Overleven op exitsubsidie

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Een 'strijdbare sfeer' hangt er volgens directeur Tjipke Bergsma op het kantoor van Plan Nederland sinds duidelijk werd dat de organisatie in de periode 2007-2011 geen overheidssubsidie meer zou krijgen. Als medefinancieringsorganisatie was Plan Nederland hiervan jarenlang verzekerd. Maar toenmalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking Van Ardenne voerde het medefinancieringsstelsel (MFS) in: alle organisaties die subsidie wilden, moesten een aantal toetsen doorstaan. Plan Nederland struikelde over de 'organisatietoets'.

 TIPS:

– Maak scenario's, zodat je op het ergste bent voorbereid.

– Focus op je missie als je nieuwe plannen maakt: kan iedereen zich hierachter scharen?

– Al moet je bezuinigen, blijf kwaliteit leveren. Dit is wat mensen van je te zien krijgen.

– Maak de organisatie niet afhankelijk van één soort financier.

– Durf te benoemen waar fouten zijn gemaakt.

– Durf moeilijke beslissingen te nemen.  

Een van de criteria hierin is dat je samenwerkt met 'lokale partners'. En Plan heeft weliswaar landenkantoren waar veel lokale mensen werken en die samenwerken met lokale organisaties, maar die gelden volgens de MFS-definitie niet als 'lokale partners'. Absurd, vindt Bergsma. 'Natuurlijk is het terecht om lokale organisaties erbij te betrekken, maar je moet de definitie niet te eng hanteren. Door onze aanpak werken wij óók heel direct in de gemeenschap. We hebben dit – mede op verzoek van onze counterparts – aangesneden bij het ministerie.'   

Herschrijven
Plan is inmiddels in hoger beroep gegaan tegen de beslissing, maar vooralsnog is het resultaat van de afwijzing: géén 144 miljoen euro voor een periode van vier jaar. 'Waarschijnlijk zou Plan niet dit hele bedrag ontvangen hebben', realiseert Bergsma zich, 'maar misschien wél 100 miljoen. Nu krijgen we een exitsubsidie van 59 miljoen.'

Daarmee kan Plan Nederland een aantal bestaande contracten financieren, maar op de lange termijn moeten er programma's en campagnes worden geschrapt. 'Samen met Defense for Children International voeren we bijvoorbeeld campagne tegen geweld tegen kinderen; daarmee zullen we moeten stoppen. Om te voorkomen dat kinderen aidswees worden, wilden we een heel breed aidsbestrijdingsproject starten met voorlichting, medicijnenverstrekking, trainingen, een spaarprogramma en dergelijke. Dat kunnen we nu niet meer doen.' 'We doen ons best nieuwe financiers te vinden', zegt Bergsma. 'Veel voorstellen uit de subsidieaanvraag herschrijven we en dienen we in bij bedrijven en bij de EU. Ook zullen we steeds meer de samenwerking zoeken met andere ngo's.'   

Premie
Minder geld betekent ook minder personeel: vijfentwintig medewerkers moesten vertrekken, vijftien zijn er al weg. 'Een aantal mensen is via natuurlijk verloop of uit zichzelf vertrokken, bij een aantal mensen hebben we het tijdelijk contract niet kunnen verlengen.' Tachtig medewerkers blijven over.

Exitsubsidie

Een scholier wordt geïnterviewd tijdens een
kindermediaproject, waarbij kinderen zich leren
te uiten en op te komen voor hun rechten  
Foto: Sander Nieuwenhuys

Het is geen leuke tijd, vindt Bergsma. 'Iedereen vraagt zich toch af: wie moet er nog meer weg, gebeurt het wel netjes?' Openheid is volgens hem het sleutelwoord. 'We communiceren voortdurend over wat we doen en bij overleg kunnen medewerkers hun zorgen delen. Er is ook een vertrouwenscommissie.'

Plan Nederland heeft na de onheilstijding een aantal scenario's gemaakt. 'Wij zijn uiteindelijk uitgegaan van het doorstartscenario, een scenario met een minimum aan financiën. We hebben gekeken welke functies we echt nodig hebben. Iedereen in het bedrijf wist welke functie vanaf wanneer zou verdwijnen. De mensen die het betrof, konden extra training krijgen, begeleiding bij sollicitatieprocedures. Ook krijgen mensen die plaatsmaken voor een ander een premie.' Vooral op de programma-afdeling moesten mensen vertrekken. Op deze afdeling zijn taken nu 'meer gestroomlijnd' en zijn themaspecialisten benoemd.

De mensen die overblijven, moeten wel een tandje bij zetten. 'Voor een deel is er natuurlijk minder te doen, omdat we nu eenmaal minder projecten overhouden en geen overheidsgeld meer hoeven te beheren. Verder betekent het gewoon harder werken. We werken ons een slag in de rondte. Maar ja, we gaan wel door met het werk dat we belangrijk vinden.'  

Bijltje
De afwijzing van de subsidieaanvraag is ook de sponsors niet ontgaan. Nadat het nieuws in de kranten had gestaan, hebben 'tussen de vijfhonderd en duizend mensen' hun sponsorschap stopgezet, schat Bergsma. 'Mensen denken dat je het niet goed voor elkaar hebt.' De publiciteit had gelukkig ook een keerzijde: 'We kwamen in contact met bedrijven die ons wilden helpen.'

Plan heeft eerder met dit bijltje gehakt. Toen een voormalig directeur erg veel bleek te verdienen, en na een kritische Zembla-uitzending over – toen nog – Foster Parents Plan in Haïti en Colombia, liet ook een groot aantal sponsors het afweten. Daar heeft de organisatie van geleerd. Plan is nu, zegt Bergsma, 'heel transparant'. De weggelopen sponsors hoopt hij terug te krijgen met 'spraakmakende campagnes'.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons