Op de tweede dag van de conferentie die was georganiseerd door de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie, is iedereen terughoudend, maar gematigd positief. Na maanden van bemiddeling en onderhandeling zouden deze besprekingen het eindstation moeten zijn van het vredesproces in Darfur.
Maar nu spreekt iedereen over "een nieuw begin" en "een stap in de goede richting". De conferentie waar ook minister voor Ontwikkelingssamenwerking Koenders bij aanwezig is, moet worden beschouwd als "een proces en geen evenement", zegt gezant Salim.
Tot het laatste moment waren er pogingen om alle partijen naar Sirte te krijgen. Maar de rebellenleiders die het vredesakkoord van 2006 niet hebben ondertekend, bleven weg. De bedoeling van deze conferentie was juist deze sleutelfiguren aan tafel te krijgen.
Afsplitsingen
Toen de oorlog vier jaar geleden uitbrak in Darfur, waren er slechts twee groeperingen actief: de Sudanese bevrijdingsbeweging, onder leiding van de linkse Abdulwahid Nour, en de Beweging van Rechtvaardigheid en Gelijkheid onder leiding van de islamitische Khalil Ibrahim. Inmiddels zijn er meer dan twintig afsplitsingen.
De oorspronkelijke leiders van de twee groeperingen zijn de grote afwezigen in Sirte. Ze hebben geen vertrouwen in de beloften van de regering en evenmin in de bemiddelende landen. Ze eisen concrete stappen van de Sudanese regering en harde internationale garanties voordat ze naar de besprekingen komen. Bovendien vinden ze Libië niet het geschikte gastland voor vredesbesprekingen. Het land zou niet neutraal genoeg zijn.
Wapenbroeders
De aanwezige vertegenwoordigers van de rebellen zeiden het standpunt van hun afwezige wapenbroeders deels te delen. Ze hebben ook niet veel vertrouwen in de Sudanese regering. Het eenzijdig door de regering aangekondigde staakt-het-vuren nemen ze ook niet serieus. Toch willen ze de besprekingen niet boycotten en roepen ze hun kameraden van de andere fracties op alsnog deel te nemen aan de onderhandelingen.
Belangrijk is de internationale druk op alle partijen om een einde te maken aan het bloedige conflict in Darfur. Aan de vooravond van de conferentie dreigde de Veiligheidsraad met sancties tegen de partijen die blijven dwarsliggen.
Die harde woorden kwamen ook vanuit Parijs waar rebellenleider Abdulwahed Nour sinds vorig jaar als politiek vluchteling woont. Frankrijk dreigt uit hem uit te zetten als hij blijft weigeren mee te doen aan de onderhandelingen.
De VS zijn het er altijd mee eens dat de Sudanese regering hard moet worden aangepakt; zij zou de Arabische milities hebben gesteund die verantwoordelijk zijn voor misdrijven in Darfur. Maar de Amerikaanse vertegenwoordiger bij de conferentie in Sirte gaf tijdens zijn toespraak aan dat zijn land het afgelopen jaar veel aanwijzingen kreeg dat ook de rebellen voor een groot deel verantwoordelijk zijn voor de schendingen.
De Sudanese regering maakt graag gebruik van deze nieuwe opstelling van de internationale gemeenschap. De delegatieleden van de regering hebben herhaaldelijk aangedrongen op "duidelijke signalen" aan de personen die "de weg van de vrede niet willen bewandelen". De regering betwist ook dat de afwezige leiders de grootste invloed hebben in Darfur. Een akkoord tussen de regering en de aanwezige groeperingen is door niemand in Sirte als een serieuze optie genoemd.
Fouten van 2006
De speciale gezant van de Afrikaanse Unie, Salim Ahmed Salim, zei dat niemand de fouten van de Abuja-conferentie in 2006 wil herhalen. In de Nigeriaanse hoofdstad was toen wel een vredesakkoord bereikt. Omdat niet alle groeperingen uit Darfur dat akkoord ondertekenden, is er ook geen vrede gekomen.
Dit keer besloten de twee hoofdbemiddelaars, de speciale gezant van de VN Jan Eliasson en de Afrikaanse gezant Salim Ahmed Salim, af te wijken van het geplande tijdschema en meer ruimte te geven aan overleg tussen de verschillende groeperingen uit Darfur.
Het blijft dus druk, de komende weken in de Libische kuststad Sirte. En de twee miljoen ontheemden uit Darfur moeten blijven afwachten of die bedrijvigheid ertoe zal leiden dat ze kunnen terugkeren naar hun dorpen.
Artikel overgenomen met toestemming van de Wereldomroep
