Louk de la Rive Box, rector van het Institute of Social Studies (ISS), denkt dat de zogeheten ‘Washinton consensus’, de neoliberale visie die de VS aan veel landen oplegde, niet langer meer dominant zal zijn. En dat de positie op het gebied van de mensenrechten zal verbeteren als Obama zijn beloften nakomt. ‘Het wordt hoog tijd dat er een eind komt aan de onacceptabele situatie van de gevangenen in Guantanamo Bay.’
De nieuwe president heeft zelf in een ontwikkelingsland gewoond – Obama bracht als jongetje vier jaar in Indonesië door – en zijn overleden vader kwam uit Kenia. Dat zal hem volgens Box veel goodwill in de wereld opleveren. ‘Ondanks zijn gebrek aan buitenlandervaring heeft hij meer buitenland in zijn bloed dan alle voorgaande presidenten.’
Peter Vlam, mede oprichter van nieuwssite Africanews.com ziet de stroom enthousiaste reacties uit het armste continent met het uur groeien. ‘Afrika is door het dolle heen. Dat een zwarte de belangrijkste man van de wereld kon worden heeft een enorme symbolische betekenis.’
Vlam verwacht niet dat de VS ineens meer hulp zullen sturen. ‘Maar de sfeer in de internationale samenwerking zal flink opknappen. Er staat nu een man aan het roer die de wereld niet langer meer in ‘goed’ en ‘fout’ indeelt en zinloze oorlogen begint.’
Ook Jan Bouke Wijbrandi, directeur Campagnes bij Oxfam Novib, is verheugd over de verkiezing van Obama. Maar hij benadrukt dat zijn voorganger ook goede dingen heeft gedaan. ‘Onder de leiding van Bush is er enorm veel geld gegaan naar de aidsbestrijding.’
Grote veranderingen acht Wijbrandi mogelijk in de strijd tegen klimaatverandering. ‘De VS hebben internationale afspraken daarover altijd gedwarsboomd. Maar de kans dat er volgend jaar in Denemarken een nieuw wereldwijd klimaatverdrag komt, is wel toegenomen. Al kan de economische crisis alsnog roet in het eten gooien.’
Louise van Deth, directeur van Stopaidsnow!, is ‘ontzettend blij’ met Obama. ‘Zijn beloftes om een miljard dollar extra uit te trekken voor landen waar de epidemie zich uitbreidt, is goed nieuws voor de aidsbestrijding.’ Onder Bush is onlangs al besloten de komende vijf jaar 48 miljard dollar aan het zogeheten Prepfar-programma te besteden. ‘Maar de aanpak van hiv/aids is onder zijn bewind geïdeologiseerd. Condoomverstrekking komt in het verhaal niet meer voor. Obama wil de "best practices" weer leidend laten zijn in de bestrijding.’
De impact van Obama is volgens Van Deth nauwelijks te onderschatten. ‘Hij wil het taboe dat in veel landen op het onderwerp rust doorbreken. Bij een bezoek aan Kenia, eerder dit jaar, onderging hij daarom zelf een hiv/aidstest. Dat was fenomenaal.’
Het ministerie van Buitenlandse Zaken verwijst voor de reactie van Bert Koenders naar zijn optreden woensdag in het televisieprogramma Pauw & Witteman. Daarin zegt de minister voor Ontwikkelingssamenwerking dat hij het ‘veelbelovend’ vindt dat Obama niet louter militaire oplossingen nastreeft in Afghanistan. Koenders ziet een ‘versterkte agenda’ waarin ook ruimte is voor diplomatie en ontwikkelingssamenwerking.
Meer info:
Bekijk de videoreacties uit Afrika.
Minister Koenders in Pauw & Witteman.
Discussie op OneWorld: ‘Obama zegen voor Afrika’
