatie in de festivalbranche doorzetten. Er zijn in het verleden ook mannelijke dj’s geweest die niet bij ons wilden draaien omdat ze pas op de uitnodiging van een festival ingaan op het moment dat minstens 30 procent uit vrouwelijke dj’s bestaat. We proberen die verantwoordelijkheid als festival steeds meer uit te dragen en hopen dat anderen dit ook zullen doen.”

De meest geboekte artiesten: Ongeveer 2,5 keer zoveel mannelijke acts

meest-geboekt
Bron: festival line-ups
In deze grafiek staan alle acts die drie of meer keer in onze dataset voorkomen. Carista komt als winnaar uit de bus. Zij komt vijf keer voor.
Dat er steeds meer aandacht is voor de balans tussen mannelijke en vrouwelijke acts die door festivalorganisaties worden geboekt, blijkt inderdaad uit de meest geprogrammeerde artiesten (dat wil zeggen, drie of meer keer geboekt). Bij het onderzoeken van de meest geboekte acts op de achttien festivals uit de analyse, blijkt dat de verhouding al een stuk beter is dan twee jaar geleden, zoals de eerste grafiek suggereert. De meest geboekte artiest, zo laat het onderzoek zien, is dan ook een vrouw: de Utrechtse dj Carista is op maar liefst een kwart van de onderzochte festivals geboekt. Dat laat zien dat vrouwelijke artiesten een veelbelovende toekomst tegemoet gaan.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons