 |
|
Verwoestingen in Gaza. Foto: OCHA |
Momenteel zitten Jan Willems en Jackie Lubeck tijdelijk in Jeruzalem. Vanwege het geweld tussen Fatah en Hamas was het voor hen niet mogelijk om in Gaza hun werk te blijven doen. "Het liefst zouden we zo snel mogelijk weer teruggaan naar Gaza, maar voorlopig worden door de Israëlische grenswachten alleen nog maar hulpgoederen doorgelaten", vertelt Jan Willems over de telefoon.
"We zouden misschien Gaza nog wel binnen kunnen komen, maar dan is het weer de vraag of we er ook weer uit kunnen. Israël weigert elk contact met Hamas en dat bemoeilijkt het voor ons om de grens over te kunnen." En omdat Theatre Day Productions, de organisatie van Willems en zijn vrouw Jackie Lubeck, ook op de Westelijke Jordaanoever werkt, is het voor de twee wel belangrijk om te kunnen reizen.
Emotionele schade
Dus houden zij nu maar via de mail en de telefoon de vinger aan de pols bij hun Palestijnse collega's die inmiddels alweer aan de slag zijn gegaan met het voorbereiden van de zomervoorstellingen. De twee theaters die de organisatie in Gaza en in Hebron heeft, zijn ongeschonden uit de strijd tevoorschijn gekomen. Wel is er emotionele schade. "Er zijn neven en nichten van onze stafleden vermoord."
 |
| Foto: Theatre Day Productions |
Dat Hamas en Fatah met elkaar op de vuist gaan, verbaast Willems niet. "De twee partijen hebben natuurlijk een lange geschiedenis met elkaar. Toen de schaarste in de Palestijnse gebieden groter en groter werd namen de spanningen tussen de twee alleen maar toe. Vergelijk het met overlevenden van een scheepsramp die samen in een bootje op zee zitten. Dan is het wachten op het moment dat zij met elkaar op de vuist gaan om de schaarse middelen die er aan boord zijn."
Traumaverwerking
De voorstellingen die Theatre Day Productions voor en met Palestijnse kinderen en pubers maakt, gaan bewust niet in op politieke thema's. "We proberen juist persoonlijke problemen van de kinderen bespreekbaar te maken. Wij zien toneel als een uitlaatklep voor het geweld dat zij dagelijks meemaken. Want ze zijn allemaal getraumatiseerd. Om die nare ervaringen bespreekbaar te maken, laten we de kinderen zelf komen met onderwerpen voor voorstellingen."
"Natuurlijk hebben die persoonlijke ervaringen van de kinderen ook een politieke achtergrond. Maar om dat te benoemen laten we aan het publiek over. Na afloop van elke voorstelling vragen we aan de kinderen in het publiek wat ze ervan vonden. Hoe jong ook, ze zijn allemaal enorm gefixeerd op de politieke situatie.
 |
| Jan Willems en Jackie Lubeck Foto: Theatre Day Productions |
Als één van de acteurs in de voorstelling bijvoorbeeld een sporter speelt die het getal 37 op zijn T-shirt heeft staan dan gaat het publiek zich bijvoorbeeld meteen afvragen wat zij met dat getal hebben. 'Is dat een belangrijk jaartal van toen we nog onder Engels bestuur vielen?', vragen ze zich dan af."
Ruimte voor verbeelding
De voorstellingen gaan niet alleen over onderwerpen met een zware emotionele lading maar kunnen ook dolle komedies zijn. Willems: "Binnenkort gaan we bijvoorbeeld speelse verhalensessies maken. We kleden de kinderen aan als piraten en gaan een reis met ze naar de toekomst maken. Onderweg kunnen ze vertellen wat ze kwijt willen."
Behalve ontspanning en ontlading, geven de voorstellingen de kinderen ook de kans om hun fantasie en hun creativiteit te uiten. "Er is zoveel realiteit in Palestina dat het broodnodig is om de verbeelding te laten groeien. Kinderen hebben gelukkig een enorme veerkracht. Die vaardigheid willen we blijven stimuleren door spel. Het is ontzettend belangrijk om de speelsheid bij de kinderen er in te houden."
 |
| Foto: Theatre Day Productions |
Een gebrek aan speelsheid is volgens Willems misschien wel het probleem van het hele Midden-Oosten. "De politiek wordt alleen maar bepaald door starre oude mannen. Daardoor zit de situatie helemaal vast. We zitten in een soort Noord-Iers scenario. Dat conflict heeft 300 jaar geduurd. Wij hebben hier nog maar 50 jaar op de teller."
Wortels kweken
Het verschil tussen hun organisatie en het werk van organisaties als War Child is volgens Willems dat Theatre Day Productions meer de diepte ingaat. "Wij werken ook echt aan de culturele en artistieke ontwikkeling van de kinderen. Wij geloven dat als iemand geen culturele identiteit heeft dat die persoon dan ook geen wortels heeft. Zonder die wortels is het ook heel moeilijk om je op andere vlakken in de samenleving te ontplooien."
 |
| Foto: Theatre Day Productions |
Theatre Day Productions verzorgt behalve optredens ook een drie jaar durende theateropleiding voor jongeren. Na afloop zetten sommige leerlingen zelf theatergroepen op of maatschappelijke organisaties die door middel van theater voorlichting geven.
Een aantal leerlingen kan na hun opleiding aan de slag bij Theatre Day Productions. "We hebben 150 man in dienst", vertelt Willems. "In de tien jaar dat we nu bestaan, is het een grote operatie geworden mede dankzij de steun die we uit Nederland krijgen van Cordaid, Stichting Doen en Stichting Kinderpostzegels. We leiden ook docenten op zodat ze ook drama in het onderwijs kunnen geven."
Op tour
Met hun voorstellingen bereikt Theatre Day Productions jaarlijks ongeveer 35.000 kinderen. "Met bussen halen we de kinderen na school op zodat ze naar de voorstellingen kunnen komen kijken. Naar de afgelegen gebieden gaan we op tour."
Na tien jaar heeft Willems nog geen aandrang om weer terug naar Nederland te gaan. "Elke vierkante meter hier heeft een verhaal. De verhalen die hier in de lucht hangen schreeuwen er om om verbeeld te worden. En als het lukt om in een gepolariseerde samenleving zoiets coöperatiefs als theater te maken dan geeft dat een geweldig gevoel."
 |
| Foto: Theatre Day Productions |
