Neem een paar stukken gesteente met gouderts. Sla ze kapot in kleine stukjes en meng de fijngemalen stof met kwik. Het kwik bindt zich snel aan het goud en vormt een amalgaam met het edelmetaal. Warm het amalgaam op een vuur en wacht tot het kwik verdampt.
Dit uiterst giftige recept wordt al eeuwen gebruikt als goedkope oplossing om goud snel zuiverder te maken maar is tegelijk onnoemelijk schadelijk voor mens en milieu. In Suriname, waar de goudsector een aanzienlijk deel uitmaakt van de economie, is de praktijk nog steeds gangbaar.
Officieel verboden
Het gebruik van kwik bij het delven van goud in Suriname is al jaren controversieel.
Officieel is de import van kwik sinds 2006 verboden, maar op het terrein wordt de giftige stof nog vaak gebruikt. Bovendien is er geen wettelijk verbod op het gebruik van kwik.
Volgens het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) zijn vooral de groepjes inheemse goudzoekers in het oosten van Suriname en de kleine goudverwerkingsbedrijfjes in de hoofdstad Paramaribo een grote oorzaak van kwikvervuiling.
De gevolgen van de verbranding van kwik zijn ingrijpend. Door het opwarmen van kwik komen dampen vrij die bij inademing erg schadelijk zijn voor het zenuwstelsel. De andere kwikdeeltjes komen in de atmosfeer terecht, waar ze door neerslag terug in de waterlopen komen. Daar zijn het vooral vissen die hoge dosissen consumeren. De vissen belanden uiteindelijk op het bord van de plaatselijke bevolking, waardoor zij onder andere last krijgen van verminderde vruchtbaarheid, neurologische en psychische ziektes, en evenwichtsproblemen.
Uit een onderzoek dat met steun van de Verenigde Naties bij goudverwerkingsbedrijfjes in Paramaribo werd gedaan, blijkt dat vooral omwonenden gevaarlijke dosissen kwik binnenkrijgen bij de productie en verwerking. Zo konden onderzoekers bij één goudwinkel kwikniveaus van 60.000 nanogram per kubieke meter optekenen, wat ver boven de wettelijke gezondheidsnorm ligt.
Oplossingen
Om Surinamers bewust te maken van de gevaren van kwik lanceerde de Surinaamse regering vorige maand de overheidscampagne ‘NO KWIK’. De campagne wil de bevolking bewust maken van de gevaren van kwikvervuiling via verschillende media zoals de internetsite nokwik.sr en voorlichtingsfilms in bioscopen.
De campagne wordt gefinancierd door ngo’s waaronder de Suriname Conservation Foundation, het Wereldnatuurfonds en beroepsorganisaties zoals Small Grants Program en Suriname Environmental and Mining Foundation.
Een andere oplossing die de Surinaamse overheid aanreikt, is het oprichten van de zogenoemde Commissie Ordening Goudsector om de “chaotische situatie in de binnenlandse goudwinning” recht te trekken. In praktijk richt ze zich daarbij vooral op de kleinschalige goudmijnen die door inheemse volkeren en Braziliaanse inwijkelingen worden uitgebaat.
De commissie heeft als doel om dit jaar alle kleinschalige mijnbedrijfjes in kaart te brengen en te officialiseren.
Deze initiatieven zijn een voorzichtige stap naar het verbannen van het gebruik van kwik in de volledige goudindustrie.
Welke andere initiatieven de Surinaamse regering daartoe in de toekomst nog wil nemen is maar de vraag, want het Zuid-Amerikaanse land was in januari 2013 geen ondertekenaar van de Minamata-conventie. Dit verdrag is genoemd naar de Japanse stad waar een chemiebedrijf tussen 1932 en 1968 kwik in het afvoerwater loosde, waardoor duizenden omwonenden een zware kwikvergiftiging opliepen.
